2021 LGS: Matematik belirleyici olacak

1 milyonun üzerinde öğrencinin katılımının olduğu tahmin edilen 2021 Liseye Geçiş Sınavı (LGS) son buldu. Öğrenciler sözel bölümde soruların kolay olduğunu söylerken, sayısal bölümde ise matematik sorularının zorladığını dile getirdi.

Eğitimciler de öğrenciler gibi matematik sorularının belirleyiciliğine dikkat çekiyor. Soruların uzun ve zaman olucu olmasından dolayı öğrencilerin zorlandığını söyleyen eğitimciler bu yıl LGS puanlarını sayısal bölümün yani matematik ile fen bilimlerinin belirleyici olacağını söylüyor. Türkçe’de ise okuma becerisi yüksek ve bazı sorulardaki güçlü çeldiricilere kanmayan öğrencilerin başarılı olacağını anlatan eğitimcilerin sorularla ilgili yorumları şöyle:

FMV IŞIK OKULLARI EĞİTİMCİLERİ NASIL DEĞERLENDİRDİ?

TÜRKÇE: PARAGRAF SORULARI ZOR DEĞİLDİ

Bu yılın sorularını değerlendirdiğimizde soruların kılavuzda belirtildiği gibi 8’inci sınıf öğretim programlarında belirlenen kazanımlar esas alınarak öğrencinin okuduğunu anlama, yorumlama, sonuç çıkarma, problem çözme, analiz yapma ve benzeri becerilerini ölçecek nitelikte sorular olduğunu gördük. Türkçe soruları MEB’in yayımladığı konu kazanım listesiyle örtüşmektedir. Sürpriz bir soruyla karşılaşmadı öğrenciler.

Geçen yıl öğrenciler sadece 1. yarıyıl müfredatından sorumluydular. Ancak bu yıl sınavda dil bilgisi sorularının sorulmayacağı açıklandı. Bu bağlamda sınavda dil bilgisi soruları yoktu.

Okuma anlama becerisini ölçen soruların ağırlıkta olduğu sınavda akıl yürütme ve çıkarım yapma becerisini yoklayan aynı zamanda dikkat ölçen sözel mantık, grafik yorumlama soruları vardı. Görsel okuma sorusu yoktu. Yeni nesil diyebileceğimiz dört soru bulunmaktadır. Bunun dışındaki sorular TEOG sınavındakilere benzer sorulardır.

Sözcükte anlam soruları, metnin bağlamından hareketle sözcüğün kazandığı anlamı fark eden öğrencilerin rahatlıkla yapabileceği sorulardı. Sorulan deyimler öğrencilerin aşina olduğu, anlamını kolaylıkla belirleyebileceği deyimlerdi.

Daha önce belirtildiği gibi çok uzun paragraf soruları yoktu bu yıl. Yani uzun bir metin ve metne bağlı birkaç soru biçiminde sorular yer almadı bu sınavda. Sorular çok uzun olmasa da öğrenciyi oyalayabilecek sorular vardı. Ayrıca çeldiricisi, güçlü öğrencinin dikkatini ve düşünme becerilerini ölçen sorular da vardı. Ancak paragraf soruları çok zor değildi. 

MEB’in yayımladığı örnek sorularla örtüşen sorular da vardı sınavda. Özellikle Mayıs ayı örnek sorularında olduğu gibi alışılagelen paragraf soruları bulunmaktaydı. Yine örnek sorularda iki cümlenin doğru birleştirilmiş biçimi sınavda da yer aldı.

Metin karşılaştırma, anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları kazanımlarını ölçen sorular sorulmamıştır. Metnin dil anlatım özellikleri sorulmuştur.

Geçen yıl yazım kuralları ve noktalama sorusu vardı. Bu yıl yazım ve noktalama sorusu sorulmadı.

Sorular aslında öğrencinin Türkçe birikimini, okuduğunu anlama ile birlikte düşünme becerilerini ve dikkatini de ölçüyor. Okuma alışkanlığı olan öğrencilerin rahatlıkla çözebileceği sorulardı. Zorluk derecesi için orta zorlukta diyebiliriz. Sınavda hatalı soru yoktu.

MATEMATİK: ZORDU, BELİRLEYİCİ OLACAK

2021 LGS matematik sorularını incelediğimizde genel olarak zor bir sınav olduğunu söyleyebiliriz. İşlem becerisi yüksek, ancak analitik düşünebilen öğrencilerin başarılı olabileceği bir sınavdı. Sorularda dikkat edilmesi gereken noktalar çok fazlaydı. Çeldiricisi çok fazla olan bir sınavdı. Mart ayına kadar olan konular ağırlıktaydı. Geometrik cisimler konusunda soru sorulmadı. Birkaç kazanımın birlikte sorulduğu sorular vardı. Özellikle grafik sorularında işlem hızı ve doğru yorumlama yapmak çok önemliydi. Nisan ve Mayıs ayı örnek sorularında olduğu gibi sorular daha kısaydı. İşlemin çok az olduğu yorumlamanın önemli olduğu sorular çok fazlaydı.

