Üniversite tercihini 'iş bulma olanağı' belirliyor

Üniversite tercihini 'iş bulma olanağı' belirliyor. YÖK, barajı geçmesine rağmen tercih yapmayan 31 adaya "Neden tercih yapmadınız?" diye sordu. Adaylar tercihlerini "iş bulma olanağına" göre belirlediklerini söyledi

YÖK'ten yapılan açıklamaya göre, 180 olan lisans puan barajını geçmiş olmasına rağmen tercihte bulunmayan üniversite adayı öğrencilerle anket yapıldı. Bu ankette amaç gençlerin tercih süreciyle ilgili görüş, beklenti ve eğilimlerinin belirlenmek oldu. Bir de tercinlerini belirleyen eğilimleri ortaya çıkarmak.

ÜNİVERSİTE TERCİHİNİ 'İŞ BULMA OLANAĞI' BELİRLİYOR

Anket, kayıtlarda adresi bulunan öğrencilere e-posta yoluyla, bulunmayan öğrencilere ise SMS yoluyla iletildi. Ankete 31 binden fazla aday doldurdu.

TERCİH YAPMAYANLARIN YARIDAN FAZLASI İLK KEZ SINAVA GİRDİ

Ankete katılanların yüzde 51'ini sınava ilk defa girenler oluşturdu. Yüzde 24'ü ikinci defa, yüzde 25'i ise üçüncü defa sınava girenlerden oluştu.

NEDEN SINAVA GİRİYORLAR?

Adayların yüzde 69'u 2018-YKS'ye üniversiteye yerleşme hedefi ile yüzde 31'i ise kendini denemek için girdiğini belirtti.

TERCİHTE YÖK ATLAS'I KULLANDILAR

Adayların, YKS sürecinde tercihlerini belirleyenler şöyle sıralandı: Öğretmenler, rehber öğretmenler, aile, sosyal medya, arkadaşlarının görüşleri, YÖK-Atlas uygulaması, üniversitelerin web sayfaları.

İLK SIRA ÖĞRETMEN, İKİNCİ AİLELER

Adaylar, tercih yapmamış olsalar bile bu süreçte, en çok öğretmenler ve rehber öğretmenlerin görüşlerinden yararlandı.

Yararlandıkları kaynaklarda ikinci sırayı ailelerinin görüşleri, üçüncü sırayı ise sosyal medya aldı. Diğer taraftan bu süreçte adayların YÖK-Atlas'tan da faydalanmaları memnuniyet verici olduğu ifade edildi. 

BÖLÜM-ÜNİVERSİTE TERCİHİNİ NE BELİRLİYOR?

Ankete katılan adaylar için üniversite ve bölüm tercihi aşamasında belirleyici olan en önemli faktör, tercih edeceği bölümden mezuniyet sonrası iş bulma (istihdam) imkanı oldu.

Bu durum, tercih sürecinde, mezuniyet sonrası iş bulma ve istihdam edilme durumunun, adaylar için önemini vurguladı.

Adayların yüzde 26'sı tercih edeceği bölümün istihdam imkanını dikkate alıyor. Yüzde 18'i üniversitenin bulunduğu ili önemsiyor. Yüzde 16'sı ise ilgili bölümün taban puanını göz önünde bulundurarak tercihlerini planlıyor. Bu sonucun, her ne kadar tercihte bulunan adaylar ile sınırlı olmakla birlikte muhatap aday kitlesinin geneli için de bir fikir verdiği belirtildi.

TERCİHLERİ DEVLET ÜNİVERSİTELERİ OLDU

Ankete katılan adaylardan yüzde 94'ü devlet üniversitelerini, yüzde 6'sı vakıf üniversitelerini tercih edebileceklerini kaydetti.

Ankete katılan ve puanları lisans tercih edebilecek barajın üstünde olan adaylardan yüzde 92'si lisans, yüzde 8'i ise önlisans programlarını tercih edebileceklerini bildirdi.

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNİ NEDEN TERCİH ETMİYORLAR?

Adayların devlet üniversitesini tercih etmeme nedenlerini belirleyen faktörler arasında ilk sırayı yüzde 46,28 oranla "istediğim bölümler için puanımın yeterli olmaması" aldı. İkinci sıra yüzde 21,48 oranla "kazanma şansımın olduğu bölümleri bitirince iş bulamayacağım kaygısı", üçüncü sırayı ise yüzde 11,48 oranla "istediğim bölümün taban puanını tahmin edemeyişim" faktörü aldı.

