Öğretmen adayları yine döküldü

2013 yılından bu yana öğretmen adayları Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) dışında  Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) adını taşıyan bir başka sınava daha giriyor. Ancak Gazete Habertürk'te yer alan habere göre 2017 KPSS Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi sonuçları öğretmen adaylarının tıpkı üniversite sınavlarına giren gençler gibi sayısal testlerde başarısız olduklarını gösteriyor. Üstelik de bu başarısızlığı gösteren adaylar girdikleri bu derslerin öğretmeni olacak.  

ÖSYM, 2017 KPSS ÖABT sonuçlarını açıkladı. Türkçe Öğretmenliği Testi Temel Soru Kitapçığındaki 8. ve 44. Soru iptal edildi. Her testte 50’şer sorunun sorulduğu 2017 KPSS ÖABT’de ÖSYM, testlerin aday sayıları ile doğru yapılma ortalamalarını da açıkladı. Verilere göre en düşük başarı fen bilimleri/fen ve teknoloji testinde çıktı. 50 sorunun adaylar tarafından doğru yapılma ortalaması 11.777.  

2017 KPSS ÖABT’ye 308 bin 125 aday başvurdu. Sınava giren aday sayısı 265 bin 646 olurken sınavı geçerli aday sayısı ise 265 bin 635 oldu. Öğretmenlik yapmak isteyen adaylar önce KPSS'de 60'ar soruluk Genel Yetenek ile yine Genel Kültür ve 80 soruluk Eğitim Bilimleri testine girdi. Bu 3 testin ardından Türkçe, matematik, fizik, kimya, sosyal bilgiler, fen gibi öğretmenlik alanlarının da yer aldığı 16 branşta yapılan ÖABT'ye katıldı. Bu sınava müzik, beden eğitimi gibi alanlarda öğretmenlik yapacaklar girmiyor. 

EN BAŞARILILAR TÜRKÇE VE REHBER ÖĞRETMENLER

Sınavlarda en büyük başarıyı 34.714 yapılma ortalaması ile rehber öğretmenlik ve 29.896 ortalama ile Türkçe öğretmenleri gösterdi. Yüzde 50 başarı oranını yalnızca 4 branşta öğretmenlik yapmaya adaylar aşabildi. Bu branşlar ve soruların yapılma ortalamaları şöyle: Rehber öğretmen 34.714, Türkçe 29.896, din kültürü ve ahlak bilgisi 29.435, okul öncesi öğretmenliği 28.891.

ÜNİVERSİTE ADAYLARI DA FİZİK VE KİMYADA BAŞARISIZ

Öğretmen adayları gibi üniversite sınavlarında da gençler fizik, kimya, biyoloji başta olmak üzere sayısal testlerde başarısız oluyor. 2017 LYS sonuçlarına göre gençlerin LYS başarı oranları ve ortalamaları şöyle: Fizik 7.26, kimya 10.83, matematik 16.15, biyoloji 10.69, coğrafya 5.07.

ÖĞRETMEN ATAMALARI NASIL YAPILIYOR?

Mevcut sistemde öğretmen atamaları nasıl yapılıyor diye bakacak olursak iki tür öğretmen ataması geçerli. Bunlardan biri 5 yıl aradan sonra tekrar gündeme getirilen sözleşmeli öğretmenlik. KPSS puanına göre bu öğretmenlerin atamaları yapılıyor. Bir yılın sonunda ise öğretmenler mülakata alınıyor. Mülakat sonuçlarına göre atamaları yapılıyor. Bu öğretmenler 6 yıl "çakılı" kalıyor yani tayin isteyemiyor. 6 yılın sonunda "uygun bulunanlar" kadrolu oluyor. Bir başka atama ise yine KPSS puanına göre ve 17 dalda yapılan Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) sonuçlarına göre yapılan "aday" öğretmen ataması. Öğretmen adayı atandığı okulda 50 maddelik performans kriterlerine göre değerlendiriliyor. Bu kriterler arasında "uygun kılık kıyafet", "manevi ve ahlaki değerlere sahip çıkma", “uygun ses tonu”, “Türkçe’yi doğru konuşma” “yenilikçi olma” gibi maddeler var. 50 puanı geçemeyen bir yıl daha aday öğretmen olarak çalışıyor. İlk yılda 50 maddelik performans değerlendirmesinden başarıyla çıkanlar Aday Öğretmenlikten Asil Öğretmenliğe Geçiş Sınavı'na giriyor. 60 puan alanlar bunun ardından düzenlenen sözlü sınava giriyor. İşte bu sözlü sınav öğretmen atamalarında en çok eleştirilen konu oluyor.

