2022 LGS: Kasım ayı örnek sorularını eğitimciler nasıl değerlendirdi?

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) kasım ayında yapılacak Liseye Geçiş Sınavı (LGS) için ikinci örnek soruları yayımladı. Kasım ayı örnek soruları yine okuduğunu anlama, yorum yapabilme becerilerini ölçmeye yönelik. Peki eğitimciler bu soruları nasıl değerlendirdi_

ÖZEL ARI İLKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRETMENLERİ

TÜRKÇE: KELİME OYUNLARINA DİKKAT

2021 Kasım ayı LGS örnek sorularına bakıldığında soruların Millî Eğitim Bakanlığı’nın öğretim programı ve kazanımlarına uygun ayrıca ekim ayında yayımlanan örnek sorulara ve LGS’ye paralel olduğu görülmekte. Temel dil becerilerini yoklayan soruların dili açık ve anlaşılır. Soruların disiplinler arası yaklaşımla hazırlandığı görülmekte.

Öğrencinin sadece bilgisini değil; okuduklarını anlama, yorumlama, derinlemesine düşünme, akıcı okuma, şiir anlamlandırma, söz ve söz öbeğinin anlamını bulma, parça-bütün ilişkisi kurma, doğru analiz ve sentez yapabilme, akıl yürütme becerisini sorgulayan sorular.

Çıkarım yapma ve akıl yürütme becerisini ölçen ve ekim ayında yayımlanan “kare karalamaca oyunu” ile benzerlik gösteren “altıgen şekilli kelime oyunu” ve “orkestra soruları” dikkat becerisini ölçmeye yönelik. Öğrencinin verilen bilgilerle iş ve işlem basamaklarını takip ederek çıkarım yapması beklenmekte.

YAZIM KURALLARI YOK

Ekim ayından farklı olarak bu ayki sorularda yazım kurallarına yer verilmemiştir. Noktalama işaretleri sorusunda, seçeneklerde verilen kullanım yerlerinin metnin içinde fark edilmesi istenmekte.

Dil bilgisinde sadece fiilimsi kazanımına yer verilmiş. Sıfat-fiil sorusunda öğrenciden verilen bilgiyi soruya transfer edebilme becerisini kullanabilmesinin yanı sıra sıfatın görevini de bilmesi beklenmekte.

BİRDEN FAZLA KAZANIM SORGULANIYOR

Beşinci soru, birden çok kazanımı yokladığı için dikkat çekmektedir. Öğrencilerden hem anlatıcı hem de betimleyici anlatım kazanımlarına hâkim olmaları istenmiştir. Birkaç kazanımı bir arada yoklayan sorular; kurgulama yoluyla ilişkilendirme, farklı açılardan bakabilme gibi üst düzey düşünme becerilerini yoklamaya yöneliktir.

Bu ayki sorularda ekim ayında yayımlanan örnek sorulardan farklı olarak grafik-tablo yorumlama sorularına ve birbirine bağlı zincir sorulara yer verilmemiş.

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAMLAR ÖNEMLİ

Milli Eğitim Bakanlığı’nın kasım ayı örnek soruları incelendiğinde soruların çoğunlukla “Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar” ünitesinden geldiği ekim ayı örnek sorularıyla paralellik gösterdiği görülmekte. Sorularda, öğrencinin genel olarak verilen metin ve öncüllerden yararlanarak doğru yanıta ulaşması hedeflemekte. Öğrencinin okuduğunu anlama ve yorumlama becerisini ölçmeye dayalı, açık, net, anlaşılır hazırlanan soruların orta güçlükte olduğu düşünülmekte.

“Panslavizm, sömürgecilik, milliyetçilik, sıcak denizlere inme” gibi konu ve kavramlarına hâkim olmak her zaman olduğu gibi soruların çözülmesini, zaman yönetimini, sınav başarısını önemli ölçüde etkileyecek.           

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: GÖRSEL OKUMA VAR

Ekim ayı örnek sorularında olduğu gibi kavram bilgisinden hareketle öğrencilerin yorum yapmalarını gerektiren sorular, örnekler arasında yer almakta. Ülkemizdeki bitki çeşitliliği ve bitkilerin korunması ile ilgili bilgi veren ve bu bilginin ayetlerle ilişkilendirilmesi istenen 1.soru, oluşturduğu farkındalıkla dikkat çekmekte. Görsel ve şemalarla desteklenen kasım ayı sorularının orta güçlükte olduğu düşünülmekte. Sorular, genel olarak değerlendirildiğinde konuların öğrenilme durumunun ayet ve hadis metinleri ile ölçüldüğü görülmekte.

