Eğitim bütçesi yeni sınıf yapmaya değil, müteahhite gidiyor

Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2021 ve 2022 yılı bütçelerine ilişkin yaptığı açıklamada, salgın koşullarında derinleşen eşitsizliğin yok sayıldığını vurguladı.

Eğitim sendikaları ve meslek örgütleri, MEB'i iki yıla yakın bir süredir öğrenme kayıplarını ortadan kaldırmak, eğitimde niteliği artırmak ve pandemi koşullarında yüz yüze eğitimi sürekli kılmak için etkin bir bütçe ayırmadığı konusunda eleştiriyor.

BÜTÇEDE EŞİTSİZLİK YER ALMIYOR

Eğitim Sen, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2021 ve 2022 yılı bütçelerine ilişkin yaptığı açıklamada, salgın koşullarında derinleşen eşitsizliğin yok sayıldığını vurguladı.

Kurul, ilkokul ve ortaokulda her 4 sınıftan birinin mevcudunun 30’un üzerindeki olmasına karşın 11 milyar 301 milyon TL’lik yatırım bütçesinin ilk altı ay içinde sadece yüzde 13’ünün harcandığına dikkat çekti. Kurul, kamusal kaynakların eğitim için harcanması gerektiğini söyledi. Kurul, eğitim bütçesinin milli gelire oranı yüzde 2,6’dan yüzde 2,4’e; yükseköğretim bütçesinin milli gelire oranı ise yüzde 0,8’den, yüzde 0,73’e gerilediğini kaydetti.

SORUNLARA ÇÖZÜM OLMAKTAN UZAK

Kurul, bütçede aslan payının eğtime ayrıldığı iddia edilse de, gerçeklerin çok farklı olduğunu açıkladı. Bu yıl bütçenin eğitim sisteminin, öğrencilerin, eğitim ve bilim emekçilerinin yaşadığı sorunlara çözüm üretmekten uzak olduğunu belirten Kurul, pandemi koşullarının ve en temel ihtiyaçların dikkate alınmadığını dile getirdi.

MEB bütçesinin 189 milyar 11 milyon TL; yükseköğretim bütçesinin ise 57 milyar 740 milyon TL olduğunu kaydeden Kurul, şöyle dedi: “Eğitim bütçesinin her yıl oransal olarak arttığı söylense de MEB bütçesinin milli gelire oranı yüzde 2,6’dan yüzde 2,4’e; yükseköğretim bütçesinin milli gelire oranı ise yüzde 0,8’den, yüzde 0,73’e gerilemiştir. Eğitim bütçesine ilişkin sayısal veriler her yıl bütçe döneminde en çok payı eğitime ayırdıklarını iddia edenleri açıkça yalanlamaktadır.”

MİLLİ EĞİTİMDEN KARAYOLLARINA MİLYARLAR

Ayrıca 2020 yılı Sayıştay Genel Uygunluk Bildirimi Raporuna göre geçen MEB’in bütçesinde kanuna aykırı işlemler yapıldığına dikkat çeken Kurul, şöyle devam etti: “MEB’nin Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2020 yılındaki ödeneklerinin yaklaşık üçte birine yakın bir kısmına (44.6 milyar TL) el konularak yedek ödenek adı altında sırasıyla Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na 25 milyar TL’ye yakın; Karayolları Genel Müdürlüğü ve Ulaştırma Bakanlığı’na ağırlıklı olarak müteahhit ödemeleri için olduğunu öngördüğümüz yaklaşık 21.5 milyar TL aktarıldığı belirtilmiştir. Kısaca siyasal iktidar MEB’in bütçesindeki hazır ödeneğin üçte birine yakın bir kısmına yasaya aykırı biçimde el koymuş,  eğitim emekçilerinin maaşları ve SGK giderlerini ödeyemez duruma düşünce de bütçede olmayan ödenek üstü gider kaleminden bu maaşları ödemiştir. Bu ödeme biçimi muhtemeldir ki para basımı biçiminde olmuştur” diye konuştu.

