10 yaşında ‘en yaratıcı kişiler listesi’nde

10 yaşında ‘en yaratıcı kişiler listesi’nde. Ada Tomruk 5’nci sınıf öğrencisi. Kazandığı ulusal ve uluslararası ödüller ile Ada, ‘özel çocuklardan’ birisi. Peki Ada’nın eğitimi konusunda ailesi neler yaşadı, benzer çocukları olan ailelere neler öneriyorlar?

Bu kez pervinkaplancom instagram adresinden yaptığımız yayının konuğu 10 yaşındaki Ada Tomruk oldu. Mühendis anne ve babanın tek çocuğu olan Ada’nın annesi de Zerrin Damgacı Tomruk da da Ada gibi özel çocukların eğitimleriyle ilgili deneyimlerini paylaştı.

10 YAŞINDA ‘EN YARATICI KİŞİLER’ LİSTESİNDE

Ada, son olarak Ada Mediacat ‘in yaptığı en yaratıcı 50 kişi listesinde ‘Genç Bilim İnsanı’ olarak girdi. 18 milyon öğrenci gibi uzaktan eğitim alan Ada, okulunu ve arkadaşlarını çok özlediğini ama ekrandan ders almaktan sıkılmadığını, tam tersine sevdiğini çünkü “birçok hobisini ekran başında yaptığı” için alışkın olduğunu söylüyor.

KEŞKE OKUL 10 SAAT OLSA

İşte Ada’nın anlattıkları:

Okulumu, arkadaşlarımı çok özledim. Eskiden 8 saat okul çok gelirdi. Şimdi 10 saat olsa hiç ses çıkarmam ve çok gelmez. Okul dışında ben robotik, kodlama yapıyorum, uygulama yazıyorum, 3 boyutlu tasarımla ilgileniyorum. Aurdinio yapıyorum. Benim için keyifli geçiyor. Uzun süre ekrandayım ama ekrana uzun süre bakınca gözlerim ağrıdığında resim yapıyorum, kitap okuyorum, ya da bahçemize çıkıp orada vakit geçiriyorum.

NASA SPACE 8 YAŞINDA GİDEN EN KÜÇÜK ÖĞRENCİ

NASA Space Center’e 8 yaşında özel izinle gittim. Satürn 5 uzay mekiğini gördüğümde çok etkilendim. Dev gibiydi. Sonra orada bizi gruplara ayırdılar. Yabancılarda vardı. Gruplara görevler verdiler, en az bütçeyle en iyi şeyleri tasarlamamızı istediler. Mesela ısı kalkanı yaptık. Roket tasarladık onu uçurduk. Bu yarışmalardan Türkiye’ye bir sürü ödülle döndük.

9 YAŞINDA PARÇACIK FİZİĞİ LABORATUVARI’NDA

Fermilab Chicago’da bulunan bir laboratuar. Daha önce Cern yokken en büyük parçacık fiziği laboratuarıymış. Cern olunca burada parçacık çarpıştırma deneylerini bırakıp parçacık hızlandırma deneyleri yapmaya başlamışlar. Biz de burada eğitim aldık. Fermilab’da parçacık hızlandırma için kullanılan özel mıknatıslardan çok etkilendim.

22 ÜLKEDEN 2 BİN ÖĞRENCİ ARASINDA ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ

Bir periyodik tablo tasarladım. Silindir şeklindeki bu tablo az yer kaplıyor ve kullanımı çok kolay. O günlerde Braille’nin hayat hikayesini okuyordum. Görme sorunu yaşayanların ne kadar zorluklar yaşadığını farkettim. Bende göremeyenler için braille alfabesi ile hazırladım bu tabloyu. Braille alfabesinin bir kısmını da öğrendim.

 AMBULANS PROJESİ HAZIRLIYOR

Ambulans projem var. Tübitak için proje hazırlamak istiyorduk okuldaki öğretmenimle. Sora birgün yolda giderken ambulansların yolda geçemediklerini trafiğin çok kötü tıkandığını farkettim. Bu proje öyle oluştu. Ben bir yazılım prototipi hazırladım. İstanbulda herkes harita uygulaması kullanıyor. Ambulanslar gidecekleri yeri bir sisteme girecekler. Siz harita yazılımını açtığınızda yolunuzda ambulans varsa arkanızdan geliyorsa size şerit değiştirmenizi söyleyecek. Böylece ambulans daha yaklaşmadan şerit değiştirmeniz gerektiğini anlayacaksınız ve insanların hayatını kurtarmış olacaksınız. TÜBİTAK’tan geri döndü projem kazanamadım.

NASIL BİR EĞİTİM İSTİYOR?

Ben test sisteminin sınavların olmadığı bir eğitim sistemi isterdim. Daha çok uygulamalı olsun isterdim, atölye çalışmaları, laboratuar çalışmaları olsun isterdim. Daha çok robotik, yazılım dersleri olsun isterdim. Bir de derslerde çok fazla tekrar yapılmasın istiyorum. Öğretmenler çok fazla aynı şeyi anlatıyorlar. Bazen çok sıkılıyorum.

ADA GİBİ ÇOCUKLARI YETİŞTİRMEK

Ada’nın annesi Zerrin Damgacı Tomruk ise Ada’nın eğitimi ve yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

Ada bebekliğinden beri bizi şaşırttı. 10 aylıkken dişlerini kaşıdığı beyaz bir lastik oyuncak parçası vardı. Yutacağından endişe ettiğimizden elinden çekip alırdık. Birgün yutacaksın dedim. O da gidip mandal kutusundan mandal bulup lastiğe takıp gözümün içine bakarak ağzına almıştı lastiği. İlk icadı buydu belki de.

OYUNCAKLARI NALBUR MALZEMELERİ

Normal arabaymış, topmuş bu tip şeylerle hiç oynamadı. Teyzesinin, dayısının babasının nalburdan aldığı borularla, tekerleklerle, kablolarlaydı tüm oyunları. Sonra 3 yaşında kreş benzeri bir okula kaydettirdik. O ilk 1 hafta okulu yıktı. Gitmek istemedi, tüm gün ağlıyordu. Aynı yaz İTÜ’nün bilim okuluna gittik. O ortalığı yıkan çocuk gitti. Bana el salladı ve 8 saat sonunda okuldan gelmek istemedi.

 Elimizden geldiğince onu desteklemeye çalıştık. Sevdiği alanda birşeyler yapabilmesi için. Haftasonları gittiğimiz bir bilim okulu var. Yarışmalara katılıyor, okuldaki öğretmenleri mentörlük yapıyor. Babası hobilerinin en büyük destekçisi. Yurtdışında eğitimlere götürmeye çalışıyoruz. Eğer bunları yaratmamış olsak aynı olurmu kestiremiyorum ama Ada’nın mutsuz bir çocuk olacağını tahmin ediyorum.

EĞİTİMDE EN BÜYÜK SIKINTIMIZ

Sürekli Ada’yı ilgi alanlarında desteklemeye çalışıyoruz ve Türkiye’de maalesef  herşey başlangıç seviyesinde bilim okulları öyle devamını getirmiyorlar. Bu konuda çok zorluk yaşıyoruz. Bilsem gibi kurumların değerlendirme aşamaları gözden geçirilip gerçekten ilgili olanları alacakları bir sistem yapmalılar. Ada, mutlu bir çocuk olsun istiyorum. Ve en önemlisi sevdiği işi yapsın. Nobel alırsa mutlu oluruz!