İNGİLİZCE: DİKKAT GEREKTİRİYOR

Yayımlanan kasım ayı İngilizce örnek soruları 8. sınıf İngilizce MEB öğretim programı kazanımlarına paralel. Sorular, 1. ve 2. ünite kazanımları kapsamında. Soruların dili; açık, net ve anlaşılır. Genel olarak zorluk seviyesi düşük ancak analiz yapmayı, verilen bilgileri transfer etmeyi gerektiren beceri temelli sorular olduğu için dikkat gerektirmekte. Örnek 5 sorudan 4’ü olumlu soru kökü, 1’i ise olumsuz soru kökü içermekte. Örnek sorularda uzun okuma parçalarından ziyade günlük hayatta karşılaşılabilecek konuşma-diyalog, davetiye, tablo, form ve bir not örneği gibi çeşitli metin türlerine yer verilmiş.

ÜNİTELER ARASI BAĞLANTILAR

1.örnek soruda davetle ilgili verilen diyalogda da gördüğümüz gibi sorularda dilbilgisi ya da bağlam dışı kelime bilgisini ölçmek yerine daha çok ünitelerde bağlamlar içinde sunulan kabul etme-reddetme, özür dileme, tercih belirtme, mazeret sunma gibi iletişimsel işlevler ile ilgili söz öbeklerinin ölçüldüğünü söyleyebiliriz. Ayrıca sözcük bilgisini ölçen soruların çoğu, hedef sözcüklerin ilişkili oldukları sözcük ve sözcük gruplarının, ait oldukları üst kategorilerin ya da İngilizce tanımlarının bilinip bilinmediğini ölçmeye yönelik. Örneğin öğrencilerin doğru yanıta ulaşmaları için 3.  soruda ‘going to a concert’ ve ‘taking piano lessons’  bilgilerinin “müzik” ile ilişkili olduğunu, 4. soruda verilen formda öncülde yer alan etkinliklerin ne tür (ekstrem sporlar, çevresel, bilimsel, kültürel etkinlikler vb.) etkinlikler olduklarını, 5.soruda ise doğru yanıta ulaşabilmeleri için “get on well” fiilinin İngilizce tanımını bilmeleri gerekmekte.

Bunun yanı sıra sorular görsellerde ve öncül bilgilerde verilen bilgiyi kullanabilme, transfer edebilme becerisini ölçmeyi hedeflemekte. Örneğin öğrencilerin 2. soruda davetiyedeki, 3. soruda tablodaki, 4. soruda formdaki bilgileri sentezleyip seçeneklerle karşılaştırarak görsel, tablo–grafik okuma tekniklerini kullanmaları, çeldiricileri eleyerek soruları çok dikkatli çözmeleri gerekmekte.

MATEMATİK: GÖRSELLERLE DESTEKLENMİŞ

Sorular, eylül ve ekim ayları MEB Öğretim Programı kazanımlarının tamamını kapsar nitelikte. Görsellerle desteklenerek hazırlanan ve okuduğunu anlama becerisinin öne çıktığı soruların girişinde bilgi ve tanımlara yer verilmiş. Bu durum; verilen bilgiyi kullanarak öğrencinin yorumlama, muhakeme ve analiz etme becerilerini ölçmeyi amaçlamakta. Yayımlanan bazı sorularda hem verilen bilgiyi şekle uyarlamak hem de şekilleri yorumlamak önem kazanmakta. Bu nedenle öğrencilerin soru çözerken dikkatli olmaları, şekilleri göz önüne almaları gerekmekte. Birinci soruya ilişkin metnin anlaşılması zor olmasına rağmen metin kısmı anlaşıldıktan sonra soru kolay çözülebilmekte. Soruda daha fazla detaylı açıklamaya yer verilebilirdi. İkinci soruda ters orantı düşünülerek çözüme gidilmesi gerekiyor.

DİSİPLİNLER ARASI İLİŞKİ VAR

Üçüncü soruda Magenta ve Cyan renklerinin kullanılması görsel sanatlar dersi ile disiplinler arası ilişki kurulması yönünden dikkat çekici. Bu renkleri, çok sık duymamalarından dolayı öğrencilerde merak uyandırıp araştırmaları konusunda teşvik edebilir. Ondalık gösterimlerde çözümleme soruları geçen yıllarda çıkmış sorularla aynı nitelikte çeldiricileri güçlü hazırlanmış. Diğer soruların eski örnek sorulara göre daha kolay ve daha kısa hazırlandığı gözleniyor.