Soruları incelediğimizde çarpanlar ve katlar konusuyla ilgili 2 soru geldi. İki soruda da öğrencilerin çok iyi yorum yapması gerekmektedir. Özellikle sayı yerleştirme sorusu ayırt edici soru olarak göze çarpmaktadır. Üslü sayılar konusundan da 3 soru geldi. Bu sorularda da işlemden çok soruyu doğru yorumlamak çok önemliydi. Çok büyük çok küçük sayılarla ilgili olan soru diğer sorulara göre daha kolaydı. Kolay olmasına rağmen öğrencilerin yorum yapması gerekmekteydi. Ayrıca olasılık ile ilgili olan soruda üslü sayılarla ilgili işlem yapması gerekmekteydi. Olasılık sorusu ise öğrencilerin kalanı yorumlaması gereken bir soruydu. Bu da ayırt edici bir soru olarak karşımıza çıktı.  Köklü sayılarla ilgili 2 soru karşımıza çıkmasına rağmen geometri sorularının içinde köklü sayılarla işlemler vardı. 2 grafik sorusu öğrencileri oldukça zorlayan sorulardı. Hızlı işlem yapabilen ve çok iyi yorumlama yapabilen öğrenciler bu soruları doğru yapmıştır. 2 tane cebirsel ifade sorusu vardı. Öğrencilerin çekindiği bir konu olmasına rağmen diğer sorulardan daha kolaydı. Yine cebirsel ifade soruları modellemelerle karşımıza çıktı. Bir tane doğrusal ilişki sorusu da farklı bir şekilde soruldu. İşlem olarak kolay olan soruda yorumlama becerisi yine öne çıktı. Denklem problemi de geometri ile birleştirilmiş olarak karışımıza çıktı. Diğer sorulara göre daha kolay bir soru diyebiliriz. 2 eşitsizlik sorusu da yoruma yönelik sorulardı. Çok zor olmayan ama yorum gerektiren sorulardı. 1 eğim sorusu vardı. Eğim sorusunda da Pisagor bağıntısını ve özel üçgenleri kullanması gerekiyordu. Pisagor bağıntısıyla ilgili ayırt edici 2 soru vardı. Özellikle kare sorusunda öğrencilerin köşegeni görebilmesi çok önemliydi. 1 soru da üçgende açı bağıntısıyla ilgiliydi. Bu soruda da öğrencinin yorum yapması çok önemliydi.

FEN BİLİMLERİ: ÇELDİRİCİLERLE ELEDİ

Genel olarak baktığımızda öğrencilerin soruları çözebilmesi için matematiği yorumlaması ön plana çıkmaktadır. İşlem gerektiren sorular çok fazla olmamasına rağmen öğrencilerin işlem hızları zaman açısından çok önemlidir.

Fen bilimleri soruları MEB müfredatı kazanımları dâhilindeydi. Yedi ünite barındıran müfredatın ilk altı ünitesinden  soru gelmiş, son ünite olan “Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi”nden soru gelmemiştir. 

Sınav, bazı sorularının şıkların çeldirici olması nedeniyle geçen seneye göre daha eleyiciydi. Özellikle “Tek Karakter Çaprazlaması, Azot Döngüsü, Mevsimlerin Oluşumu, Sıvı Basıncı, Makaralar” soruları çeldiriciliği yüksek sorulardı. Öğrencilerin bu sorularda zorlanmış olabileceklerini düşünmekteyiz.

Sorular ağırlıklı olarak okuma, anlama, yorumlama şeklinde karşımıza çıkmıştır. Şekil, grafik, tablo gibi sorulara daha az yer verilmiştir. 

Geçen yılın LGS soruları ile karşılaştırıldığında bu yıl öğrencilerin biraz daha zorlandıkları bir sınav olduğunu söyleyebiliriz. 

İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAM BİLGİSİ İSTEDİ

A KİTAPÇIĞI: T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük sınavı her yıl olduğu gibi konu ve kavram bilgisini temele alan, metin analizi, çıkarım yapma, yorumlama becerilerini gerektiren sorulardan oluşmaktadır. Sorular kazanımlara uygun, açık ve net sorulardır. 3 soru olumsuz soru köküyle hazırlanmıştır. Sorularının konu dağılımlarının dengeli olduğunu söyleyebiliriz. 7. öğrenme alanı haricinde her üniteden soru sorulmuştur. 4. öğrenme alanından her zaman olduğu gibi soru sayısı diğer öğrenme alanlarından fazladır ve 3 soru sorulmuştur. 2 ve 3. öğrenme alanlarında 2 soru sorulmuştur.

Her yıl örnek sorularda gördüğümüz fakat LGS sınavında karşımıza çıkmayan harita sorusuna da bu yıl yer verilmiştir. Geçen yıl uygulanan LGS sınavındaki kadar güçlü çeldirici şıkların olmadığı bir sınavdır. Dikkat gerektiren metin analizleri göze çarpmaktadır.

1. öğrenme alanından sorulan 1. soru konunun temel bilgisine hâkim olunması ve çıkarım yapılmasını gerektiren kolay yanıtlanabilecek sorudur.

