2022 YKS: Tercihler nasıl yapılacak?

2022 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarına göre tercih yapacak adaylar için 2022-YKS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, yayımlandı.  ÖSYM kılavuzuna göre üniversitelerin toplam kontenjanı 1 milyon 61 bin 686 oldu. 2022 YKS tercihleri 27 Temmuz-5 Ağustos tarihleri arasında yapılacak. YKS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, 26 Temmuz’dan sonra tekrar güncelleneceği için adayların son kılavuzu dikkate almaları gerekiyor. Kılavuza göre en önemli değişiklik ise hukuk fakülteleri için uygulanacak başarı sırası barajı oldu. Bu baraj 100 bin olarak uygulanacaktı. Ancak YÖK kararıyla en düşük başarı sırası 125 bin olan adaylar hukuk programlarını tercih edebilecek.

Bu arada TYT puanı 200 ve üzerinde olan adayların bu puanlarını 2 yıl kullanmaları uygulaması da bu yıldan itibaren son bulacak. Artık adayların her yıl sınava girmeleri gerekecek.

24 TERCİH HAKKI VAR

Bu yıl başarı sırası barajı olan bölümler hariç tercihlerde baraj yok. Puanı 100 ve üzerinde olan tüm adaylar tercih yapabilecek. Tercih yaparken ise puan değil, başarı sırası kullanılacak. Adaylar başında Y bulunan başarı sıralarına göre tercihlerini yapabilecek.

İNTERNET ÜZERİNDEN YAPILACAK

Adaylar tercihlerini bireysel olarak internet üzerinden yapacak. Eğer tercih yapar, yerleşirseniz kayıt yaptırmasanız bile gelecek yıl yani 2023 YKS’ye girdiğinizde Ortaöğretim Başarı Puanınızın (OBP) çarpılacağı katsayı yarıya düşecek. OBP’nin yerleştirme puanlarına katkısı en düşük 30 en yüksek 60 oluyor, bu durumda 15 ile 30 arasında olacak.

ÖNCE ÖZEL KOŞULLARA BAKIN

Tercih yapacak adaylar için en önemli noktalardan birisi de kılavuzda programların karşısında rakamlarla belirtilen özel koşulları okumaları. Bu koşullar boy, kilo gibi özellikler yer alabiliyor. Okul türü, alan, yaş, sağlık, cinsiyet vb. bütün koşullarını tam olarak karşılayamadığınız programları tercih etmeyiniz. Bir programın gerektirdiği koşulları dikkate almadan yaptığınız tercihlerin sorumluluğu size ait olacak, tercih bildirimi sırasında tercih ettiğiniz programların bazı koşullarını karşılayıp karşılamadığınız ÖSYM tarafından kontrol edilmeyecek. Merkezî yerleştirme öncesi yapılacak kontrollerde koşullarını taşımadığınız tespit edilebilen tercihleriniz geçersiz sayılacak. Koşullarını taşımadığınız tespit edilemeyen bir programa puanınız elverişli olduğu için yerleştirilseniz bile kaydınız yapılmayacak. Özellikle vakıf üniversitelerinin burs ile ilgili koşullarını kontrol etmelisiniz.

HANGİ TABLOLARI KULLANACAKSINIZ?

2022-TYT puanı hesaplanan adaylar, Tablo 3'te yer alan ön lisans programlarını, 2022-AYT/YDT’de ilgili puan türünde puanı hesaplanan adaylar, Tablo 4'teki yükseköğretim programlarını tercihleri arasında gösterebilecekler. Tercih sırasının önemli olduğunu unutmayın ve tercihlerden adaylar sorumlu.

MERKEZİ YERLEŞTİRME NASIL YAPILACAK?

Girmek istediğiniz yükseköğretim programlarını isteğinize göre sıralayabilmeniz için merkezi yerleştirme sisteminin nasıl işlediğini bilmenizde yarar var. Merkezi yerleştirme, adayların yerleştirme puanlarına, tercihlerine ve yükseköğretim programlarının kontenjan ve koşullarına göre bilgisayar ortamında yapılacak.