Ankete katılan adayların yüzde 42,69'u "öğrenim ücretlerinin yüksek olması", yüzde 24,08'i "istediği bölümler için puanının yeterli olmaması", yüzde 10,78'i "kazanma şansının olduğu bölümleri bitirince iş bulamayacağı kaygısı" nedeniyle vakıf üniversitelerini tercih etmedi.

Adayların büyük kısmı vakıf üniversitelerindeki öğrenim ücretlerini yüksek bulmaları nedeniyle bu üniversitelerdeki programları tercih etmedi.

KKTC ÜNİVERSİTELERİNİ NEDEN TERCİH ETMEDİLER?

Tercih kullanmayan adayların yüzde 34,32'si "KKTC'ye ulaşım ve KKTC'de yaşam giderlerinin fazla olması" nedeniyle bu üniversiteleri tercih etmedi. Adayların, yüzde 31,48'i "öğrenim ücretlerinin yüksek olması", yüzde 10,49'u "Tercih yapabileceğim KKTC üniversitelerindeki eğitimin kalitesiyle ilgili kaygılar" nedeniyle KKTC üniversitelerini tercih etmedi.

EĞİTİMİN KALİTESİNİ SORGULADILAR

Adayların, gerek devlet, gerek vakıf ve gerekse KKTC üniversitelerini tercih etmemelerinin başlıca nedenleri arasında yüzde 10 civarında bir oranla, eğitimin kalitesiyle ilgili kaygıları yer aldı.

AÇIKÖĞRETİM TERCİHLERİNİ NELER BELİRLEDİ?

Adayların, Açıköğretim Fakültesi (AÖF) bölümlerini tercih etmeme nedenlerine etki eden ilk üç faktör arasında sırasıyla "AÖF bölümleri arasında ilgi duyduğum bir programın yer almaması", "mezun olduktan sonra iş bulma imkanının kısıtlı olması", "AÖF programına yerleşmemin ardından bir sonraki yıl OBP'nin düşecek olması" oldu.

YETERLİ EĞİTİM ALMADIKLARINI DÜŞÜNÜYORLAR

Tercih kullanmayan adayların yüzde 70'i lise eğitiminin öğrenim görmek istediği programla ilgili temel bilgiler kazandırdığına inanmadığını söylüyor. Yüzde 30'u ise lise eğitiminin öğrenim görmek istediği programla ilgili temel bilgiler kazandırdığına inandıklarını anlattı.

Tercih hakkını kullanmayan adayların ise eğitiminin yeterliliğine inanmıyor olmalarının, konunun diğer paydaşları ile birlikte ayrıca değerlendirilmesi gereken bir konu olduğuna işaret edildi.

HER İSTEYEN ÜNİVERSİTEYE GİREBİLİR Mİ?

"Yükseköğretime erişimin ülkemizde hala bir sorun olduğuna ve kontenjanların artması gerektiğine inanıyor musunuz?" sorusuna adayların yüzde 66,97'si "Evet, inanıyorum", yüzde 33'ü ise "Hayır, inanmıyorum" cevabını verdi.

Diğer taraftan adaylar, yükseköğretime erişimin ülkemizde halen bir sorun olduğunu düşünmekle birlikte boş kalan kontenjanlar kapsamında bir tercih yapıp bir önlisans veya lisans programına yerleşebilecekken bu haklarını kullanmadığına değinilen raporda, şu ifadeler yer aldı:

"Bu durum aslında bir çelişki olmayıp program seçme temayülünün bir yansımasıdır. Artık bireyler için üniversite okumak başlıca amaç olmaktan çıkmış, bunun yerini belli sonuçlar üreten bir programda okumak almıştır. Bu durum, YÖK'ün son yıllarda bazı yükseköğretim programlarında kontenjanların azaltılması, bazılarında ise kontenjanların arttırılması yönündeki hamlelerinin rasyonel bir çerçevede artarak devam etmesi gerektiğine işaret etmektedir. Zira, bazı alanlarda kontenjan sayıları yüksek olmakla birlikte, diğer bir ifade ile yıllık belirlenen kontenjan/arz ile ilgili yıl, liseden mezun olan öğrenci mezun sayısı/talep arasında bir uçurum bulunmamakla birlikte tercih kullanmayan adayların hatırı sayılır bir kısmı için bu alanlardan mezun olunduktan sonra iş bulma konusunda ciddi kaygılar ve sorunlar söz konusudur."