2. öğrenme alanından 2 ve 3. sorular sorulmuştur. 2. soru konu ve kavram bilgisini gerektiren, soruda verilen bilgilerden çıkarım yapılmasını gerektiren bir sorudur. Orta düzey bir soru olarak tanımlayabiliriz. 3. soru ise yeni nesil soru diyebileceğimiz bir sorudur. Daha önceki sınavlarda karşımıza çıkmayan bir soru tipidir. Metin olarak verilebilecek bilgiler bir şemaya dönüştürülerek hazırlanmıştır. Konu bilgisine gerek olmayan bir akış şeması sorusu olup yorum ve madde analizi gerektiren orta zorlukta bir sorudur.

3. öğrenme alanından 4 ve 5. sorular çıkmıştır. 4. soru metin analizi ve yorum gerektiren bir sorudur. Sınavda dikkat edilmesi gereken sorulardan biriydi. 5. soru TEOG sınavı döneminde benzeri sorulmuş bir sorudur. Kavram bilgisi ve metin analizi gerektiren bir sorudur fakat zorlayıcı bir soru değildir.

4. öğrenme alanından 6, 7 ve 9.sorular çıkmıştır. 6 ve 7. sorular kavram bilgisini ve metin analizini gerektirmektedir. Sorular orta düzeydedir, metinden yola çıkarak şıklardan çıkarım yapılması gerekmektedir. 9. soru ise bir kavram bilgisi sorusudur. Dersin temel kavramlarına hâkim olan öğrencilerin rahatlıkla yapabileceği bir bilgi sorudur. Bilgi sorusu olması dolayısıyla bu bilgiye sahip olmayan öğrenciler soruyu doğru yanıtlamakta zorlanacaktır. 

5. öğrenme alanından 10. soru sorulmuştur. Şıklarda verilen soruların cevabının metinde olup olmadığını soran bu soru T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde çok sık karşılaşılan bir soru tipi değildir. Dikkat gerektiren bir metin analizi sorusudur. 

6. Öğrenme alanından sorulan 8. soru harita sorusudur. Öncüllerin elenmesiyle rahatlıkla cevaplanabilecek çeldirici şıkkı olmayan kolay bir sorudur.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: YORUM İSTEDİ

A KİTAPÇIĞI. Sınav öğrencilerin ünite ve konuları ana hatlarıyla kavrama ve kavramama durumlarını ayet, metin üzerinde yorumlamayı ölçen bir sınavdır. Öğrencilerin öğrendiği konuları anlama ve yorumlama özellikleriyle yapabilecekleri şekilde hazırlanmıştır. Sınavda 2 soru olumsuz soru köküyle hazırlanmıştır. 2 soru öğrencilerin en genel yorumu bulmasını isteyen niteliktedir. Sorular hem kazanımlara hem de örnek sorulara uygun hazırlanmış, yapılması kolay sorular olarak gözlenmiştir. Ünitelere göre soru dağılımı şu şekildedir; 1. öğrenme alanından 2, 2. öğrenme alanında 3, 3. öğrenme alanında 3, 4. öğrenme alanında 2 soru sorulmuştur. 5. öğrenme alanı kazanımlarından doğrudan bir soru bulunmamaktadır.

1. soru yardımlaşmada dikkate alınacak konuları kavrayan öğrencinin ayet ve hadislerdeki ortak yönü yorumlaması istenmiştir. Bu soruda yardım edenlerin yardım ettiklerinden fazlasını Allah’ın onlara vereceğini yoklayan bir sorudur. Branşımızda ve örnek sorularda sık karşılaşılan bir sorudur.

2. soru kavram bilgisini öğrencinin kullanmasını hedefleyen, insan iradesiyle, sorumluk arasındaki ilişkiyi kavrama, irade sahibi olmanın aynı zamanda özgür karar verme olduğunun kavrandığını yoklayan bir sorudur ve sık rastlanan bir soru türüdür.

3. soru yardım edilen kişilerin onurlarının korunması, incitmeden, utandırmadan yapılması gerektiğini yoklayan, yardımın gizlice yapılmasının bu durumları ortadan kaldıracağını hedefleyen bir sorudur. Çalışmalarda ve örnek sorularda sık karşılaşılan bir soru türüdür.

4. soruda korunması gereken haklardan dinin korunması ve dinin batıl inanç ve hurafelerden uzaklaşarak da korunabileceği bilgisi hedeflenmiştir. Çok sık örneği çözülen, örnek sorulara uygun hazırlanmış bir sorudur.

5. soru dinin özelliklerinden, insanı iyiye ve güzele yönlendirmesi hedeflenen bir sorudur. 3 tane bu özellikleri içeren şık verilmiştir metinden ulaşılmayan yargının bulunması istenmiştir. Metin analizi becerisi gerektiren kolay bir sorudur.

6. soru insanın elde ettikleri kazançların yine insanın emek ve gayretinin bir sonucu olduğu, insanın tercihlerini doğru olandan yaptığında sonucun belirlenmesindeki insan etkisini bilmeyi hedefleyen bir sorudur. İnsanın iradesinin sınırları kapsamını hedefleyen branşımızda örneği çok çözülen sorulardan biridir.