FEN BİLİMLERİ: OKUDUĞUNU ANLAMA ÖNEMLİ

Yayımlanan kasım ayı soruları tamamen “DNA ve Genetik Kod”dan oluşmakta. Okuduğunu anlama, yorumlama, deney düzeneği kurma, görselleri inceleyerek analiz yapma, tablo verilerini yorumlama becerileri gerektiren orta ve zor düzeyde sorular yer almakta. Ancak 2. ünite sorularında kullanım alanı geniş olmasına rağmen grafiğin yorumlanıp analizinin yapıldığı bir örnek soru tercih edilmemiş. Kalıtım başlığına yönelik sorularda görsel analiz ve yorumlama gerektiren bir örnek ve tablo yorumlamanın yanı sıra üzerinde işlem yapılarak yanıtlanabilen bir örnek ile alışılagelmişin dışında soru tekniklerine yer verilmiş. Doğal seçilim sorusunda ise öğrencinin temel bilgiden hareketle verilen çeşitli örnekleri seçip ilişkilendirmesi ve yaptığı çıkarımlar ile analiz etmesi sağlanmış. Yaratıcılık düzeyi yüksek olan sorular ile doğrudan öğrencinin yaratıcılıkları ve yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmekte. Bu kapsamda kasım ayı örnek sorularının kaliteli, nitelikli ve orijinal olduğunu ifade edebiliriz.

FMV ERENKÖY IŞIK İLKOKULU ÖĞRETMENLERİ NASIL DEĞERLENDİRDİ?

TÜRKÇE: ÇELDİRİCİLER GÜÇLÜ

Kasım ayı örnek soruları biri noktalama biri fiilimsi olmak üzere 2 dil bilgisi, 1 sözel mantık, 7 anlam bilgisi şeklinde dağılım göstermektedir. Sorular “metnin içeriğini yorumlama, bağlamdan yola çıkarak sözcük ve söz öbeklerini yorumlama, metindeki iş ve işlem basamaklarını kavrayarak akıl yürütme, okuduklarından çıkarım yapma, tablo ile sunulan bilgileri yorumlama ve yazdıklarını düzenleme” kazanımlarını içermektedir.   Soruların dilinin açık ve anlaşılır olduğu ancak çeldiricileri güçlü sorular olduğu görülmektedir. Sözel mantık sorusu, grafik soru tarzı ile birleştirilerek verilmiş dolayısı ile iki alanı sorguladığı söylenebilir. Noktalama sorusu genel bilgileri sorgular nitelikte ama fiilimsi sorusu detay isteyen tarzda (adlaşmış sıfat fiil) hazırlanmıştır. Anlam sorularına edebiyatçı, ressam, bilim insanı ögeleri yerleştirerek genel kültüre yönelik dolaylı vurgu yapılmıştır. Anlam sorularında klasik LGS mantığı ile öncülde bilgi aktarmış ve bu bilginin yorumlanması ve kullanılması beklenmiştir. Bu yıl, geçen yıldan farklı olarak bilgiye ulaşma ve bilgiyi hatırlama düzeyindeki dil bilgisi sorusuna da yer verildiği görülmektedir ve farklı olarak noktalama işaretleri sorusunda, seçeneklerde yer alan kullanım yerlerinin metin ile ilişkilendirilmesi istenirken fiilimsi sorusunda öncülde verilen bilginin soruya transfer edilmesi beklenmektedir.

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: OLUMSUZ SORU KÖKLERİ

 Kasım ayı örnek soruları açık, anlaşılır ve müfredata uygun sorulardan oluşmaktadır. Sorular “Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar” ünitesine yönelik hazırlanmışsa da birinci ünite de öğrenilen temel bilgi ve kavramları da içermektedir. Olumsuz soru kökü ile hazırlanan sorular ölçme değerlendirme uzmanları ve alanın akademisyenlerince çoğunlukla eleştirilirken beş sorunun dört tanesinin olumsuz soru köküyle hazırlanmış olması dikkat çekici bir durumdur. Soruların tamamı metin analizi, okuduğunu anlama ve yorumlama becerilerine yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu becerilere ek olarak dersin ve ünitelerin temel kavramlarına ve konu bilgisine hâkim olmayı da gerektirmektedir. Sorular yalın bir dille sorulmuş olup, konuyu ve kavramları bilen ve bilmeyen öğrenciyi ayırt eder niteliktedir. Soruların zorluk seviyesi orta düzeydedir. Sorularda kullanılan kavramlar öğrencilerin bilgi ve kavrama düzeyine uygundur. 4. soru diğer sorulara oranla daha ayrıntılı düşünmeyi gerektirmektedir.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: FARKLI SORU TİPLERİ

