Arama sonuçları

Türkiye’de çocuklar: Tutuklu, eğitimden uzak, istismara açık

Türkiye’de çocuklar: Tutuklu, eğitimden uzak, istismara açık

Türkiye’de çocuklar: Tutuklu, eğitimden uzak, istismara açık. Bugün 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü. Ancak Türkiye’deki çocukların haline bakınca kutlanacak bir gün olarak görülmüyor. 20 Kasım, 1989 yılından bu yana Birleşmiş Milletler (BM) tarafından dünya genelinde çocukların karşı karşıya kaldıkları hak ihlallerini gündeme taşımak amacıyla ‘Dünya Çocuk Hakları Günü’ olarak kutlanıyor. Özellikle savaş, yoksulluk ve sefaletin hüküm sürdüğü coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek için 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ‘Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’yi imzalamış ve o tarihten bugüne 20 Kasım ‘Dünya Çocuk Hakları Günü’ olarak ilan edildi.

Çocukların yetişkinlerden daha farklı ihtiyaçlara ve haklara sahip olması gereğinden yola çıkan BM, bu sözleşme ile çocuk haklarını güvence altına almayı hedeflemiş ve taraf devletleri 54 maddeden oluşan sözleşme maddeleri gereğince kendi iç hukuklarında değişim yapmaya zorlamıştır.

 

TÜRKİYE’DE ÇOCUKLAR: TUTUKLU, EĞİTİMDEN UZAK, İSTİSMARA AÇIK

 

Eğitim Sen, Dünya Çocuk Hakları Günü ile ilgili açıklama yaptı ve Türkiye’deki çocukların durumunu ortaya koydu. İşte sendikanın açıklamasına göre Türkiye’deki çocuklar:

Türkiye, çocuklar arasında yasalar önünde bile eşitliği sağlayamamış, çocuklara yönelik suçların artması, istismar, tutuklamalar ve hak ihlalleri ile 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nü karşılamakta. 

 

ÇOCUK HAKLARI TEHDİT ALTINDA

Türkiye’nin de taraf olduğu Çocuk Haklarına Dair Sözleşme halen dünya genelinde en çok sayıda ülke tarafından kabul edilen insan hakları belgesi olma özelliği taşımakta.  197 devletin imzaladığı ve çocuk hakları konusunda yükümlülük altına girmeyi taahhüt ettiği belge, çocuklar için daha iyi bir dünya çabası açısından önemli bir dayanak olmayı sürdürmekte. Türkiye, çocuk haklarına öncelik vereceğini taahhüt ederek sözleşmeyi 1990’da imzalamış, 1994’te onaylamış ve 1995 yılında Resmi Gazete’de yayımlayarak ilan etmiş olmasına rağmen ülkemizde çok sayıda çocuk, sayısız hak ihlaline maruz kalmakta.

Okul öncesi kurumları ve kreşleri kapatan, kadınları ev içine hapseden ekonomik ve sosyal adımlar çocukları da doğrudan etkilemekte, çocuklara yönelik artan şiddet ve istismarın önü açılmakta. Türkiye 1995 yılında Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni bazı önemli maddelerine çekince koyarak çocuklar arasında etnik köken, din ya da kültüre dayalı ayrımcılık yapılması meşrulaştırıldı.

 

EĞİTİM SİSTEMİNDE ÇOCUKLAR

Türkiye’de eğitim sisteminin müfredat, ders kitapları ve uygulama alanları itibari ile çocukların, etnik köken, dil, din ve inanç ayrımcılığı ile karşı karşıya olduğu bilinmekte. Özellikle Kürt, Alevi, Roman ve yoksul çocuklar ile diğer etnik ve inanç kökenine sahip çocuklar, özellikle Suriyeli çocuklara yönelik ayrımcı uygulamaların artmış olması düşündürücü.

 

9 YILDA 153 BİN DAVA AÇILDI

Adalet Bakanlığı’nın daha önce açıkladığı raporlarda yer alan ‘çocuğun cinsel istismarı suçu için açılmış davalar’ istatistiklerine göre, 2010 ile 2018 yılları arasında toplam 153 bin 250 yargılama yapıldı.

 

440 BİN ÇOCUK DOĞUM YAPTI

 

İHD İstanbul Şubesi Çocuk Hakları Komisyonu'nun raporuna göre, son 16 yılda 18 yaşın altında 440 bin çocuk doğum yapmıştır. Cinsel suçların yüzde 46'sının çocuklara karşı işlenirken, çocuğun cinsel istismarında Türkiye'nin dünya listesinde 3. sırada.