Sistemin esasları şu şekilde özetlenebilir:

a) Her yükseköğretim programına, Kılavuzda belirtilen ve bilgisayar ortamında denetlenebilen koşulları taşıyan ve bu programa tercih listesinde yer vermiş olan adaylar arasından kontenjan sayısı kadar öğrenci yerleştirilecek. Yerleştirme puanlarına göre yapılacak yerleştirme işleminde ilgili yerleştirme puanı yüksek olan adaya öncelik verilecek.

 b) Bir aday, puanları ne denli yüksek olursa olsun yalnız bir programa kayıt hakkı kazanabilir. Bu program, adayın yerleştirme puanlarıyla girebildiği en üst tercihidir. Bunun altında kalan tercihler işleme konmaz.

c) Merkezi yerleştirme sisteminde bir adayın kayıt hakkı kazandığı programı sonradan değiştirmesi, bir başka deyişle daha düşük puanla öğrenci alan başka bir programa kaydolması mümkün değildir.

ç) Bir adayın kayıt hakkı kazandığı programın bağlı olduğu yükseköğretim kurumuna gönderilecek bilgilerde, kayıt hakkı kazanan bütün adayların açık kimlikleri, fotoğrafları, puanları, ortaöğretim alan/dalı ve ek puandan yararlanıp yararlanmadığı bilgisi yer alacak.

d) Tercihlerinizi yaparken kaydolmayı en çok istediğiniz programı en üst tercihinize, daha sonra istediğiniz programı ikinci tercihinize yazınız ve bütün tercihlerinizi bu şekilde sıralayınız. Duruma göre yapabileceğiniz 24 tercihin baştan birkaç tanesini "Puanım yeterli olmayabilir" endişesine kapılmadan, sadece ilginizi göz önüne alarak belirleyebilir, buralara en çok istediğiniz programları yazabilirsiniz. Ancak, kazansanız bile kaydolmayı istemediğiniz bir programa tercih listenizde yer vermemelisiniz.

SON KONTROLLERİ YAPIN

Tercihlerinizi son olarak şu açılardan bir kez daha kontrol ediniz:

Listenizdeki programların bu kılavuzda "bakınız/koşullar" olarak gösterilen ve giriş için aranan bütün koşullarını karşılıyor musunuz?

Listenizdeki programların kodlarını doğru yazdınız mı?

Listenize yazdığınız programların kodunu ve adını bir kez daha kontrol ediniz. Listenizdeki programların sırası gerçekten istek sıranıza uygun mu? Örneğin, beşinci tercihinize giriş hakkı kazanacak olsanız, "Keşke altıncı tercihimi kazanmış olsaydım" demeyeceğinizden emin misiniz? Bütün tercihleriniz için bu geçerli mi?

Bütün bu kontrollerden sonra tercih bildirim işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.

OKUL BİRİNCİLERİ NASIL TERCİH YAPACAK?

2021-2022 öğretim yılında okul birincisi olanlar için ayrılan kontenjanlar, Tablo-3 ve Tablo-4'ün ilgili sütununda gösteriliyor. Bir programın öngördüğü okul türü, alan/dal, yaş, cinsiyet, sağlık gibi tüm koşullar okul birincileri için de aynen geçerli. YKS'de başarılı olan okul birincileri, genel kontenjan (öncelikle) ve okul birincileri kontenjanı göz önünde tutularak merkezi yerleştirme ile yerleştirme puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştirilecek.

Ancak okul birincileri için ayrılan kontenjanların sınırlı olduğunu unutmayın. Bu nedenle tercihlerinin tümünü çok istenen yükseköğretim programları arasından yapan okul birincileri, puanları yeterince yüksek değilse hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayabilir. Okul birincileri için ayrılan kontenjanların dolmaması durumunda boş kontenjan, genel kontenjana aktarılır. Okul birincileri, bu olanaktan yararlanabilmek için tercihlerini, puan durumlarını göz önünde tutarak dengeli bir şekilde yapmalı.