İMAM HATİPLERDE DOLULUK SORUN YOK

Pandemi koşullarınında derinleşen eşitsizliğin bütçede yok sayıldığını anlatan Kurul, tüm dünyada salgınla mücadele sürecinde eğitime ek bütçe ayrılırken, Türkiye’de 2021 yılında 11 milyar 301 milyon TL’lik yatırım bütçesinin ilk altı ay içinde sadece yüzde 13’ünün (1 milyar 487 milyon TL) harcandığına dikkat çekti.

Oysa ilkokullarda öğrenci sayısı 30’dan fazla olan şube oranının 2021 itibariyle yüzde 25,4, ortaokullarda yüzde 25,4 olduğunu aktaran Kurul, şunları söyledi: “Ne var ki Din Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesindeki imam hatip ortaokullarında 30'dan fazla öğrenci olan şube oranı sadece 14,8’dir. Bu veriler, eğitim yatırımlarının eşitsiz ve ayrımcılık yaratacak şekilde imam hatip okullarının lehine kullanıldığını ortaya koymaktadır. MEB verilerine göre, genel ortaöğretimde öğrenci sayısı 30’dan fazla olan şube oranı yüzde 62,8 gibi yüksek bir orandayken, imam hatip liselerinde öğrenci sayısı 30’dan fazla olan şube oranının yüzde 14,5 olması, okul türleri arasında devlet eliyle ayrımcılık yapıldığını göstermektedir. Özellikle salgın koşullarında genel ortaöğretimde ciddi biçimde derslik ve öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır ve bunun için yeterli bütçe ayrılmamıştır.”

EĞİTİM EŞİTSİZLİKLERİ GÖRMEZDEN GELİNİYOR

Kurul, 2022 bütçe teklifinde “Eğitime erişim ve fırsat eşitliği” başlığının, sadece destekleme ve yetiştirme kursları, yatılılık, bursluluk, sosyal yardımlar ve okul pansiyonları ile sınırlandırıldığını belirtti. Kurul, salgın başlangıcında 6 milyon, okulların üç dönem kapalı olmasının ardından 5 milyon öğrencinin uzaktan eğitime erişemediğini söyledi.

ÖĞRENME KAYIPLARI NASIL GİDERİLECEK?

Bütçe hazırlanırken pandemideki öğrenme kayıpları ve 4+4+4 eğitim modeliyle de bağlantılı yapısal sorunlar nedeniyle ortaya çıkan eğitim eşitsizlikleri bütçeye yansıtılarak çözüm üretilmediğini ifade eden Kurul, şunları söyledi: “Yapılması gereken, kamusal kaynaklarının yine kamusal bir hak olan eğitim için, özel çıkarlar değil, toplumsal çıkarlar gözetilerek kullanılmasıdır. Bunun için eğitim ve yükseköğretim bütçeleri hazırlanırken eğitim alanında örgütlü sendikaların, öğrenci ve velilerin, üniversite bileşenlerinin talep ve beklentilerinin dikkate alınması, kısaca eğitim bütçesinin gerçeklerden uzak masa başında hazırlanması uygulamasına son verilmesi gerekmektedir.”

BÜTÇENİN MİLLİ GELİRE ORANI YÜZDE 6 OLMALI

Eğitim Sen, Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim bütçelerine ilişkin taleplerin şöyle sıraladı:

• MEB ve yükseköğretim bütçelerinin milli gelire oranı en az iki kat arttırılmalı, başlangıç olarak OECD ortalamasına (yüzde 6) çıkarılmalıdır.
• Kamu kaynaklarının özel okullara aktarılması uygulamasına derhal son verilmeli, özel okullara aktarılacak kaynaklar devlet okulları için kullanılmalıdır.
• Eğitim ve yükseköğretim kurumlarının bütün ihtiyaçları salgın koşulları göz önünde bulundurularak yeniden güncellenmeli, bütün okullara ve üniversitelere ihtiyacı kadar ödenek ayrılmalıdır.
• Tüm eğitim ve bilim emekçilerine insan onuruna yakışır bir ücret ve sağlıklı çalışma koşulları sağlanmalıdır.
• Tüm eğitim ve bilim emekçilerinin ek göstergesi 3600’e çıkarılmalıdır.