2019 YKS'YE TEKRAR GİRECEKLER Mİ?

Adayların yüzde 77'si gelecek sene YKS'ye yeniden gireceğini, yüzde 8'i girmeyeceğini, yüzde 15'i ise kararsız olduğunu beyan etti.

Gelecek yıl YKS'ye yeniden girildiğinde tercih edilebilecek programlardan ilk sırayı yüzde 23 ile mühendislik programları, ikinci sırayı yüzde 20 ile "tıp, diş, eczacılık" programları, üçüncü sırayı ise yüzde17 ile "sosyal bilimler" programları aldı.

İLK TERCİHLERİ MÜHENDİSLİK PROGRAMLARI

Adaylar, ilk sırada mühendislik programlarını tercih edeceklerini açıkladı.

Diğer taraftan, mühendislik programlarındaki mevcut boş kontenjanlar dikkate alındığında bazı üniversite ve yerleşkeler, tercih edilmedi.

Ayrıca adayların tercihlerinde "tıp, diş, eczacılık" programlarına öncelik verdikleri de tespit edildi. Bu durum, bir sonraki yıl için adayların bilinçli bir tercih yapacak olmaları bakımından önemli bir gösterge olarak dikkati çekti.

Adayların çoğunluğunun sağlık programlarına yöneldikleri görüldü. Ayrıca öğretmenlik programları ile diğer bütün sosyal bilimler programları arasında çok az bir fark olması, öğretmenlik programlarında istihdam daralmasına rağmen bu programların hala adaylar için  muteber olduğunu gösterdi.

NEDEN TERCİH YAPMADILAR?

Eşit Ağırlık (EA) puan türünde adayların taban başarı sırası şartını sağladığı halde "hukuk" programlarını terci etmeme nedenleri, sırasıyla yüzde 46 ile "hukuk alanının ilgimi çekmemesi", ikinci sırayı yüzde 20 ile "öğrenim görmek istediğim hukuk programına puanımın yetmemesi", üçüncü sırayı ise yüzde 16 ile "vakıf üniversitelerinde öğrenim ücretlerinin yüksek olması" olarak belirlendi. 

Sayısal (SAY) puan türünde adayların taban başarı sırası şartını (300 bin) sağladığı halde, mühendislik programlarını tercih etmeme nedenleri, sırasıyla yüzde 32 ile "mühendislik alanının ilgimi çekmemesi", ikinci sırayı yüzde 27 ile "öğrenim görmek istediğim mühendislik programına puanımın yetmemesi", üçüncü sırayı ise yüzde 25 ile "bu alanda mezun olduktan sonra iş bulma imkanının kısıtlı olması" faktörü oldu. 

SAY puan türünde adayların taban başarı sırası şartını (250 bin) sağladığı halde, "mimarlık" programlarını tercih etmeme nedenleri, yüzde 48 ile "mimarlık alanının ilgimi çekmemesi", ikinci sırayı yüzde 20 ile "bu alanda mezun olduktan sonra iş bulma imkanının kısıtlı olması", üçüncü sırayı ise yüzde 17 ile "öğrenim görmek istediğim üniversitenin mimarlık programına puanımın yetmemesi" olarak sıralandı. 

SAY puan türünde adayların taban başarı sırası şartını (50 bin) sağladığı halde "tıp" fakültelerini tercih etmeme nedenlerine etki eden faktörler, yüzde 46 ile "öğrenim görmek istediğim üniversitenin tıp fakültesine puanımın yetmemesi", ikinci sırayı yüzde 25 ile "tıp alanının ilgimi çekmemesi", üçüncü sırayı ise yüzde 22 ile "vakıf üniversitelerinde öğrenim ücretlerinin yüksek olması" oldu. 

İlgili puan türlerinde adayların taban başarı sırası şartını (300 bin) sağladığı halde "öğretmenlik" programlarını tercih etmeme nedenlerinde ilk sırayı yüzde 48 ile "öğretmenlik alanının ilgimi çekmemesi", ikinci sırayı yüzde 31 ile "bu alandan mezun olduktan sonra iş bulma imkanının kısıtlı olması", üçüncü sırayı ise yüzde 8 ile "öğrenim görmek istediğim üniversitenin öğretmenlik programına puanımın yetmemesi" faktörü aldı.

Bu kapsamda, başarı sırası şartını sağladığı halde bu programları tercih etmeme sebeplerinin sıralamasında tıp alanı farklılık kazandı.