7. soru kavram bilgisinin metinde yorumlanmasını isteyen bir sorudur. Yardım eden insanın merhamet duygusunun da artacağı, başkasına yardımın yanında, yardım edenin de faydasına olduğunu bilmeyi hedefleyen bir sorudur.

8. soru Hz. Muhammed’în dinin yaşanmasında bir sorunu çözdüğünü ve çözüm üretirken toplumun ihtiyaçlarını dikkate aldığını, kişilerin yanlışı üzerinden değil genel olarak toplumun faydasına çözüm ürettiğini anlatan bir metindir. Çıkarılmayacak yargı ise evde ibadet iznidir. Metin analizi becerisi gerektiren, örnek sorularda sık karşılaştığımız bir soru tarzıdır.

9. soru dinin korunmasını istediği temel hakların en genel amacını hedefleyen, çıkarım yapmayı gerektiren bir sorudur. Soru tarzı sık karşılaşılan soru türlerinden.

10. soru Hz. Yusuf’un sabrıyla yaşadığı zorlukların üstesinden gelmesinin kendinden sonra gelen insanlar için de bir umut olması, kıssalardan ders çıkarmayı hedefleyen bir sorudur. Konu bilgisi ve yorumlama becerisi gerektiren bir sorudur. Örnek sorularda ve genel olarak sorulan soru tarzlarından biridir.

İNGİLİZCE: KELİME BİLGİSİ ÖNEMLİ

LGS 2021 İngilizce sorularının 8. Sınıf İngilizce MEB öğretim programı kazanımlarıyla aynı doğrultuda olduğu görülmektedir. Soruların dili açık, net ve anlaşılırdır.

Sınavın ilk 9 üniteyi kapsadığı görülmektedir. Tüm sorulara bakılınca ağırlıklı olarak okuma anlama becerisi üzerinde durulduğu gözlemlenmektedir. Okuma anlama becerisini ölçmek için kısa diyaloglar ve paragraflar kullanılmıştır. Sınavda kelime bilgisinin ve ünite temalarının ön planda olduğu görülmektedir.

Öğrencilerin, her ünitenin hedef kelime bilgisini tekrar etmiş olması, hem sınava hazırlık sürecinde hem de eğitim öğretim hayatlarının her aşamasında, kendi seviyelerine uygun kitap ve makale okumaları, LGS sınavındaki başarıyı arttırmanın önemli unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sınavda, günlük hayatta sık sık karşımıza çıkan diyalog, kısa paragraf, blog ve internet sitesi örnekleri gibi görsellerle desteklenmiş çeşitli metin türlerinin kullanıldığı gözlemlenmektedir.

Soruların orta güçlük seviyesinde olduğu söylenebilir.

ARI OKULLARI EĞİTİMCİLERİ NASIL DEĞERLENDİRDİ?

TÜRKÇE: BECERİ TEMELLİ SORULAR

2020-2021 eğitim-öğretim yılı “LGS kapsamında uygulanan merkezi sınavda; metnin içeriğini yorumlama, bağlamdan yararlanarak sözcük ve söz öbeklerinin anlamını tahmin etme, deyim ve özdeyişlerin metne katkısını belirleme, metindeki iş ve işlem basamaklarını kavrayarak akıl yürütme, okuduklarından çıkarım yapma, geçiş ve bağlantı ifadelerinin metnin anlamına olan katkısını değerlendirme, grafik ve tablo ile sunulan bilgileri yorumlama kazanımlarına yer verilmiştir.

Sorular, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu’nun yayımladığı kazanımlara ve 2020-2021 eğitim – öğretim yılında yayımlanan örnek sorulara paralellik göstermektedir. Açıklandığı üzere bilgiye ulaşma ve bilgiyi hatırlama düzeyindeki dil bilgisi sorularına yer verilmemiştir. Ancak Talim Terbiye Kurulu’nun açıkladığı kazanımlarda yer almasına rağmen yazım ve noktalama, söz sanatları, düzyazı türleri ve düşünceyi geliştirme yolları ile ilgili kazanımları yoklayan sorulara yer verilmemiştir.

Temel dil ve okuma becerilerini, özellikle okuma-anlama düzeyini yoklayan soruların dili açık ve anlaşılırdır. Paragrafların geneli, tek bir kazanımı yoklamış; bir paragrafa bağlı birden fazla soruya yer verilmemiştir. Paragraf sorularında içerik yaşamla ilişkilendirilerek öğrencilerden verilen mesajı bulmaları, olaylar, durumlar ve nesneler arasındaki ilişkileri keşfederek örüntülere ulaşmaları, paragraftaki çıkarımları birleştirerek yeni çıkarımlar oluşturmaları, metnin içeriği ve biçimi üzerine düşünmeleri, verilerden hareketle akıl yürüterek sonuca ulaşmaları ve sorunu tespit etmeleri istenmiştir. Bir metnin genel anlamını kavramak için sözcükleri ve metni doğru okuyabilme, sonrasında çözümleyebilme, ifade edebilme ve işleyebilme becerilerini kapsayan soruların uzun olmadığı ancak çeldiricileri güçlü sorulara da yer verildiği dikkat çekmektedir. Beceri temelli soru olarak nitelendirebileceğimiz 17, 18, 19 ve 20. sorularda grafik ve tablo soruları da yer almaktadır.

