Nüfusu 10 binin altında 190 ilçe var

Nüfusu 10 binin altında 190 ilçe var. Ortaöğretim geçiş modelinin düzenlenmesi ile ilgili Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın açıklamalarının ardından Müsteşar Yusuf Tekin  de açıklama yaptı. Bu açıklamalar ise sistemle ilgili soru işaretlerinin daha da yoğunlaşmasına neden oldu. Geçiş modelinin  ”Sade, basit ve anlaşılır” olması gerektiği Cumhurbaşkanı tarafından ifade edilen düzenleme giderek daha karmaşık, anlaşılmaz ve çetrefilli bir hal almaya başladı.

Tekin'in açıklamaları dikkate alınarak şu değerlendirmeler yapılabilir: 

NÜFUSU 10 BİNİN ALTINDA 190 İLÇE VAR 

Tekin, bu sistemde okullar arasında eşitliğin nasıl sağlanacağı sorusuna şu yanıtı veriyor: 

"Eskisinde nasıl eşitleniyordu? Anadolu'nun ücra köşesindeki bir öğrenci, merkezdeki bir okula geliyordu. Bu sefer o okulların kalitesini artıracak, çabası ve gayretiyle o okullarda eğitim ortamını daha nitelikli hale getirecek öğrenciler başka okullara gidiyorlardı ve fırsat eşitliği açısından asıl büyük handikap burada ortaya çıkıyordu. Diğer okullar sınavda hep başarısız olduğu için orada mahkum olan çocuklar vardı. Bu daha büyük bir fırsat eşitsizliği ortaya çıkarıyordu." 

BAŞARILI ÇOCUĞU CEZALANDIRMA YÖNTEMİ 

Bu açıklamaya baktığımızda şu yorumu yapmak gerekiyor: Okulların nitelik eksikliğini ortadan kaldıracak her bakımdan eşitliği asgari ölçütlerde sağlayacak önlemler alınmıyor. Bunun yerine, başarılı çocukları niteliksiz olduğu Bakanlık tarafından kabul edilen okullarda tutarak eşitlik, nitelik ve denge sağlama niyeti fırsat eşitliği sağlamaktan çok, başarılı olduğu varsayılan çocukların diğer çocukların önüne geçmesini sağlamaktan başka bir işe yaramayacak bir yoldur. Niyet böyle olmasa da bir tür “cezalandırma” yöntemine dönüşme riski taşıyan bir uygulama olma olasılığı yüksek olacaktır. Sınıfta oluşan homojen yapıları dağıtmak doğru olmakla birlikte, farklı okullarda birikmiş yeni homojen yapılara kapı aralanmaması için pedagojik önlemler, oluşmuş olan olumsuz psikolojik algıları giderecek daha kalıcı ve ciddi tedbirler gerekecektir.

SINAVA GİRMEYENLER NASIL TERCİH YAPACAK?

Tekin sınava girmeyen öğrencilerin nasıl tercih yapacağını da şu sözlerle açıklıyor: "Öğrenci arkadaşlarımıza her okul türünden en az 3 tane tercih etme imkanı tanıyacağız. Anadolu liselerimiz, mesleki ve teknik eğitim kurumlarımız, bir de imam hatip liselerimiz var. Öğrenciye her okul türünden minimum 3 tane tercih sunacağız. Yani 3 imam hatip, 3 Anadolu, 3 meslek lisesi tercihi. Bu 9 okuldan 5'ini tercih edecekler. Herhangi bir öğrencinin hangi okula kayıt yapacağını değerlendirirken okuduğu ortaokul ve yaşadığı ev olarak iki tane kriterimiz olacak. İki arkadaş aynı binada oturuyorlar; bu sefer okudukları ortaokullara bakacağız."

Bu açıklamalar bize daha gerçekçi analizlere ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor. Ayrıca “Eve en yakın okul en iyi okuldur” tezini tamamen çürütüyor. MEB Kurum Açma, Kapatma ve Ad Değiştirme Yönetmeliği en son geçtiğimiz eylül ayında şu şekilde değiştirildi: 

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrası, beşinci fıkrası ile altıncı fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Anadolu lisesi açılabilmesi için; 9 uncu sınıfa kayıt olacak en az 2 şube mevcudunda öğrenci, binada en az 8, en fazla 40 derslik bulunması gerekmektedir. Okulun açılması; ihtiyaca binaen valilik teklifine bağlı olarak Bakanlıkça sağlanır.”

