'Sınır koyun' duygusal zekâsını artırın

Her anne-baba çocuÄŸunun hayatta baÅŸarılı olmasını ister. Ancak bunun için zekâ tek başına yeterli olmaz. Aynı zamanda duygusal zekâsının da geliÅŸmiÅŸ olması lazım. Ancak günümüzde duygusal zekâsı yüksek çocuk yetiÅŸtirebilmenin önündeki en büyük engel ailelerin "Hayır" diyememesi,  çocuklarına "sınır" koyamamaları. 

Üsküdar Üniversitesi NP Ä°stanbul Nöropsikiyatri  Hastanesi’nden çocuk ve ergen psikiyatristi Yrd. Doç. Dr. Nüket Ä°ÅŸiten, duygusal zekâ ya da bilinen adıyla EQ’nun, bir çocuÄŸun mental- zihinsel kapasitesini oluÅŸturan özelliklerden çok, kiÅŸilik ya da karakter olarak adlandırılan özelliklerine dayandığını ve baÅŸarı için  önemli olan  duygusal  nitelikleri betimlediÄŸini söylüyor. 

EQ’nun özelliklerini, "empati, duyguları ifade edebilme, duygu durumunu  düzenleme, bağımsızlık, uyum saÄŸlayabilme, beÄŸenilme, kiÅŸiler arası sorun  çözebilme, kararlılık, sevecenlik, nezaket  ve sebat" olarak sıralayan Ä°ÅŸiten, EQ ile ilgili ÅŸunları anlatıyor: 

ASIL BAÅžARININ KAYNAÄžI: YaÅŸamdaki baÅŸarıyı getiren özellikler IQ’dan çok, duygusal ve sosyal zekâdır. AraÅŸtırmalar, bu sosyal ve duygusal becerilerin hayatta baÅŸarı saÄŸlamak açısından, bireyin zihinsel yeteneklerinden çok daha  önemli olabileceÄŸini  göstermektedir. 

'HAYIR' DEMEYÄ° BÄ°LÄ°N: Günümüzde duygusal zekası yüksek bir çocuk yetiÅŸtirebilmenin önündeki en büyük engel, ailelerin hayır diyememesi ve sınır koyamamaları. 'Hayır' demek 'evet' demekten daha zordur.  Özellikle de bu kendi çocuÄŸumuz olursa. Bir sürü çatışmamız devreye girer. O bizim geleceÄŸe dair bir dolu duygusal yatırımlarımızı taşır.

SINIRLARINI ÖÄžRETÄ°N: Oysa 'hayır' demek onun geliÅŸimine katkı saÄŸlamaktır. Yeme, yatma, çalışma ve ödev yapma, oyun oynama gibi sınırlarını öÄŸretmek gerekir. Ebeveyn olarak görevimiz, onların sınır koyabilme, kendini motive edebilme, kendini durdurabilme, bir dürtüyü kontrol edebilme, erteleyebilme becerilerine model olmaktır. ÖrneÄŸin televizyon başında geçirilen zamana sınır konulduktan sonra yaratıcılığın geliÅŸtiÄŸi görülmekte.

OKUL BAÅžARISI Ä°ÇÄ°N: Duygusal zekâ okul baÅŸarısı için de çok önemli. Okul yıllarında baÅŸarısız olan çocuklara baktığımızda, bu çocuklarda öÄŸrenme güçlüÄŸü gibi biliÅŸsel problemler olsa da olmasa da , gördüÄŸümüz onların duygusal zekânın bazı temel becerilerinden bir ya da bir kaçından yoksun olduÄŸudur. Bu nokta çok önemli.  Gereksiz sınıf tekrarları,  sınıfta kalmalar, ya da en hafifinden arkadaÅŸlarından bariz geri kalmalar yaÅŸandıkça çocuklar da kırılıp, küskün ve huysuz olurlar. 

YOL GÖSTERÄ°CÄ° OLUN: Duygusal zekânın yüzde 50'si doÄŸuÅŸtan gelse de, daha sonradan öÄŸrenilebiliyor. EQ’nun, IQ'dan en büyük farkı geliÅŸtirilmeye çok daha açık olması. Ebeveynlerin duygusal baÄŸlamda çocuÄŸa hocalık yapması, duygularını ciddiye alarak, yol gösterici olması gerek. Anne ve babanın duygusal yeterlilik üzerine etkisi daha bebeklikte baÅŸlar. ÇocuÄŸun yaşı  büyüdükçe duygusal gereksinimleri de deÄŸiÅŸecektir. Duygularının farkına varabilmek, idare edebilmek, kontrol altında tutabilmek, empati yapabilmek, karşısındaki kiÅŸi ile iliÅŸkisinde ortaya çıkabilecek duygulanımları ile baÅŸa çıkabilmek gibi durumları destekleyen ve rehberlik eden ebeveynliÄŸin, çocuklar üzerindeki etkisi de olaÄŸanüstü kapsamlıdır.

Åžule YILMAZ
info@pervinkaplan.com 
Fotoğraf: Bilfen Okulları