Sözel mantık, grafik-tablo yorumlama soruları diğer sorulardan daha fazla zaman almakta fakat sınav süresinin tamamına bakıldığında sürenin soruları çözmek için yeterli olduğu görülmektedir. Özellikle “bir kasanın şifre mekanizması” ve üç farklı tabloyla verilen bilgileri sentezleyerek doğru birleşim yapmayı gerektiren “tablo” sorularının daha fazla zaman istediği görülmektedir. Genel olarak anlam sorularında güçlü çeldiricileri olan deyim, örtülü anlam gibi birkaç soru ön plana çıkmaktadır.

Zamanı doğru yönetebilen, pratik düşünebilen, dikkat becerisi gelişmiş, bütünsel bakabilen ve okuma alışkanlığı kazanmış öğrenciler, zorluk derecesi orta seviyedeki soruları içeren bu sınavda başarılı olacaktır.

TC İNKILAP TARİHİ  VE ATATÜRKÇÜLÜK: ORTA GÜÇLÜKTE SORULAR

Sınav soruları 2020-2021 eğitim-öğretim yılı müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Soruların sınav kapsamı içinde belirtilen “Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası” ünitesi dışındaki  “Bir Kahraman Doğuyor”, “Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar”, “Milli Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm”, “Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye”, “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası” ve “Demokratikleşme Çabaları”  ünitelerinden geldiği görülmüştür. Sorular öğrencinin metindeki bilgi, tablo ve alıntılardan hareketle; akıl yürütme, analiz etme, çıkarımda bulunma, karşılaştırma ve bu süreçler sonrası doğru bilgiye ulaşma yeterliliğini ölçmektedir. Örnek sorularda da yer alan önemini sık sık vurguladığımız harita analizine dayalı soru örneğine sınavda, Balkan Antantı ve Sadabat Paktına katılan devletlerle ilgili soru ile yer verilmiştir. “Sosyal Devlet”, “Demokratik Devlet”, “Evrensellik”, “Diplomatik“, “Özel Mülkiyet”, “Özel Girişim” ve “İstiklal“ gibi kavramlarla önemini her zaman koruyan soruların hızlı ve doğru cevaplanabilmesinin altın anahtarı olan kavram bilgisi yoklanmıştır.  Genel olarak orta uzunlukta hazırlanan soruların örnek sorularla paralel özellikte ve orta güçlükte olduğu görülmüştür.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAM BİLGİSİ YOKLANIYOR

“Kader İnancı”, “Zekat ve Sadaka”, “Din ve Hayat” ile “Hz. Muhammed’in Örnekliği” ünitelerinden hazırlanan soruların örnek sorularla paralellik gösterdiği görülmektedir. Okuduğunu anlama, yorumlama becerisinin yoklandığı sorularda yine ayet ve hadisten çıkarım yapma sorularına da yer verilmiştir. Öğrencinin kavram bilgisini yoklayan soru sınavda yer almamaktadır. Zarûrât-ı hamsenin amacının sorulduğu soruda kavramın açıklaması metinde yer almıştır. Genel olarak yorumladığımızda sınavın okuduğunu anlama, yorumlama becerisine sahip öğrenciler tarafından rahatlıkla çözülebilecek orta güçlükte sorulardan oluştuğu düşünülmektedir.

İNGİLİZCE: SORULARIN DİLİ AÇIK

İngilizce soruları incelendiğinde öncelikle soruların “8. Sınıf İngilizce MEB Öğretim Programı” kazanımlarına paralel olduğu görülmektedir. Soruların dili gayet açık ve anlaşılırdır. Soruların ünitelere göre dağılımına baktığımızda 1-9 ünitelerden soru sorulduğunu, 10. üniteden hiç soru yer almadığını görmekteyiz.  Genel olarak incelendiğinde soruların orta güçlükte olduğu düşünülmektedir. Sorularda diyalogların yanı sıra mesaj, web sayfası yorumu, sosyal medya hesabı, blog gibi güncel metin türleri karşımıza çıkmaktadır. Verilen metin türleri örnek sorularla kıyaslandığında daha kısa, görselller ise daha net ve kolay anlaşılır niteliktedir.

Soruların hazırlanış biçimleri değerlendirildiğinde, görsellerde ve öncül bilgilerde verilen bilgiyi kullanabilme becerisini ölçen sorulara rastlanmaktadır. Örneğin öğrencilerin A kitapçığındaki 7. soruyu doğru yanıtlamak için verilen öncül bilgiyi anlayıp sentezleyerek seçeneklerdeki görseller ve rakamlarla karşılaştırarak mantıksal akış becerilerini kullanmaları beklenmektedir. Aynı şekilde 10. soruda öğrencilerin verilen bilgileri ve sayısal verileri karşılaştırarak, çeldiricileri elemesi ve olumsuz soru köküne de dikkat ederek soruyu doğru yanıtlaması gerekmektedir.