Çocuklarla ilgili adli istatistikler de alarm verici durumdadır. Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünün yayımladığı verilere göre, Türkiye’de 7 adet ‘Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza ve İnfaz Kurumu’ (Ankara, Diyarbakır, Hatay, İstanbul, İzmir Kayseri, Tarsus) Ayrıca 4 adet Çocuk Eğitim Evi bulunmakta (Ankara, Elazığ, İstanbul, İzmir Urla).

Çocuklar bu kurumlar dışında yetişkinler için düzenlenen kurumlara da yerleştirilmekte. Adalet Bakanlığı verilerine göre cezaevlerinde 12-17 yaş arasında (18 yaşından gün almamış) çocukların sayısı 2.491‘dir. Bunların 1.719’u tutuklu, 772’si hükümlüdür. Çocukların 2.416’sı oğlan, 75’i kız çocuğu.

 

EĞİTİM HAYATINDAN KOPARILIYORLAR

Eğitimde 4+4+4 düzenlemesiyle zorunlu eğitim 12 yıla çıkarılırken kademeler 4+4+4 olarak ayrılarak, okula başlama yaşı düşürülmüştür. Bununla beraber okuldan ayrılmanın önünün açılması ile birlikte çocuk işçiliğin yaşı da 14’e kadar düşürüldü. Bu durum, çocukların eğitim hakkından mahrum kalmasının önünü açarak, ucuz iş gücü olarak çalışma hayatında yer almasını kolaylaştırmıştır. Eğitimde 4+4+4 düzenlemesi başta olmak üzere, çıraklık ve stajyerlik uygulamaları gibi çok sayıda düzenleme çocukların eğitimden uzaklaşmasını ve işçi olarak çalışma yaşamına sürüklenmesine neden olan sonuçlar ortaya çıkardı.

ÇOCUK İŞÇİ SAYISI ARTIYOR

Türkiye’de çocuk işçi sayısında yaşanan artışın temel nedenlerinin başında eğitimde 4+4+4 dayatması ile başlayan ve çocukları örgün eğitim dışına iten politikalar ve devletin patronlara yönelik çırak ve stajyer çalıştırmayı kolaylaştıran düzenlemelerinin belirleyici etkisi olduğu açıktır. Eğitimde 4+4+4 düzenlemesine geçilmesinin ardından yapılan yasal düzenlemeler ile çocuk işçiliğinin önü çıraklık ve stajyerlik uygulamaları üzerinden artmış, çocuk işçilerin çalışma koşulları daha da ağırlaştırılmıştır. Bugün sayıları 1,5 milyona yaklaşan stajyer-kursiyer-çırak sömürüsünün artması, çocukların ‘çırak’, ‘stajyer’ kimliğiyle çalıştırılmasının, dolayısıyla çocuk emeği sömürüsünün önünü daha da açmıştır. Çalışan çocukların bir bölümü tarım sektöründe ucuz iş gücü, bir bölümü de ücretsiz aile işçisi olmaktadır.

 

KIZ ÇOCUKLARININ DURUMU

 

Kız çocukları da benzer nedenlerle eğitim öğretimden uzaklaşarak erken evliliğe sürüklenmekte, iş gücüne kayıt dışı olarak katılmaktadır. Kız çocuklarının yaptıkları işlerin büyük çoğunluğu evde yapılan ücretsiz ev işleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca anadilinde eğitim alamayan öğrencilerin okulda başarısız olarak eğitim dışına itilmeleri de okulu erken yaşta terk etmelerine neden olmaktadır. Artan yoksulluk ve işsizlik nedeniyle aileleriyle birlikte göç etmek zorunda kalan çocuklar göç ettikleri şehirlerde çocuk işçi olarak çalışmak zorunda bırakılmaktadır.

 

ÇOCUK İŞÇİLİĞİ VE SÖMÜRÜSÜ ARTIYOR

 

Çocukların sömürü aracı olarak kullanılması beraberinde çocuğun eğitim hayatından kopmasını getirmekte, çocuğun ihmal ve istismarının başlangıcını da çocuğun eğitim hayatından koparılması oluşturmaktadır. TÜİK verilerine göre Türkiye nüfusunun yüzde 28’ini, başka bir ifadeyle 23 milyonunu çocuk nüfusu oluşturmaktadır. Suriye krizi ile birlikte başlayan göç dalgasının ardından Türkiye’de yaşayan mülteci çocuk sayısının 1,7 milyon olduğu tahmin edilmekte.

