2 yaşında 'çevrimiçi' oluyorlar

İnternet hayatımızın merkezi. Hem bir bilgi bankası hem de özellikle de çocuklar ve gençler için tehlikeli bir yolculuğun da başlangıcı. Üstelik de çocuklar internetle 2 yaşında tanışmaya başlıyor. Peki doğru internet kullanımı için ne yapmak gerekiyor.  

Psikolojik Rehabilitasyon ve Eğitim Programları Derneği’nin (PREP) “Çocuklarda Teknolojinin Sorumlu Kullanımı” başlığıyla Bahçeşehir Üniversitesi’nde düzenlediği toplantıda internet kullanımı ile ilgili çarpıcı bilgiler aktadıldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümü akademisyeni Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, EUK Kids Online (Avrupa Çevrimiçi Çocuklar) Proje grubunun gerçekleştirdiği araştırmanın sonuçlarını ve Türkiye . bulgularını paylaştı.     

Araştırma kapsamında veriler, önce 2010 yılında Avrupa Komisyonu desteği ile ve 2015 yılında da Atatürk Üniversitesi’nde Y. Doç. Dr. Türkan Karakuş yönetiminde, Alper Arslan tarafından yapılan doktora çalışması kapsamında toplandı. Araştırma, Türkiye istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre belirlenmiş 12 bölgede, yaş gruplarına ve cinsiyetlerine göre eşit dağılımlı 9-16 yaş aralığında internet kullanan 784 çocuk ile yapıldı. 

İşte bu araştırmadan notlar: 

5 YILDA KULLANIM YAŞI 2 OLDU

Türkiye’de çevrimiçi çocukların sayısının 2010 yılına oranla 2 kat arttı. İnternet'i ilk kullanım yaşının 2010 yılında 5 iken, 2015 yılında 2 yaşa indi.

EMEKLEMEDEN ÖNCE BAŞLIYOR 

Hollanda’da okul öncesi grubun yüzde 78’i ve 1 yaş altı bebeklerin yüzde 5’i, Norveç’te 0-6 yaş grubunun yüzde 58’inin çevrimiçi. İnternet ile tanışma yaşı tüm dünyada giderek düşüyor ve nerede ise sıfıra kadar iniyor. 

ERKEKLER DAHA ÇOK KULLANIYOR

Türkiye’de ailelerin yüzde 29’u internet kullanıcısı. Bunların da yüzde 12’si her gün internete giriyor. Kullanım oranı erkelerde yüzde 49, kadınlarda yüzde 24. Mobil teknolojilere sahip olma oranının artmasıyla “ev dışında” teknoloji ile etkileşim içerisinde olma oranı 2010 yılında yüzde 3.8 iken, 2015 yılında bu oran yüzde 54.3.

İNTERNET ÇOCUKLARIN ODASINDA  

Çocukların internet erişimi sağladıkları mekanlar incelendiğinde; 2010’da yüzde 60.1 oranında dershane ve okulda internet kullananımı en yüksek oranda belirtilen mekanlardı. 2015 yılında okulda kullanım yüzde 49.6 oranında. Evde “kendi odasında” kullanım yüzde 84.6. 

HER GÜN İNTERNETTELER

Çocukların internet kullanım sıklıkları değerlendirildiğinde, 2010 yılında “haftada bir veya iki kez” seçeceği yüzde 52.5 ile en yüksek oran olurken, 2015 yılında en yüksek oran yüzde 57.5 ile “hergün veya hemen hemen her gün yanıtı” en yüksek oran çıkıyor. 

OYUN İÇİN KULLANIYORLAR 

2010 yılında en yüksek oran “tekli oyunlar” ve ardından “okul işleri” iken, 2015 yılında yine en yüksek oranda belirtilen tekli oyunları “video izleme” yanıtı takip etmiş, bu seçenek okul işlerinin önüne geçmiştir. Çocukların internette gerçekleştirdikleri aktiviteler, yüzde 98.6 tekli oyunlar, yüzde 85 video izleme, yüzde 83 okul işleri, yüzde 81.4 film izleme-müzik dinleme, yüzde 72.2 fotoğraf video yükleme, yüzde 68.3 anlık mesajlaşma, yüzde 61 çoklu oyunlar ve yüzde 59.6 haber izleme/okuma olarak sıralanıyor. 

SOSYAL AĞLARDA TAKILIYORLAR 

Film ve müzik dinleme 2010 yılında yüzde 45.3 iken 2015 yılında 81.4 oldu. Sosyal ağların kullanımda da 5 yıl içerisinde yüksek bir değişim gözleniyor. 2010 yılında yüzde 51.7 olan sosyal ağ kullanımı 2015 yılında yüzde 81.3’e yükseliyor. 

BECERİLERİ İKİ KAT ARTTI

Çocukların internet kullanım becerilerinin de ele alındığı araştırmada, kullanım becerileri son 5 yılda iki katı artış gösterdi. 2010 yılında 2.64 olan oran 2015 yılında 4.77’ye yükseldi. 

Çocukların internet kullanım becerilerine bakıldığında sırasıyla, yüzde 70.5 internet güvenliği konusunda bilgi edinme, yüzde 66.6 istemediği kişilerden mesajları engelleme, yüzde 65.1 sosyal ağda kişisel ayarlar yapma, yüzde 62.9 web sitelerini karşılaştırma,yüzde 60.1 istenmeyen reklamları engelleme, yüzde 58.7 ziyaret edilen sitelerin kaydını silme, yüzde 55.1 sık kullanılanlara ekleme, yüzde 33.4 aramada filtreleme kullanma.

RİSK RİSKİ YÜZDE 70’LERİN ÜZERİNDE 

Araştırma çocukların internette karşılaştıkları riskler ve risk düzeylerindeki artışı da ortaya koydu. Sosyal ağlarda ahlaka aykırı olarak algılanan içerik ile karşılaşma riski 2010 yılında yüzde 33.9 iken, 2015 yılında bu oran yüzde 73’e çıktı. 

2015 yılı verilerine göre risk sıralaması; sosyal ağ odaklı ahlaka aykırı içerik yüzde 73, youtube gibi platformlar odaklı ahlaka aykırı içerik yüzde 70.4, internette olmadığında kendini kötü hissetme yüzde 54.7, ilgilenmediği sitelerde gezinme yüzde 52.1, internette yeni arkadaşlar arama yüzde 49.7, ahlaka aykırı içerik görme yüzde 38.3, başka kişiler tarafından üzülme yüzde 33.9 olarak ortaya konuyor. 

PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR?

Prof. Dr. Kürşat Çağıltay önerileri şöyle sıralıyor: 

Petek Samatyalı

info@pervinkaplan.com

Fotoğraf: Bahçeşehir Koleji