Sorularda sözcük bilgisini direkt olarak ölçmek yerine, pek çok soruda öğrencinin  ilişkili olduğu sözcük grubunu bilip bilmediği ölçülmüştür. Örneğin A kitapçığı 5.soruda “loading the dishwasher” sözcüğünün “kitchen(mutfak)” sözcüğüyle ilişkili olduğunu bilmek ve seçeneklerdeki sözcüklerin anlamlarını bilmek  sorunun doğru yanıtının bulunmasını sağlayacaktır. Yine aynı şekilde 6. soruda verilen kitap kapaklarının üzerindeki başlıklardaki sözcüklere hâkim olan bir öğrenci, seçeneklerdeki doğru kitap türünü kolayca bularak doğru yanıta ulaşacaktır.

Bunun yanı sıra,  “kabul etme-reddetme, özür dileme, tercih belirtme, deneyimleri ifade etme, mazeret sunma” gibi ünitelerde bağlamlar içinde sunulan iletişimsel işlevler ile ilgili sözcük ve söz öbeklerinin de 1 ve 2. soruda diyaloglar içinde ölçüldüğü görülmektedir. Ayrıca 4, soruda "On the Phone" ünitesinin cümle kalıpları kullanılarak karşılık şekilde verilmiş cümlelerin anlam bütünlüğü sağlayacak şekilde bir telefon görüşmesi oluşturulması kazanımını ölçmektedir.

Sorularda direkt dil bilgisi sorulmamakla birlikte ‘”The Internet” ünitesiyle ilgili 10. soruda öğrencilerin doğru yanıta ulaşmaları için karşılaştırma yapmaları ve “Comparatives” dil yapısını bilmeleri gerekmektedir.              

MATEMATİK: BİRDEN FAZLA KAZANIM YOKLANIYOR

Açık ve anlaşılır bir dille kurgulanan matematik sorularının kazanımlara uygun hazırlandığı gözlenmektedir. Tahmin edildiği gibi, yayımlanan MEB örnek soruları ile benzerlik gösteren sorularda grafik, tablo, şema gibi görsel unsurlar kullanılmıştır.

Birden fazla kazanımın yoklandığı sorularla, geometrik cisimler alt öğrenme alanı haricindeki tüm kazanımlara yer verildiği görülmektedir. Öğrenciler açısından değerlendirildiğinde kolay ve orta güçlükte sorularında yer aldığı matematik testinin ağırlığının, zor sorulardan oluştuğu görülmektedir.

Soruların çözümünde matematiksel kavramların bilinmesi ve temel düzeydeki bilgiler arasında ilişkiler kurulması gerekmektedir. Çok adımlı işlem gerektirmeyen soruların yanı sıra bilgiyi ölçmek yerine verilen bilginin öğrenci tarafından doğru kullanılıp kullanılmadığını yani uygulama ve akıl yürütme “analiz etme, sentez yapma, değerlendirme, sonuç çıkarma, genelleme ve doğrulama” bilişsel becerilerini ölçen sorular sınavda yer almıştır. Birden fazla kazanımı içeren soruların, belirleyici olacağı düşünülmektedir. Sınavda öğrencilerin zaman yönetimi becerilerini de etkin olarak kullanmaları beklenmiştir.

Kazanımlara göre soruları inceleyecek olursak;

1.soru “Cebirsel ifadeler”  2.soru “Kareköklü sayılarda arada olma” öğrencilerin kolaylıkla çözebilecekleri  sorulardır.

3.soru “Tam kare sayılar” ve 18.soru “Cebirsel ifadeler” orta düzeyde uygulama soruları olarak karşımıza çıkmaktadır.

4.soru “10’un farklı tam sayı kuvvetlerini kullanma”,  5.soru “eşitsizlik”,  6.soru “aralarında asal sayılar”, 7.soru “üslü sayılar”, 8.soru eşitsizlik ve 10.soru “doğrusal ilişkiler” orta düzeyde yorum gerektiren ve çeldiricisi yüksek olan sorulardır.

13.soru “cebirsel ifadeler”, “çarpanlara ayırma”, 14.soru “üslü ifadeler” ve “olasılık” 15.soru “pisagor bağıntısı”, “benzerlik’’ 16.soru “açı kenar bağıntısı” ve “üçgen eşitsizliği” 19.soru “eğim ve Pisagor bağıntısı” birden fazla kazanımı içeren orta üstü düzeyde sorulardır.

17 ve 20.soru “veri analizi” akıl yürütme ve yorum yapılması gereken ayırt edici, öğrencilerin yorum yapmakta zorlanacağı sorulardır.

Sorular gelen olarak değerlendiğinde MEB tarafından yayımlanan örnek sorulara ve benzer soruların çözümüne ağırlık veren, sistemli çalışan, pratik düşünen öğrencilerin daha başarılı olacağı görülmektedir. Bu sınavda matematiğin yine öğrencilerin en çok zorlandıkları belirleyici ve eleyici ders olması beklenmektedir.