 ENGELLİ ADAYLAR TERCİHLERİNİ NASIL YAPACAK?

Görme engelli adayların, yükseköğretim programları ile ilgili tercihlerini belirlerken başarılı olabilmeleri için, büyük ölçüde dile dayanan veya işitme gerektiren sosyal, iktisadi ve beşeri bilimler alanlarındaki yükseköğretim programlarını tercih etmeleri tavsiye edilir. Bedensel engelli adayların, yükseköğretim programları ile ilgili tercihlerini belirlerken engellerini dikkate almaları yararlarına olacaktır. Engelli adayların, yükseköğretim programları tercihlerini belirlerken üniversitelerin engelliler ile ilgili birimlerinden yükseköğretim programları konusunda bilgi almaları yararlarına olacak.

YERLEŞTİRME İŞLEMİ NASIL YAPILACAK?

Yükseköğretim programlarına öğrenci alınmasında, ÖSYM tarafından yapılan Merkezi Yerleştirme ile yükseköğretim kurumları tarafından yapılan Özel Yetenek Sınavıyla Seçme olmak üzere iki farklı yöntem kullanılır.

MERKEZİ YERLEŞTİRME NASIL OLACAK?

Merkezi yerleştirmede adaylar, yükseköğretim programlarına, yerleştirme puanları ile varsa ek puanları, yükseköğretim programları ile ilgili tercihleri ve bu programların kontenjan ve koşulları göz önünde tutularak ÖSYM’ce yerleştirilir. Adayların puanlarının hesaplanmasında ve yerleştirme işlemlerinde (yerleştirme öncelikleri de dahil), adayın eğitim bilgisi kontrol, seçme ve onaylama işlemleri sürecinde kullanılmasına karar verilen eğitim bilgisi dikkate alınır.

KİM HANGİ PUANLA TERCİH YAPACAK?

Ön lisans programlarını tercih edebilmek için adayların TYT sınav puanının hesaplanmış olması gerekiyor.

Özel yetenek gerektiren lisans programlarına ön kayıt yaptırabilmek için (Devlet Konservatuvarlarının / Konservatuvarların lise devresi mezunlarının Konservatuvarların lisans devresine yerleştirilmesinde merkezi sınav puanı aranmaz.) TYT sınav puanının hesaplanmış olması gerek. Yükseköğretim kurumları başvuru için kendi puanlarını açıklayabilir. Özel yetenek için yükseköğretim kurumlarına başvurmanız gerekiyor ve kurumlar kendi sınavlarını yapıyor.  Özel yetenek gerektiren öğretmenlik programlarına ön kayıt yaptırabilmek için TYT En düşük 800 bininci (800.000) olmak gerekiyor.  Bu programlara en az kaç puan almış adayların başvurabileceklerine ilgili yükseköğretim kurumunca karar verilerek, ilgili yükseköğretim kurumunca basın-yayın organlarıyla adaylara duyurulacak.

Merkezi yerleştirme yapılan lisans programlarını tercih edebilmek için adayın programın istediği puan türünde sınav puanının hesaplanmış olması gerekiyor.

BU İŞARETLER NE ANLAMA GELİYOR?

Yeni açılan programlar: (- - - -) yer alıyor.

Puan türü değişen programlarda (* * * *) işareti bulunuyor.

İşaret yoksa bunun anlamı kontenjanı 2021-YKS Merkezi Yerleştirme ile dolmayan programlar.

Başarı Sırası sütununda, a) 2022-YKS’de yeni açılan ya da 2022-YKS'de puan türü değişen programların başarı sırası sütununda (...) işareti bulunmakta.

TABLO-3’TE AÇIKLAMALAR NE ANLAMA GELİYOR?

Bu tablodaki bilgiler, 9 sütun halinde görülüyor.

