Üniversite öğrencilerinin ‘vegan’ mücadelesi

Üniversite öğrencileri vegan mönü hakkı için mücadele ediyor. Kimi üniversitelerde vegan ve vejetaryen mönü sorunsuz çıkıyor. Kimisinde henüz yok. Bazı üniversitelerde de vegan yemek oluyor ama birçok sorun yaşanıyor. İçerik bazen veganlığa uygun olmuyor ya da çok çabuk bittiği için vegan öğrenciler aç kalabiliyor. Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) öğrencileri vegan yemek haklarını geçen haftalarda kazandı ve üniversite yemekhanelerinde vegan mönü çıkarılmaya başlandı. 

ÖĞRENCİLERE DESTEK OLDULAR

YTÜ Vegan Vejetaryenler Topluluğu bu hakka kavuşmak için kampus içinde 500’den fazla imza topladı ve Vegan Derneği Türkiye de (TVD) öğrencilere destek oldu. Cumhuriyet’ten Figen Atalay’ın haberine göre dernek tarafından yapılan açıklamada, şu ifadeler yer aldı:  “YTÜ’nün aldığı bu kararın, tüm üniversitelerde vegan mönü uygulamasının hayata geçirilmesi için Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığı’na yaptığımız yazılı başvurunun sonucunu hızlandırmasını ve bu süreçte diğer üniversitelere örnek olmasını umuyoruz. Siz de üniversitenizde vegan yemek hakkı için adım attıysanız ve üniversite yönetimini harekete geçirmek için desteğe ihtiyacınız varsa, bizimle tvd@tvd.org.tr email adresi üzerinden irtibata geçebilirsiniz. Her zaman desteğe hazırız.”

VEGANLIK FELSEFESİ ANLATIYOR

Vegan Derneği Türkiye’nin kurucu başkanı Ebru Arıman’ın verdiği bilgilere göre, kurulduğu günden bu yana türler arası eşitlik ve adaleti savunan bir hayvan hakları örgütü olarak faaliyet gösteren dernek 2017’den bu yana TVD Vegan Akademi ile üniversitelerde, hastanelerde, özel ve kamu kurumlarında veganlık felsefesini anlatıyor.

TVD’nin mücadelesi, veganların kamu kurumlarında, üniversitelerde, çalıştıkları özel kurumlarda, hastanelerde, askerlik döneminde ve cezaevlerinde yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesini de içeriyor. 

Hayvanları ve hayvansalları tüketmeyi reddeden vegan üniversite öğrencilerinin, felsefi veya dini inançları ya da sağlık sorunları sebebiyle çeşitli gıdalar yiyemeyen diğer bireyler gibi, bugün Türkiye’nin neredeyse tüm üniversitelerinde yetersiz beslendiğine dikkat çeken Arıman, şunları söylüyor: 

ÖĞRENCİLER AÇ KALIYOR

“Eşitlik ilkesine, sağlıklı beslenme hakkına ve insan haklarına aykırı olan bu durumda öğrenciler ya aç kalıyor ya yemeğini evden getirmek zorunda kalıyor ya da okul dışındaki kafelerde öğünlerini geçiştirmeye zorlanıyor. Pek çok öğrencinin dışarıda yemek için yeterli maddi imkânı bulunmuyor. Okulda çıkan yemekler arasından tek tük seçim yapmak zorunda kalanlar ise besin değerleri düşük şekilde besleniyor ve gerekli etiketleme yapılmadığı, yemekhane personeli konuyla ilgili bilgilendirilmediği için yemeklerin içinde çoğunlukla ne tür hayvansalların (süt, yoğurt, bal, tereyağ, et suyu, vb.) yer aldığını bilmiyorlar. ”

VEGAN MÖNÜ NEDEN ÖNEMLİ? 

TVD vegan mönünün önemini şöyle açıklıyor: 

1 Hayvanlar, beslenme alışkanlıklarımız yüzünden ölçülemez derecede acı çekiyor. Hayvan sömürüsüyle mücadelenin en etkili yollarından biri vegan yaşam tarzına geçmektir.

2 Gezegenimizdeki tüm canlı yaşamını tehdit eden bir iklim kriziyle karşı karşıyayız. Bu sebeple karbon ayak izini azaltmak herkesin sorumluluğudur. 

3 Birçok insan, hayvansal “ürünlere” dair artan sağlık endişeleri nedeniyle bitkisel bazlı gıdalar tüketmeyi tercih ediyor. Çok sayıda bilimsel veri, sağlıklı bir yaşam için işlenmemiş gıda ve bitki bazlı bir beslenmenin en iyisi olduğunu gösteriyor. 

CEZAEVLERİNDE VEGAN YEMEK HAKKI 

Dernek yetkililerine göre, beslenme ve sağlığa erişim, keyfi ve imtiyazlı uygulamalar değil, en temel insan haklarından ve bu haklar cezaevlerinde de geçerliliği koruyor. Yani sebebi ne olursa olsun, Türkiye’de cezaevine giren vegan ve vejetaryenlerin, vegan ve vejetaryen beslenme hakları bulunuyor. 

Mahkûmlar ve aileleri, cezaevi yönetiminin ve Adalet Bakanlığı’nın bu yükümlülüğünü yerine getirmesi için vegan yemek temini için, resmi başvuru yapma hakkına sahip.

VEGAN MÖNÜ’DE NELER VAR? 

Öğrencilerin ve TVD’nin “vegan mönü”den kastı, aslında hepimizin her gün yediği gıdalar. Tek istedikleri yemeklerin içinde hayvansal içerik barındırmayacak şekilde düzenlenmesi. Örneğin tahıllar, baklagiller, sebzeler, meyveler, kuruyemişler ve yeşillikler. Yani, nohut, pilav, makarna, kuru fasulye, bezelye, mercimek, lahana, ıspanak, kabak, kereviz, barbunya, salata gibi bitki bazlı olan ve içinde hayvansal içermeyen her şey.

Hacettepe Üniversitesi’nde öğrenciler Vegan Topluluğu’nu kurma sürecinde. Vegan öğrenciler, sorunlarını şöyle anlatıyor. 

“Vejetaryen mönü çıkarıyorlar ancak çıktığı an bittiği için öğrenciler yine erişim sağlayamıyor. Durum maalesef vegan öğrenciler için çok daha vahim zira yemeklerde çoğunlukla katı yağ, süt, krema kullanılıyor ve çıkan öğünde çoğu zaman veganların yiyebileceği tek bir şey oluyor ya da hiç olmuyor. Okuldaki işletmelerde de vegan yemek olmadığı için öğrenciler sadece ya patates kızartması yiyebiliyor ya çorba içebiliyor ancak günlük alması gereken besin ihtiyacını asla karşılayamıyor.”