100 gençten 32’si ‘ev genci’: Ne işte ne istihdamdalar

İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD) tarafından, eğitim sistemlerinin güncel durumlarını ortaya koyan Bir Bakışta Eğitim Raporu 2021 yayınlandı. Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM, “Eğitimde Eşitlik: Eğitim Fırsatlarının Güçlendirilmesi” ana temasında hazırlanan raporu Türkiye açısından yorumladı. Buna göre, Türkiye’de 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin %41’i ortaöğretim mezunu bile değilken, ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı %32. Türkiye, bu oranın en yüksek olduğu ülkeler arasında Kolombiya’dan sonra ikinci sırada yer alıyor.

Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM, aralarında Fransa, Çin, Finlandiya, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri gibi 42 farklı yapıdaki ülkenin yer aldığı Bir Bakışta Eğitim 2021 Raporu’nun Türkiye verilerinin analizini yaptı. Ülkelerin öğrencilerine nitelikli eğitim sağlamada hangi noktada olduklarının karşılaştırmalı bir değerlendirmesine olanak veren bu göstergeleri incelen TEDMEM’in dikkat çektiği noktalar şöyle:

KOLOMBİYA’DAN SONRA İKİNCİ SIRADA

• Türkiye’de 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin %41’i ortaöğretim mezunu bile değil.
• Türkiye’de ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı %32. Türkiye, bu oranın en yüksek olduğu ülkeler arasında Kolombiya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır.
• Türkiye, yükseköğretim mezunu nüfusun istihdam oranının en düşük olduğu iki OECD ülkesinden biri..
• Kadın ve erkeklerin istihdam oranları arasındaki farkın kadınların aleyhine en yüksek olduğu ülkelerden biri Türkiye.
• Türkiye’de yükseköğretim mezunlarının gelir düzeyi, ortaöğretim mezunlarına kıyasla %61 daha yüksek.
• Türkiye OECD genelinde yükseköğretimin bireysel maliyetinin en düşük olduğu ülkelerden birisi. Buna karşılık Türkiye’de yükseköğretimin getirisi oldukça yüksek.
• 25-64 yaş aralığındaki yükseköğretim mezunu yetişkinlerin eğitim düzeylerine göre dağılımları incelendiğinde Türkiye’de lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim alan yetişkin oranlarının OECD ortalamasının oldukça gerisinde kaldığı görülüyor. Özellikle yüksek lisans kademesinde Türkiye’de bu oran %2 iken, OECD ortalamasında %13,5.

EĞİTİME ERİŞİMDE NE DURUMDA?

• 15-19 yaş aralığındaki %69 okullaşma oranı ile Türkiye; en düşük okullaşma oranına sahip OECD ülkeleri arasında.
• Türkiye 3-5 yaş aralığında %39 olan erken çocukluk eğitimine katılım oranıyla, OECD ortalamasının (%83) oldukça gerisinde kalarak okul öncesinde okullaşmanın en düşük olduğu OECD ülkesi..
• Türkiye, 15-19 yaş arasındaki çocukların eğitime erişim oranıyla (%69), OECD ortalamasının (%84) oldukça gerisinde kalarak bu yaş aralığında okullaşma oranı en düşük olan ülkelerden biri..
• 25 – 29 yaş aralığında en yüksek eğitime katılım oranına sahip OECD ülkesi..

ÖĞRETMENLER ÖĞRETMEN ORTAMLARI VE OKULLAR

• Türkiye, OECD ülkeleri arasında ilköğretim kademesinde zorunlu öğretim süresi en az olan 4. Ülke
• Türkiye’de devlet okulları ve özel okulların sınıf mevcutları arasındaki fark, OECD ortalamasına kıyasla daha fazla.
• Türkiye’de öğretmen maaşları çalışılan kademeye göre ciddi farklılıklar göstermemekte.
• Türkiye’de öğretmenlerin %18’i 30 yaş altında, %67’si 30-49 yaş arasında, %15’i ise 50 yaş ve üzerinde. Türkiye’de 50 yaş ve üzeri öğretmen oranı OECD ortalamasına kıyasla oldukça düşük. 50 yaş ve üzeri öğretmen oranının düşük olması, ileriki yıllarda Türkiye’nin öğretmen ihtiyacının daha da azalacağına ilişkin önemli ipuçları sunmakta.
• Türkiye, tüm kademeler ortalamasında öğretmenlerin cinsiyet dağılımının en dengeli olduğu iki ülkeden biri.
• Türkiye’de ilkokul ve ortaokul için toplam zorunlu öğretim süresi sekiz yılda 6.251 saat iken OECD ortalamasında bu süre dokuz yılda 7.638 saat.
• Türkiye’de mesleğe yeni başlayan bir öğretmen en üst kıdeme ulaştığında başlangıç maaşından yalnızca %12 daha fazla maaş alırken OECD ortalamasında bu fark %65-68 arasında.