Kasım ayı örnek soruları kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. Sorular, anlama ve yorumlama düzeyindedir. Sorular incelendiğinde konuların kavranmasına yönelik bilgilerin pekiştirilmesi ve farklı soru tiplerinin çözümünü gerektirmektedir. Özellikle kavram bilgilerinin doğru şekilde öğrenilmesi ve bu bilgilerin ayetler ve olaylarda yorumlanabilmesi bu örnek sorularda da özellikle yer almıştır. Ünitelere örnek olacak deyimlerin ve güncel olayların kavram ve kazanımlara göre yorumlanması kasım ayı örnek sorularının özellikleri arasında yer almaktadır. Özellikle birinci ünitede insan iradesi ve sorumluluğunun çevre bilincini hedefleyen, görsel destekli metin ve ayetlerle ilişkisinin yoklandığı sorunun benzerleri daha önce örnek sorularda yer almıştır. Hz. Muhammed’in mü’min için yaptığı benzetmelerin sorumlulukla ilişkilendirilip sorulması ise daha önce çıkan sorulardan farklıdır. Soruların bir tanesi 2. ünite zekât ve sadaka, diğer sorular “1. Ünite: Kader ve Kaza” konularındandır.

İNGİLİZCE: OKUDUĞUNU ANLAMA VE ÇIKARIM YAPABİLME

Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınava yönelik kasım ayı örnek İngilizce soruları incelendiğinde okuduğunu anlayan ve bundan sonuç çıkarabilen öğrencilerin yapabileceği nitelikte oldukları görülmektedir.

Aşağıdaki sıra ile ilk 2 üniteden örnek soru yayınlanmıştır:

1 ve 2. Soru: Friendship

3 ve 4. Soru: Teenlife

Okuduğunu anlayabilmek için özellikle kelime bilgisi ancak bunun yanı sıra yapı bilgisi ön plana çıkmaktadır. Kelime ve yapı bilgisinden sonra soruları doğru yapabilmek için aranan beceriler şunlardır:

1. soruda birden fazla veriyi analiz etme / olumlu - olumsuz ifadeye dikkat,

2. soruda info grafik içinde cevabı olmayan soruyu bulma

3. soruda tablo içinde özelden genele gitme

4. soruda tablo içinde özelden genele gitme

5. soruda okuma - anlama, çıkarım yapabilme

Sorular daha önce LGS'de çıkmış sorularla paralellik göstermekte, ezber ile yapılamayacak okuduğunu net olarak anlamayı gerektiren sorulardır.  

MATEMATİK: MANTIK MUHAKEME SORULARI AĞIRLIKTA

Kasım ayı MEB örnek sorularının tamamı kazanımlara uygun gelmiştir. “Çarpanlar ve Katlar”, “Üslü Sayılar” ve “Kareköklü Sayılar” konularını içeren sorulara yer verilmiştir.  Sorular içinde sadece kazanımı sorgulayan sorularının azlığı dikkat çekmektedir. Kullanılan dil basit ancak okuduğunu anlama ve yorumlama becerilerine ihtiyaç duyulan sorulardır.  Birden fazla adımda çözüme ulaşan mantık muhakeme soruları yoğunluktadır. Özellikle 3. ve 9. sorular üst düzey mantık muhakeme sorgulaması yapılması gerekmektedir. Bu sorular, 2021 LGS’ deki %10’ luk dilime sahip ve ayırt ediciliği çok yüksek soru tipleri ile benzerlik göstermektedir.

FEN BİLİMLERİ: BİLİMSEL OKURYAZARLIK

Kasım ayı örnek soruları açık, anlaşılır ve müfredata uygun sorulardan oluşmaktadır. Soruların tamamı “DNA ve Genetik Kod” ünitesini kapsamaktadır. Daha önceki örnek sorularda deneyimlediğimiz gibi bu ayki sorularda da model ve şekil yorumlama becerisi, analiz-sentez becerisi, deney yorumlama becerisi, bilimsel okuryazarlık becerisi, tablo yorumlama becerisi ve değişkenleri yorumlama becerisini vurgulayan sorular yer almaktadır. Bu becerilerin yanı sıra temel biyoloji kavramlarına dair altyapı ölçen sorular yer almaktadır. Aşamalı sorulara yer verilmiş ve sorular günlük hayat örnekleriyle ilişkilendirilmiştir. Analoji kurularak çözülmesi gereken sorular da mevcuttur. Sorular yalın bir dille sorulmuş olup konuyu bilen ve bilmeyen öğrenciyi ayırt eder niteliktedir. Soruların zorluk seviyesi orta düzeydedir. Sorularda kullanılan kavramlar, öğrencilerin bilgi ve kavrama düzeyine uygundur.