ÖĞRETMEN ATAMASINA YENİ SİSTEM

Geçtiğimiz gün Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz öğretmen ataması ile ilgili sorulara verdiği yanıtta tartışmalara neden olan mülakat uygulamasının süreceğini söylerken, gelecek dönem ise öğretmen ataması için yeni sistem getirileceğini vurguladı. Yılmaz'a göre "önümüzdeki dönem herkesin itiraz edemeyeceği bir sistem" ortaya konacak.

HANGİ SİSTEMLE YAPILACAK?

O sistemin ayrıntıları geçtiğimiz ay Resmi Gazete'de yayımlanarak, yürürlüğe giren 2017-2023 yıllarını kapsayacak MEB Öğretmen Strateji Belgesi'nde anlatılıyor. Buna belgede en dikkat çekici olan bütün öğretmenlere 4 yılda bir yeterlilik sınavı getirilecek olması. Öğretmen Strateji Belgesi'ni incelediğimizde öğretmen ataması sisteminin ayrıntıları da ortaya çıkıyor. İşte strateji belgesine göre yeni sistemin ayrıntıları:  

ÖĞRETMEN STRATEJİ BELGESİ: YENİ BİR SEÇME SINAVI GELECEK

Oluşturulacak yeni öğretmen seçme modelinde sadece akademik başarıya bakılmayacak. Mesleğe girişte adayların psikomotor ve duyuşsal becerilerinin de göz önüne alan öğretmen yeterlilikleri çerçevesinde seçme sınavları ile lisans başarısı, ürün seçki dosyası, öğretmenlik uygulaması değerlendirmesi, mülakat gibi çoklu kaynağa dayalı değerlendirmeye dayalı istihdam sistemi oluşturulacak.

ÖĞRETMENLER ÇOKLU VERİ KAYNAKLARIYLA ÖLÇÜLECEK

Öğretmen yeterlilikleri yeniden belirlenecek. Okul müdürü, meslektaş, öğrenci ve veli gibi öğretmene geri bildirim sağlayabilecek kimselerin de değerlendirmeye katıldığı, çoklu veri kaynağına dayanan bir performans sistemi gelecek. Bunun sonuçları kariyer basamaklarında ve görevde yükselme, yurtdışında görevlendirme, ödüllendirmelerde kriter olacak.

ESKİ ÖĞRETMENLERE DE 4 YILDA BİR SINAV VAR

Bütün öğretmenler 4 yılda bir Öğretmen Yeterlilikleri Çerçevesi'nde yapılacak sınava tabi olacak. Bu sınav sonuçları öğretmenlerin gelişim ihtiyaçlarının belirlenmesi, kariyer gelişimi, terfi, hizmet puanları için kullanılacak. Bu sınava sadece yeni atanan öğretmenler değil, şu anda görevde olan öğretmenler de girecek.

ÖĞRETMENE ZORUNLU ROTASYON GELECEK

Öğretmenlerin yer değiştirmelerine ilişkin, zorunlu rotasyonu da içeren kapsamlı ve özendirici bir model ortaya konacak. Eğitim öğretim kurumlarını bölgesel, çevresel ve kurumsal özellikleri açısından kapsamlı belirlenen kriterlere göre yeniden değerlendirip, sınıflandırılacak.

DEZAVANTAJLI BÖLGEDE ÇALIŞANA TEŞVİK

Fiziki ve donanımsal açıdan dezavantajlı okullarda çalışan öğretmenlere yönelik istihdam koşulları, ek ücret, hizmet puanı, lisansüstü eğitime erişim, yer değiştirmeler ile yurtdışı eğitim ve görevlerde öncelik, konut desteği/lojman gibi destekler verilecek.