“(5) Anadolu imam hatip lisesi açılabilmesi için; öğretim binasında en az 8 derslik, öğretim binası içinde veya bahçesinde uygulama mescidi ya da mescit yerinin olması,  geleneksel/görsel sanatlar atölyesi,mûsikî/müzik dersliği bulunması gerekmektedir. Okulun açılması; ihtiyaca binaen valilik teklifine bağlı olarak Bakanlıkça sağlanır.”

“ç) Okulun açılması; ihtiyaca binaen valilik teklifine bağlı olarak Bakanlıkça sağlanır.”

190 İLÇENİN NÜFUSU 10 BİNİN ALTINDA 

Yukarıda yer alan değişiklik yeni okul açma ve kapatma koşullarını yeniden düzenledi ve Anadolu lisesi için getirilen 10 bin nüfus şartını kaldırdı. Eski maddeye göre nüfusu 10 binin altında olan ilçelerde Anadolu Lisesi açılamıyordu. Nüfusu 10 binin altında olan ilçe sayısı ise an itibarı ile 190. 

9 OKUL OLMAYAN İLÇELER VAR

Bakanlık yetkililerinin sınırları içinde 3+3+3=9 okul türü bulunan, aynı zamanda da eski düzenlemeye göre Anadolu Lisesi bulunmayan ilçe adlarını açıklaması gerekiyor. Bu noktada bulunduğu ilçede veya eğitim bölgesinde tercih edeceği kadar yeterli sayıda okul türü bulamayan aileler çocuklarını, ya yakın eğitim bölgelerine ya da pansiyonunda açık kontenjanbulunan okullara göndermek zorunda kalacaktır.

PANSİYONLU OKUL SAYISI NEDİR?

2016-17 MEB istatistiklerine göre ortaöğretimde pansiyonlu okul sayısı, kontenjan ve doluluk oranları şöyle: 

Mesleki ortaöğretimde 757, imam hatiplerde 829, diğer liselerde 1027 olmak üzere toplam 2 bin 613. 

İmam hatiplerin kontenjanı 123 bin 246. Pansiyonda 46 bin 124 öğrenci kalıyor. Bu okulların boş kontenjanı 77 bin 122. 

Mesleki ve teknik eğitim liselerinde kontenjan 121 bin 635. Kalan öğrenci sayısı 60 bin 215. Boş kontenjan 61 bin 398. 

Diğer liselerde kontenjan 194 bin 841. Pansiyonda kalan öğrenci sayısı 108 bin 116. Bu okullar için boş kontenjan 86 bin 725. 

Bu pansiyonların bazıları da Galatasaray, Kabataş Erkek, İstanbul Erkek, Cağaoğlu, Kadıköy Anadolu gibi yatılı öğrenci alan okullara ait. 

İMAM HATİP LİSESİ PANSİYONUNA GİDECEK

Eğitim bölgesinde tercih ettiği Anadolu Lisesini yerleşemeyen bir çocuk başka eğitim bölgesinde bulunan Anadolu Lisesini tercih edecek. Aynı zamanda pansiyon tercihinde de bulunacak. Eğer tercih ettiği okulun pansiyon yoksa ama bölgede imam hatip lisesinin pansiyonu varsa bu durumda oraya yerleştirilecek. Ya da aile ev tutmak zorunda kalacak. 

3+3+3 TERCİHİ HAKKANİYETLİ DEĞİL

Bu arada tercih ekranında 3 okul türünden toplam 9 okul olacak öğrenci bu okullardan 5'ini seçecek. Sunulan tercihin 3+3+3 olarak sunulması da hakkaniyetli bir dağılım olmamıştır. O nedenle bu tercih bölümünün liselerde okuyan öğrenci oranları göz önünde bulundurularak 5 meslek 5 genel 3 imam hatip şeklinde olması daha isabetli olacaktır.