Ev gençleri: İş aramaktan vazgeçiyorlar, hayalleri yurtdışı

Türkiye’de 15-24 yaşları arasındaki 100 gencin 27’si ne işte ne eğitimde. Yani bu gençler ne okuyor ne de çalışıyor. Bu oranda kadınların oranı ise yüzde 34. Oranları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.9 puanlık artışla yüzde 27.1.

Peki bu gençler nerede? İş bulamadıkları için evde mi oturuyorlar yoksa gündelik işlerde çalıştıkları için kayıtlara mı girmiyorlar?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), Kasım 2020 dönemine ilişkin işgücü istatistiklerinde ne istihdamda ne de eğitimde yer almayan gençlerin oranı yüzde 27.1 olarak açıklanıyor. Bu istatistiklerde yer alan bir başka bilgi ise genç nüfustaki işsizlik oranları. Buna göre 15-24 yaşları arasındaki gençlerin yüzde 25.4’ü işsiz. Her 4 gençten 1’i işsiz. Bu oranının yüzde 30’unu da kadınlar oluşturuyor.

İŞ ARAMAKTAN VAZGEÇENLER YOK

Üstelik bu rakamlarda iş aramaktan vazgeçenler yer almıyor. Çünkü işgücü istatistikleri İşKur’a kayıtlı olanlar dikkate alınarak hazırlanıyor. Bu gruba iş bulma ümidi olmayanları, mevsimlik çalışanları ve mevsimlik çalışma, ev kadını, öğrenci ve nedenlerle iş aramayıp ancak işbaşı yapmaya hazır kişiler de eklediğinde gerçek işsizlik rakamlarının daha yüksek olacağı ifade ediliyor.

ÜMİDİNİ YİTİRENLER EVDE KALIYOR

Yapılan araştırmalar özellikle üniversite mezunu gençler arasında iş bulma ümitlerini yitirenlerin “evde” olduklarını gösteriyor. Bu gençleri tanımlamak için yeni bir kavram var: Ev gençleri. Ne işte ne de eğitimde olan gençleri, iş aramaktan vazgeçenleri tanımlayan bu kavram giderek sık kullanılmaya başlandı. Ailelerine bağımlı bu gençlerin bağımlılıkları da giderek artıyor.

EV GENÇLERİ NE DURUMDA?

Habitat Derneği ve Infakto RW ortaklığında gerçekleştirilen ve bu yıl üçüncüsü yayımlanan “Türkiye’de Gençlerin İyi Olma Hali”ni araştıran raporun 2017’de yayımlanan ilkinde “Ev Genci”kavramı da gündeme gelerek, tartışılmaya başlandı.

Bu kez koronavirüs salgının etkilerinin de incelendiği rapor 16 ilde, 18-30 yaş arası 1230 genç ile yüz yüze görüşmelerle yapıldı. Rapor gençlerin hangi koşullarda “iyi” olabildiklerini gösterdi. Buna göre işi olan gençler iş arayanlara göre daha mutlu. Kısaca istihdam ve çalışma durumu ile yaşam memnuniyeti birbirine paralellik gösteriyor. Sosyal haklar ve özgürlüklerle ilgili beklentiler ise “hayatını kazanma kaygısı”nın gölgesinde kalıyor.

Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, çalışan gençlerin yüzde 65’inin hayatından memnun olduğunu belirtmesine karşın bu oranın iş arayan gençlerde yüzde 47 seviyesinde olduğunu söyleyerek, “Bu da iş sahibi olmakla memnuniyet arasındaki bağlantıyı gösteriyor” diyor.

İŞ BULMAKTAN ÜMİTSİZLER Mİ?

Rapora göre gençlerin yüzde 73’ü “Herhangi bir nedenle iş arasanız, kolaylıkla iş bulabilir misiniz?” sorusuna “Zor olur” yanıtını veriyor.  Zorluğun nedeni olarak iş olanaklarının olmamasını gösteriyorlar.

Maddi durumundan memnun olanların sayısı ise hızla azalıyor. 2017’de “Maddi durumumdan memnunum” diyenler yüzde 61 iken, bu kez oran yüzde 47.

İŞYERİNDE ÇALIŞMAK İSTİYORLAR

Çalışan gençlerin yüzde 69’u esnek çalışma ve uzaktan çalışma yerine işyerinden çalışmayı tercih ediyor.

ALDIKLARI EĞİTİMDEN MEMNUN DEĞİLLER

Gençlerin yüzde 66’sı aldıkları eğitimden memnun değil, yüz yüze eğitimin uzaktan eğitime göre daha faydalı olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 73.

KİRA, ELEKTRİK VE SU GİDERLERİ ÖDENMİYOR

Koronavirüs döneminde hane halkı geliri 3 bin TL ile altında olanların yaklaşık yarısı (yüzde 47) ödeyemediği kira, elektrik, su gibi masrafları olduğunu söylüyor. Üçte biri bankadan ya da tanıdıklardan borç aldığını belirtirken, yüzde 26’sı koronavirüs döneminde işlerini kaybettiklerini dile getirişor.

YURTDIŞINA GİTME İSTEĞİ ARTIYOR

Başka bir ülkeye yerleşmeyi düşünen gençlerin oranı 2019’da yüzde 25 iken 2020’de yüzde 31. Yurtdışına gitme istediğinde ilk sırayı yüzde 57 oranıyla “daha iyi iş olanaklarının bulunması” alıyor.

Gençlerin gitmek istedikleri ülkeler sıralamasında yüzde 22 ile Almanya birinci sırada yer aldı. ABD ise gençlerin yüzde 20.5 oranla tercih ettiği ikinci ülke oldu. Kanada yüzde 8.3 ile üçüncü, İngiltere yüzde 6.2 ile dördüncü sırada yer aldı.  

PARA YOKSA GÖNÜLLÜLÜK DE YOK

Araştırmaya katılan gençlere “Herhangi bir ücret almadan gönüllü bir işte veya bir sivil toplum kuruluşunda hiç̧ çalıştınız mı?” sorusu yöneltildiğinde, gençlerin sadece yüzde 6’sı buna “evet” diyor.

Çalışan gençlerin oranında bir azalma gözlemlenmezken, iş arayan gençlerin oranı 2019’a göre 5 puan yükselerek yüzde 18’e çıkmıştır. Bu tablonun ortaya çıkışının, mezun olan öğrencilerin iş bulmak konusunda yaşadıkları sıkıntı kaynaklı olduğu değerlendirilmektedir.