Her üniversitenin adından sonra bu üniversitede yerleştirme yapılacak yükseköğretim programlarının kodları (1) numaralı sütunda, adları (2) numaralı sütunda, programın öğretim süresi (3) numaralı sütunda, programın puan türü (4) numaralı sütunda, programın genel kontenjanı (5) numaralı sütunda, okul birincisi kontenjanı (6) numaralı sütunda, programla ilgili özel koşul ve açıklamaları (7) numaralı sütunda (Bu koşul numaralarının içeriği "Tablo 3 ve Tablo 4'te Yer Alan Yükseköğretim Programlarının Koşul ve Açıklamaları" başlığı altında numara sırasına göre verilmiştir). (9) numaralı sütununda yükseköğretim programlarının 2021 yılındaki en küçük puanları; (8) numaralı sütunda ise en küçük puana karşı gelen başarı sırası yer almakta.

2022-YKS'de yeni açılan programlarda (- - - -) yer almaktadır. Kontenjanı 2021-YKS Merkezî Yerleştirme ile dolmayan programlarda hiçbir işaret bulunmaz.

ÖN LİSANS PROGRAMLARINI TERCİH EDERKEN

Tablo-3’te 2 (iki) yıllık yükseköğretim ön lisans programları yer alıyor. Bu tablodaki programlara ek puanları ile yerleşme hakkı olan adaylar, kendi alanları ile ilgili yükseköğretim programlarını Tablo-6C ve Tablo-6D’de bulabilecekler.

Tercih etmek istediğiniz bir program ile ilgili olarak belirtilen koşulları tam olarak karşılamıyorsanız o programa tercih listenizde yer vermeyiniz. Bu uyarıları göz önünde tutmadığınız takdirde ilgili tercihleriniz geçersiz sayılır; bu tür tercihlerinizdeki programlardan birinin kesin kayıt listesinde adınız yer almış olsa bile programa kaydınız yapılmaz.

Bir programı tercih listenize alırken şu noktaları göz önünde tutmanız gerekir:

a) Tercih etmek istediğiniz programdaki öğrenim sırasında ve programın hazırladığı meslekte başarılı olmayı engelleyici bir bedensel veya ruhsal engeliniz bulunmamalıdır. Bazı yükseköğretim programları bu programa yerleştirilen adaylardan, tam teşekküllü hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu isteyebilir.

b) Tercih etmek istediğiniz programdaki öğrenim sırasında ve programın hazırladığı meslekte başarılı olabilmeniz için gerekli becerilere sahip olmanız gerekir. Örneğin, bazı alanlarda el ve parmakları ustalıkla kullanabilme önemlidir, bu beceriye sahip olmayanlar güçlüklerle karşılaşabilirler.

c) Tercih etmek istediğiniz programdaki öğretim yabancı bir dilde yapılıyorsa, bu yabancı dilde belli bir yeterliğe ulaşmış olmanız gerekir. Yabancı dili yeterli olmayanlar öğrenimleri sırasında güçlüklerle karşılaşabilirler.

ç) Yerleştirme işlemleri sonucunda bir programa yerleşmeniz durumunda bir sonraki yıl YKS işlemlerinde Ortaöğretim Başarı Puanınızın çarpılacağı katsayı yarıya ineceğinden öğrenime devam etmeyi düşünmediğiniz programı tercihleriniz arasına almayınız.

Yükseköğretim kurumlarının internet sayfalarındaki programla ilgili incelerken şunları da dikkate almalısınız:

a) İsteğe bağlı yabancı dil hazırlık sınıfı uygulaması.

b) Staj, eğitim modeli (bir yılda kaç dönem uygulandığı, sektör ve işletmelerde uygulama eğitimi vb), endüstriye dayalı öğretim stajı, uygulamalı eğitimlerin nasıl yürütüldüğü ile ilgili yükseköğretim kurumunun bulunduğu ilin dışında yapılıp yapılamadığı.

c) Mesleğin gerektirdiği kıyafet ve donanım malzemeleri.