FEN BİLİMLERİ: BASİT MAKİNE SORUSU

Güncel içeriklerin yer aldığı fen bilimleri soruları, kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. İlk 6 üniteden hazırlanan soruların dağılımında yoğunluğun 2, 4 ve 6.üniteden olduğu görülmektedir. Sınavda 7. üniteden soru yer almamaktadır. Fen bilimleri testinin; örnek sorulardan daha kolay olduğu, kazanım bilgisini ölçmeye yönelik hazırlandığı ve beceri temelli sorulardan çok klasik tarzda olduğu görülmektedir. Okuduğunu anlama becerisinin yoklandığı ve güncel yaşamdan örneklerin yer aldığı paragrafların yoğunluğu fazladır. Öğrencilerin konuya ait bilgi ve becerileri gerçek yaşama aktarabilmeleri ve anlamlı bir biçimde bir araya getirip yorumlamaları beklenmektedir. Örneğin katı basıncı ile ilgili kuma iz bırakma sorusunda değişken analizi ile hipotezi öğrencinin test etmesi, aynı şekilde sıvı basıncı sorusunda demir küpün bütün yüzeylerine uygulanan basıncın derinliğe göre değiştiğini bilmeleri gerekmektedir.

Basit makine ünitesinden hazırlanan köprü düzeneği sorusunda öğrenciler, bilgiye hâkim olmalı; akıl yürüterek yorum yapabilmelidir. Çok boyutlu düşünme becerisi gerektiren ve her türlü olasılığın değerlendirilmesi beklenen bu soru, üst düzey bilgiyi ölçmektedir. Fotosentez sorusu, bir grafikten yola çıkarak iki değişkeni analiz edebilme yeteneğine sahip ve çok boyutlu düşünme becerisi olan öğrencilerin kolaylıkla yapabileceği bir sorudur. Etil alkol ve saf su deney düzeneği sorusu, öğrencinin kontrollü deney yapabilme becerisine sahip olması aynı zamanda hipotezi doğru test edebilme becerisini ölçmektedir. Değişkenlerin sonucu nasıl etkileyeceğini yorumlayabilen öğrencilerin bu soruda rahatlıkla doğru yanıta ulaşacakları düşünülmektedir.

UĞUR OKULLARI EĞİTİMCİLERİ: MATEMATİK VE FEN BELİRLEYİCİ

TÜRKÇE: OKUMA ALIŞKANLIĞI ÖNEMLİ

20 sorudan oluşan Türkçe dersi soruları, pandemi sürecinden dolayı dil bilgisi konuları dışındaki konulardan oluşmaktadır. Sorular, her ay MEB tarafından yayımlanan örnek sorularla benzerlik göstermektedir. Sorular; okuma becerisini ölçme, tablo- grafik yorumlama, sözcük bilgisini ölçme, cümle düzeni kurabilme, sözel mantık yorumlamaya tarzında hazırlanmıştır. Metin yorumlama sorularında güncel konulara da yer verilmiştir. Salt görsel yorumlama ya da metin üzerinden görsel çıkarımı sorularına yer verilmemiştir. Okuma ,anlama, yorumlama sorularına yer verilmiştir. Dil bilgisi, yazım – noktalama sorularına yer verilmemiştir. MEB konu ve kazanımlarına genel anlamda uyulmuştur. Sözel mantık yorumlama soruları örnek sorularda yer verildiği gibidir. Sınavın genelinde öğrencinin okuma becerisi, analiz etme, yorumlama ve muhakeme gücünü sorgulayan, öğrenciye çıkarım yaptıran tarzda sorulara yer verilmiştir. Özellikle 2-3 soru seçici olmuştur. Düzenli çalışan, dikkatli okuyan öğrencilerin zorlanmadan yapabilecekleri bir sınav olmuştur.

İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: HARİTA SORUSU ÇIKTI

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirtmiş olduğu kazanımlara, müfredata ve yıl içinde yayımlanan örnek sorulara (harita ve görsellerden oluşan) uygun sorular sorulmuştur. Sınavda, paragrafların genel olarak uzun olduğu ve bilgiyi yorumlamaya, çıkarımda bulunmaya yönelik soruların sorulduğu görülmüştür. Paragraflarda ise cümleler açık ve net biçimde ifade edilmiş olup dikkat gerektiren bir iki soruya da yer verilmiştir. Ayrıca harita sorusu sorularak öğrencilerin harita okuryazarlığı bilgisi de ölçülmeye çalışılmıştır. Sorular, tablo, şema ve harita ile desteklenmiştir. Son ünite “Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası” ünitesinden hiç soru sorulmamıştır. Yıl boyunca konu eksiği bulunmayacak şekilde çalışan ve yorum yapabilme gücü yüksek öğrencilerin yapabileceği düzeyde bir sınav olmuştur.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: ÖRNEK

2021 LGS’de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi bölümünde yer alan soruların tamamı MEB kazanımlarına bağlı kalınarak ve yıl içerisinde yayınlanan örnek sorulara benzer tarzda hazırlanmıştır. Sorular genel olarak öğrencilerin okuma, anlama ve yorum yapabilme becerilerini ölçmeye yönelik şekilde hazırlanmıştır. Ayrıca bazı sorularda metin, ayet ve hadis kullanılarak kazanımlar günlük hayatla ilişkilendirilmiştir.