SADECE EĞİTİM FAKÜLTESİ DEĞİL

Bu arada belgede yer alan maddelerden biri de öğretmenliğe sadece eğitim fakültesi mezunlarının kaynaklık etmeyeceğini gösteriyor. Bugün olduğu gibi pedagojik formasyon alan diğer fakültelerin mezunları da öğretmen olarak istihdam edilebilecek.

EĞİTİM FAKÜLTELERİ ÖĞRENCİLERİNE SEÇME

Eğitim fakülteleri ise yeniden yapılandırılacak. Bu fakültelere giren öğrenciler incelenecek ve 'uygun değiller' ise başka fakültelere gönderilecekler.

İşte Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın "Önümüzdeki dönem herkesin itiraz edemeyeceği bir sistemi ortaya koyacağız" dediği öğretmenler için getirilecek yeni sistemin ana hatları bunlar.

HANGİ ÜLKE ÖĞRETMENİNİ NASIL SEÇİYOR?

Her ülke öğretmenlerini farklı yöntemlerle seçiyor. 2 yıla kadar stajyer olarak çalıştıran da var, özel bir sınavla öğretmenlerini seçen de.

İşte bazı ülkelerde öğretmen olma yolu.

JAPONYA

Öğrenciler 4 yıllık lisans eğitimi alıyor. Devlet okullarında öğretmen olabilmek için il eğitim kurumu tarafından yapılan işe alma sınavından geçmesi gerekiyor. Bu sınav her okul kademesi için ayrı uygulanıyor. Bu sınavlar genellikle yazılı, fiziksel egzersiz, müzik, resim yabancı dil performansı pratik sınavları, bireysel veya grup mülakatı, tez sınavı, ders planı hazırlama, bilgi ve kabiliyet testleri gibi içeriklerde oluyor. İlk yıl deneme süresi oluyor.

FİNLANDİYA

Öğretmen adaylarının yüksek lisans eğitimi almaları isteniyor. Liseden en yüksek notlarla mezun olan öğrenciler öğretmenlik için başvuruyor. Zor bir tarama sürecinden geçiyorlar. Başvuranların yalnızca yüzde 10'u kabul ediliyor. Ulusal bir sınav yok.

YENİ ZELANDA

Öğretmenlik programını bitirenler oluşturulan öğretmenlik konseyine başvurarak, geçici öğretmen kaydı ve uygulama sertifikası alıyor. Tam lisanslı bir öğretmen rehberliğinde 2 yıl geçici öğretmenlik yapıyorlar. Başarılı olan öğretmenlik lisansı alıyor.

ALMANYA

Abitur olgunluk sınavında başarılı olanlar öğretmenlik eğitimi alabiliyor. 2 yıl öğretmenlik uygulaması yapıyor. Yazılı ve sözlü iki aşamalı bir sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanıyor.

FRANSA

Bakalorya diplomasına sahip öğrenciler öğretmen yetiştiren kurumlara başvuruyor. Lisans eğitiminde 1 yıllık öğretmen yetiştirme entitüsüne gidiyorlar. Öğretmenler atama sınavına giriyor.

GÜNEY KORE

Lise mezunlarının ilk yüzde 5'inin kabul edildiği ve sayıları 13 olan kurumlara ilkokul öğretmeni olabilmek için giriliyor. Öğretmenlik için eyalet ve il eğitim ofisinin eğitim ve kişilik testlerinden oluşan sınavına giriyorlar.

İNGİLTERE

3-4 yıl arasında değişen lisans programlarının yanında 36 haftalık sertifika programları var. Bu programları bitirenlerin 1-2 yıl arasında değişen öğretmenlik uygulama süresini tamamlaması şart. İngiltere'de üniversitelerden mezun olan öğrencilere, dersleri ve uygulama eğitimlerini başarılı bir şekilde tamamladıklarına dair mesleğe giriş profili belgesi veriliyor. Mezunların atanabilmeleri için nitelikli öğretmen statüsü (QTS) almaları gerekiyor.