2019 YKS tercihleri: ‘Ölü tercih’ efsane mi?

2019 YKS tercihleri: ‘Ölü tercih’ efsane mi? Üniversite tercih listesi hazırlayan sizlerden tıpkı geçmiş tercih dönemlerinde olduğu gibi en sık gelen sorulardan birisi, “ölü tercih” hakkında oluyor.

Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarıyla tercih yapmaya hazırlanan adayların en sık sorduğu soruları Rehberlik uzmanı Jale Arslan ile konuştuk. Ölü tercih tanımı nereden geliyor? Tercih listenizi hazırlarken, en yüksek başarı sırasından en alta doğru mu dizmeniz gerekiyor? ÖSYM sizi nasıl yerleştiriyor?

İşte ölü tercih başta olmak üzere Arslan’ın sorularımıza yanıtları:

YKS TERCİHLERİ: ‘ÖLÜ TERCİH’ EFSANE Mİ?

Öncelikle 24 tercih hakkınız var. Tercihlerinizde başarı sıranızı kullanacaksınız. ÖSYM, Yükseköğretim Kurumları ve Kontenjanları Kılavuzu’nda kısaca YKS tercih kılavuzunda bir önceki yılın puan ve başarı sırasını yayımlıyor. Tercihler de başarı sırasına göre yapılıyor. Kimi zaman rehber öğretmenler ve danışmanlar bu tercih listenizdeki sıralamaları yönlendiriyor.

LİSTE SIRALAMASI NASIL YAPILIYOR?

Genelde bu liste puanı yüksek olan bölümden daha düşük puanlı bölümlere göre sıralanır.

Örneğin başarı sırası 15.000 olan bir bölüm ile başarı sırası 20.000 olan bir bölüm yerleştirilirken, 20.000 sıralı bölümün altına sonraki tercih olarak 15.000 sıralı bölüm yazıldığında “20.000 sıralamaya yerleşemezsen zaten 15.000 sıralamaya yerleşemezsin bu ölü tercih olur” yorumu yapılıyor. Ölü tercih yaptın denir.

ÖSYM SİZİ NASIL YERLEŞTİRECEK?

Oysa ÖSYM yerleştirme yaparken adayı 1. tercihinden itibaren sistemde yerleştirmeye çalışır.

Puan üstünlük esasına göre yerleştirmede adayın puanı o bölümü isteyen diğer adaylara göre yeterli gelmediyse 2. tercihine yerleştirme, yetmiyorsa 3.tercihine yerleştirme ve böyle devam ederken hangi bölüme puanı yetiyorsa o tercihine yerleştirir. 

EN ÇOK İSTEDİĞİNİZDEN BAŞLAYIN

Dolayısıyla aday tercihlerini puanı büyük olanı üste yazarak değil, puanı ne olursa olsun en çok istediği okulu üste yazarak yani tamamen istek sırasına göre listesini oluşturmalı.

Bu durumda başarı sırası 20.000 olan bölümü, başarı sırası 15.000 bölümden daha fazla istiyorsa onu üste yazmalı. Ama 15.000 başarı sırasındaki bölümü daha çok istiyorsanız onu yazmalısınız.

KONTENJAN ARTAR YA DA AZALIRSA

Üstelik bölümlere talebin artması ya da azalması, kontenjan değişiklikleri, yeni bölümlerin açılması gibi pek çok sebepten dolayı üniversitelerin yerleşme puanları ve sıraları her yıl az çok değişiklik gösterir. Bir yıl önceki verilerin bize sadece fikir verir.

AYNI BÖLÜM BİRKAÇ KEZ TERCİH LİSTESİNE YAZILABİLİNİR Mİ?

Adaylar bir üniversitesinin bir bölümünü tercih listesinde sadece bir kez kullanabilirler. Tekrar yazma işlemini sistem kabul etmez. Tercih yaparken böyle bir şey yaparsanız sistem size bu bölümün seçildiğini hatırlatır ve yeniden seçilmenize izin vermez.

ÖNCE YÜKSEK BAŞARI SIRASI, ARAYA DÜŞÜK BAŞARI SIRASI SONRA TEKRAR YÜKSEK BAŞARI SIRASI OLAN BÖLÜM YAZMAK DOĞRU MUDUR?

Tercih listesi oluştururken elbette ilgili puan türündeki kendi başarı sıranızın üstünde ve altında geniş aralıktan seçim yapmalısınız. İlk hazırladığınız listede ne kadar üstten ne kadar alttan başarı sırasında program seçtiğinizi görmek için bir mantık düzeninde liste oluşturabilirsiniz.

Seçeceğiniz üniversite ve bölümleri belirledikten sonra yeteri kadar üst ve alt gruptan tercih yaptığınızı kontrol edip başarı sıralarını göz ardı ederek tamamen istek sıranıza göre tercihlerinizi düzenleyip son haline getirmelisiniz.

KARIŞIK BAŞARI SIRALARI OLUR MU?

Bu durumda yüksek başarı sıralı programların arasında daha düşük başarı sıralı programlar olabilir. Unutmayın ÖSYM sizi ilk tercihinizden itibaren sitemde yerleştirmeye çalışacaktır. Siz de en çok istediğiniz üniversite ve bölümden başlayarak, istek sıranıza göre sıralamak zorundasınız.

AZ TERCİH YAPMANIN RİSKİ VAR MIDIR?

Adayların yerleştirilmesinde ilk kural puan üstünlüğüdür. Milyonlarca öğrencinin seçim yaptığı bir sistemde bir yıl öncesinin taban puanları ve başarı sıraları bize sadece fikir verir. Seçmek istediğini bölümün geçen yılkı taban puanını bu yıl almanız ya da başarı sırasının aynı olması yerleşirsiniz garantisini içermez.

Sizin isteğiniz, başarı sıranız, puanınız kadar başka adaylarının istekleri ve puanları da değerlendirilecek. Geçen yıl ki başarı sırasını sağlamış olsanız bile bu yıl o programa yerleşemeyebilirsiniz. Bu durumda riske girmemek için başarı sıranızın altından da tercih yapmanız gerekir.

KONTENJANI AZ OLANLARA DİKKAT

Özellikle kontenjanı az olan bölümleri yazan adayların çok daha dikkatli ve risksiz bir liste oluşturmalarını öneririm. Ancak istemediğiniz hiçbir programı sadece tercih sayısını arttırmak için de yazmamalısınız. Tercihlerinizin hepsi “Kazanırsam kayıt kaptırır ve okurum” dediğiniz bölümler olmalıdır.

Jale Arslan