2021 LGS’de “Kader İnancı” ünitesinden 2 soru, “Zekât ve Sadaka” ünitesinden 4 soru, “Din ve Hayat” ünitesinden 3 soru ve “Hz. Muhammed’in Örnekliği” ünitesinden 1 soru sorulmuştur. Müfredat dâhilinde olan “Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri” ünitesinden ise hiç soru sorulmamıştır. Yıl boyunca 8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin kazanımlarını eksiksiz bir şekilde öğrenen öğrencilerin soruları kolaylıkla cevaplayabileceğini söyleyebiliriz. 

YABANCI DİL: ÇELDİRİCİ YOKTU

LGS 2021 İngilizce sorularını incelediğimizde ilk olarak dikkatimizi çeken son soru hariç diğer tüm sorularda soru köklerinde yapı olarak olumsuz soru köklerine yer verilmemiş ve tablo/ grafik okuma sorularının kullanılmamış olmasıdır. Genel anlamda karşılıklı geçen bir diyalogu/konuşmayı ve ilgili cümleyi tamamlama soruları veya okuduğunu anlama ve çıkarım yapma sorularıdır. Çeldirici soru içermeyen, net sorulardan oluşan bir sınav uygulanmıştır.  Akademik yıl boyunca düzenli çalışan tüm öğrencilerin kolaylıkla çözebileceği, üst düzey dikkat becerisi gerektirmeyen sorular sorulmuştur.

MATEMATİK: OKUMA ALIŞKANLIĞI ÖNEMLİ

Sorular dikkatli okumayı, anlamlandırmayı ve odaklanmayı gerektirmektedir. Sorular, her ay MEB tarafından yayımlanan örnek sorularla benzerlik göstermektedir. Problemler gerçek hayata uygun modellerle zenginleştirilmiştir. Öğrencilerin doğru çözüme ulaşabilmesi, muhakeme gücünün iyi derecede olmasına bağlıdır. Sentez ve analiz yapabilen öğrencilerin soruları rahatça çözebilecekleri gözlemlenmiştir. 7. sınıf kazanımlarına hakim olan öğrencilerin daha başarılı olabileceği anlaşılmıştır. Soruların çözümü için gerekli bilgiler sorunun üst kısmında verilmiştir. Son ünitedeki Dönüşüm Geometrisi ve Geometrik Cisimler konusundan soru sorulmamıştır. Kitap okuma alışkanlığı olan öğrencilerin okuma, anlama ve zamanı iyi yönetme konusunda daha başarılı olacağı açıktır. Sınavda birkaç soru dışında çözümü zaman alan, uğraştırıcı sorular bulunmaktadır.

Düzenli ders tekrarı yapan, anlamadan hiç bir konuyu geçmeyen, pekiştirmek için de sürekli soru çözen öğrencilerin başarılı olabileceği bir sınav olmuştur. Bu sınavda matematik özellikle zaman yönetimi açısından eleyici olacaktır.

FEN BİLİMLERİ: GÖRSELLER KULLANILMADI

Öğrencilere son ünite olan Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisinden soru sorulmamıştır. DNA ve Genetik Kod ile Madde ve Endüstri ünitelerine ağırlık verilmiştir. LGS sınavındaki fen bilimleri soruları yıl içerisinde MEB tarafından yayınlanan örnek sorulara ve her ünite için hazırlanan il bazlı sorulara benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz.

Bilimsel deney düzeneklerinin olduğu soruların bazılarında görsellerin kullanılmadığını ve soruların anlatımlar üzerinden kurgulandığını görmekteyiz. Sorular; öğrencilerin öğrendiği bilgiyi kullanma, verileri karşılaştırma, okuduğunu anlama ve yorumlama yeteneğini geliştirme gibi becerileri ölçmektedir. Ayrıca bazı sorularda grafikler ve tablolar kullanılarak analitik düşünme becerisini geliştirme de ölçülmüştür. Bazı sorularda öğrencilerin bilimsel düşünmeleri ve anlatılan olaylar arasında bağlantı kurmaları istenmiştir. Bazı sorularda ise günlük hayatımızdan örneklere yer verilirken güncel konulara da değinilmiştir. Deney düzenekleri içeren sorularda bağımlı, bağımsız ve sabit değişkenlerin doğru tespit edilmesi sorunun çözümünde oldukça önemlidir. Sorulardan bazıları uzun paragraflardan oluşmaktadır. Bu soruların dikkatli okunması öğrencileri doğru cevaba ulaştıracaktır. Sınavda öğrencileri zorlayanve çeldiricisi güçlü olan soruların olduğunu görüyoruz. Fen Bilimleri sınavının tamamını değerlendirdiğimizde sınavın orta zorlukta olduğunu söyleyebiliriz.