Doktorlardan sonra mühendisler de gidiyor

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu katıldığı bir toplantıda ülkenin mühendis ihraç eden bir ülke haline geldiğini söyledi. Karaismailoğlu, “Bugün teknoloji açısından, mühendis ihraç eden ülke haline geldik. Bu yaptığımız işlerde kazandığımız bilgi, beceri ve tecrübe sayesinde oldu” dedi. Peki Türkiye gerçekten mühendis ihraç mı ediyor yoksa doktorlar gibi mühendisler de yurtdışına göç ediyor mu?

ASELSAN’ın işten ayrılıp yurtdışına giden eski çalışanlarıyla yaptığı bir anket de Bakan’ın söylediklerinin aksini gösteriyor. Ankete katılan her dört katılımcıdan biri kariyer, yükselme ve mesleki gelişim olanaklarının sınırlı olması sebebiyle ayrıldığını belirtmiş. Fırsat eşitliğinin olmaması, maaş ve sosyal hakların yetersizliği, ayrımcılık, baskı ve adaletsiz uygulamalar da öne çıkan ayrılma sebeplerinden. Türkiye'deki politik durumun normalleşmesi, insanların politik düşüncelerine, yaşam tarzına ve inancına göre değerlendirilmemesi yurtdışına giden mühendislerin dönmek için beklentileri arasında öne çıkıyor.

FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ GÖÇ ETTİRİYOR

Yurtdışına giden mühendislerin şikayetleri arasında fırsat eşitsizliği, yöneticilerin çalışanlara kötü davranması ve adaletsiz uygulamalara karşı önlem alınmasının önemine dikkat çekiliyor. Kurumlarda mobbinge karşı bir yapı oluşturularak bir mobbing sorumlusu belirlenmesi, mobbing olaylarının incelenmesi için yöntemler geliştirilmesi ve mobbingle ilgili sözleşmeler hazırlanması isteniyor.

Birgün’den Mustafa Kömüş’ün haberine göre TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi'nin Ağustos 2021’de yayımladığı çalışmaya göre 6 aydan fazla iş arayan mühendislerin oranı yüzde 64,81. Katılımcılara sorulan "Üniversitelerde eğitim alan mühendislik öğrencilerinin sayısı hakkında ne düşünüyorsunuz?" sorusuna "Yüksek miktarda gereksinim fazlası öğrenci var" diyenlerin oranı yüzde 72,90 oldu.

İŞSİZLİK NEDENLERDEN BİRİSİ  

Araştırmada öne çıkan problemler şöyle sıralandı:

•Enflasyona karşı eriyen ücretler
•Mesleki gelişimin yetersiz olması
•İhtiyaç fazlası mühendislik kontenjanları;
•Yetersiz ve kalitesiz mühendislik eğitimi
•Pandemi sürecinde pratik becerileri geliştirememe
•Tecrübe ve yetkinlikleri aktarma ortamı bulamama
•Uzun süreli işsizlik
•Pandeminin iş dünyası ve ekonomiye etkisi
•Azalan mühendislik mesleği değeri

GELECEK KAYGISI YAŞIYORLAR

TMMOB’nin 2019 yılında yaptığı bir araştırma ise mühendislerin gelecek kaygısı duyduğunu net bir şekilde ortaya kouyor. Araştırma sonucunda hazırlanan raporda şu ifadeler kullanılıyor: “Mühendislerin yüzde 60’ından fazlası tasarruf yapamamaktadır. Gündelik yaşamın devamı için borçlanmak durumunda kalan mühendislerin oranı yüzde 70’ler düzeyindedir. Mühendislerin yarısından fazlası kredi borçlusudur. Ayrıca mühendislerin dörtte biri kredi kartı borcu bakımından sorunlu durumdadır. Bu koşullar altında her 4 mühendisten 3’ü borç ödemelerinde zorlanmaktadır. Mühendislerin dörtte üçünden fazlası ekonomik kriz nedeniyle işini kaybetme korkusu duyarken her 10 mühendisten 6’sı da ekonomik kriz nedeniyle gelecek kaygısı yaşamaktadır. Küçük ölçekli işletmelerde de ekonomik kriz nedeniyle işini kaybetme korkusu genel ortalamanın üzerindedir. Ayrıca bekar mühendisler, evlilere göre daha fazla gelecek kaygısı duymaktadır.”

İŞSİZLİK TEMEL SORUN

Aynı raporun istihdam ve işsizlik kısmında ise şunlar aktarılıyor: “Türkiye’de mühendisler, mühendislerin yaklaşık yüzde 35’i akrabalar, hemşeriler ve arkadaşlar gibi kanallar aracılığıyla mevcut işlerini bulmuşlardır. Basın, sosyal medya ve internet yoluyla iş bulanların oranı yüzde 17,7 iken İŞKUR ve özel istihdam bürolarına yaptıkları başvurulardan sonuç alanların oranı yalnızca yüzde 3’tür. Türkiye’de mühendislerin yarısından fazlası (yüzde 54,7) emek piyasasında en az bir kez işsiz kalmıştır. İşsiz kalma gerekçelerinde öne çıkan ilk iki seçenek ücret düzeyinin düşüklüğü ve işten çıkartılmadır. Bu anlamda mühendisler, gerek dikey hareketliliği gerçekleştirmek amacıyla ve gerekse de yapısal koşullar nedeniyle işsiz kalabilmektedir. Buna ek olarak mühendislerin yüzde 68,5’inin işsizliği kavramsal açıdan ‘kısa süreli’ olarak değerlendirilmektedir. Buna karşın her dört mühendisten biri 1-3 yıl arası sürelerle işsiz kalmıştır.”

MÜHENDİSLERDE BEYİN GÖÇÜ

Ülkenin mühendis ihraç etmediğini kaybettiğini söyleyen TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz şunları aktardı: “Bakan’ın sözleri gerçeği yansıtmıyor. Ülkemiz mühendis ihraç etmiyor, mühendis kaybediyor. Ülkemizin yetişmiş nitelikli işgücü, kötü yaşam ve çalışma koşulları nedeniyle insanca yaşayabileceğini düşündüğü ülkelere göç ediyor, buna mecbur kalıyor. Bakan bu gerçeği herkesten daha iyi biliyor. Çünkü Cumhurbaşkanlığı’nın, lisans mezunlarının iş gücü piyasası performansları ile ilgili yayınladığı verilerde dahi, mühendislerin iş bulamadığı ve asgari ücrete çalışmak zorunda kaldığı açıkça ifade ediliyor. Bakan resmen toplumla ve mühendislerle dalga geçiyor. Makyajlı resmi rakamlar dahi çığ gibi büyüyen işsizliği gizleyemiyor. Gerçek şudur ki mühendisler, işsizlikle, yoksullukla, sefalet koşullarıyla boğuşuyor, çözümü meslek dışı iş aramakta ya da yurtdışına kaçmakta buluyor.

TMMOB olarak, Mayıs ayında mühendis, mimar ve şehir plancılarının yaşadığı ağır ekonomik, mesleki ve sosyal sorunları kamuoyu gündemine taşıyacak ve taleplerimizi ifade edecek bir eylemlilik hazırlığındayız. Ülke çapında bütün illerde, sokaklarda, meydanlarda sorunlarımızı haykıracağız. Bakanın çarpıttığı gerçekleri üyelerimiz ile birlikte eylemlerimizde ifade edeceğiz. Bakan’a yanıtımızı Mayıs ayında sokaklardan vereceğiz. Mühendislerin kaçmak zorunda kalmadığı bir ülkeyi kurma ümidiyle.”