 

7 MİLYON ÇOCUK YOKSULLUK İÇİNDE

 

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) araştırmasına göre, Türkiye’de yaklaşık her üç çocuktan biri, başka bir deyişle 7 milyondan fazla çocuk şiddetli maddi yoksunluk çeken hanelerde yaşamaktadır. Uzun süren gelir yoksulluğunun bir sonucu olan maddi yoksunluk, yetişkinlerde geçici olabilirken çocuklarda genelde ömür boyu sürmekte ve sonraki nesillere aktarılma riski taşıyor. Türkiye’de yaşayan çocukların yüzde 51,3’ü son 12 ay içerisinde ev kirasını, elektrik, su, gaz ve kredi kartı faturalarını planladığı gibi ödeyemeyen hanelerde ikamet etmekte.

 

2 MİLYON ÇOCUK İŞÇİ VAR

 

Dünyada  218 milyonu aşkın çocuk işçi varken, Türkiye’de 2 milyonu aşkın çocuk işçi bulunmakta. Her 10 çocuktan 8’i güvencesiz çalışmakta, her üç çocuktan biri, ısınma ve beslenme ihtiyacının yeterli karşılanamadığı ailelerde yaşamını sürdürmekte.

182 sayılı ILO Sözleşmesi ve 190 sayılı Tavsiye Kararı çerçevesinde, Türkiye’de çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri; ‘Sokakta çalışma, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde çalışma, tarımda aile işleri dışında ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma’ olarak belirlenmiştir. Son 7 yılda 385’ten fazla çocuk iş cinayetlerine kurban gitmiştir. İş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuk işçilerin kimisi bir yandan okula devam ederken diğer yandan çalışan çocuklardır. Türkiye’de çocuk işçilik, özellikle okulların kapalı olduğu yaz dönemlerinde artış göstermekte.

 

ÇOCUKLAR İŞ CİNAYETİNE KURBAN

 

Artan mülteci nüfusuyla birlikte, mülteci çocuk işçiler de iş cinayetlerinde yaşamını yitirmeye başlamıştır. Özellikle Suriyeli sığınmacı çocuklar, emek piyasasında daha kötü koşullarda ve düşük ücretlerle çalışmakta ve ayrımcılığa uğramaktadır. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, ucuza ve uzun sürelerle çalışabilecek ve ücret pazarlığına girmeyecek, temel işçi haklarını aramayacak, her türlü çalışma koşulunu kabul edecek mülteci çocukları karın tokluğuna çalıştırmaktadır. Mülteci çocuklar hem daha kötü koşullarda ve daha tehlikeli işlerde çalışmakta, hem de ayrımcılığa, saldırıya maruz kalmakta.

 

ÇOCUK HAKLARI İNSAN HAKLARIDIR

 

Çocukların erişkinlerden farklı fiziksel, fizyolojik, davranış ve psikolojik özellikleri olduğu, sürekli büyüme ve gelişme gösterdiği bilincinin yerleşmesi, çocukların bakımının bir toplum sorunu olduğu ve bilimsel yaklaşımlarla herkesin bu sorumluluğu yüklenmesi gerekmektedir. Çocukların çocukluklarını yaşayabilmelerini sağlamak, onları her türlü fiziksel, duygusal, ekonomik ve cinsel istismardan korumak; anne, baba ve çocukların bakımıyla yükümlü olanların yanı sıra devlet ve toplumun ortak sorumluluğudur. 

Türkiye’de çocuk haklarına yönelik olarak ortaya çıkan karanlık tablo, çocuk haklarının ülkemizde sadece kâğıt üzerinde kaldığını göstermektedir. Eğitim ve yaşam hakkı başta olmak üzere, Türkiye’de çocukların en temel haklarının tehdit altında olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir. Çocuk hakları, aynı zamanda insan haklarıdır.

Çocuk Hakları Sözleşmesi temelinde demokratik, eşit ve özgürlükçü politikalar üretilmeli ve çocuk Hakları Sözleşmesine konulan çekinceli maddeler kaldırılmalıdır. Tüm çocukların parasız, nitelikli, laik, bilimsel, kendi anadilinde kamusal eğitim alması için gereken adımlar atılmalıdır.

Eğitim Sen olarak,  çocuk hakları alanında yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, dünyada ve Türkiye’de yaşayan tüm çocukların ‘Dünya Çocuk Hakları Günü’nü kutluyoruz.

 

20-11-2019


Etiketler

Paylaşın arkadaşlarınızı da bilgilendirin

Paylaş