ç) Ders uygulamalarında kullanılacak sarf malzeme, araç ve gereç gideri; sınav, materyal ve eğitim öğretim hizmeti karşılığı öğretim gideri.

d) Programın içeriği, fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokulunun bulunduğu yerleşke/kampus.

e) Kısmı zamanlı öğrenci olarak çalışabilme imkanları ile staj ve uygulama eğitimleri sırasında belirli koşullarla ayrıca ücret ödenip ödenmediği.

f) İlgili yükseköğretim kurumunun vakfı veya anlaşmalı olduğu kurum tarafından burs, yemek, yurt vb. imkanlar sunup sunmadığı.

Uzaktan Öğretim programlarının diplomalarında “uzaktan öğretim” ibaresi yer alacak.

TABLO-4’TE AÇIKLAMALAR NE ANLAMA GELİYOR?

Bu tablodaki bilgiler, 22 sütun hâlinde düzenleniyor.

Her üniversitenin adından sonra bu üniversitede bulunan programların kodları (1), bu programların adları ise (2) numaralı sütunda verilmekte.

(3) numaralı sütunda programın öğretim süresi, (4) numaralı sütunda programa hangi puan türüne göre öğrenci alınacağı, (5) ve (6) numaralı sütunlarda ise sırasıyla, programa genel kontenjandan ve okul birincisi kontenjanından alınacak öğrenci sayıları verilmekte.

(7) numaralı sütun, belli koşulları sağladığı takdirde Millî Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) burslu statüde destek verilecek öğrenci sayısını göstermekte. Her bir programla ilgili özel koşul ve açıklama numaraları (8) numaralı sütunda 1, 2, 3, ..... şeklinde belirtilmekte. Bu koşulların neleri içerdiği, tablolardan sonra, "Tablo 3 ve Tablo 4'te Yer Alan Yükseköğretim Programlarının Koşul ve Açıklamaları" başlığı altında, numara sırasına göre veriliyor.

(10) numaralı sütununda yükseköğretim programlarının 2021 yılındaki en küçük puanları;

(9) numaralı sütunda ise en küçük puana karşı gelen başarı sırası yer almakta. 2022-YKS'de yeni açılan programlarda (- - - -) yer almaktadır. Kontenjanı 2021-YKS Merkezi Yerleştirme ile dolmayan programlarda hiçbir işaret bulunmaz. 2022-YKS'de puan türü değişen programlarda ise (* * * *) işareti bulunmakta.

11, 12, 13, 14 numaralı sütunlarda programın öğretim üyesi sayısı (yabancı uyruklu öğretim üyeleri hariç) yer almaktadır. Yüksekokul altındaki programlar, yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarının programları ile KKTC uyruklu, İkinci Öğretim, Açıköğretim, Uzaktan Öğretim, Çift Diploma (UOLP, SUNY vb.), MTOK, Devlet üniversitelerinde Türkçe ve yabancı dilde olan programlardan yabancı dilde olanların, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu ve İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkesi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi programları ile eğitim-öğretime başka yükseköğretim kurumunda devam eden programlarda Öğretim Üyesi sayısına ilişkin bilgi verilmemiştir. Görevlendirme (GRV) sütununda “*” işareti bulunan programlarda eğitim-öğretim, mevcut kadronun yanı sıra bir kısım öğretim üyesi görevlendirmeleri ile sürdürülmekte. (Öğretim üyesi bilgileri, 21.06.2022 tarihi itibarıyla Yükseköğretim Bilgi Sistemi’nde (YÖKSİS) mevcut olan bilgilerdir.)

15 numaralı sütunda programın akreditasyon bilgisi yer almaktadır.

16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 numaralı sütunlarda ise program mezunlarının ÖSYM’nin yaptığı diğer sınavlardaki başarı durumları gösterilmektedir. 01.06.2022 tarihi itibarıyla sonucu açıklanan son sınavın verileri kullanılmış. Bu puan ortalamalarının hesaplanmasında adayların ilgili sınava başvuruda bildirdikleri eğitim bilgileri kullanılmıştır.

TERCİHLERDE BUNLARI DİKKATE ALIN

Tablolarda yer alan 2021-YKS'ye ait değerlerin, bir programın ne ölçüde tercih edildiğini göstermekle birlikte 2021-YKS sonucu ortaya çıkan değerler olduğunu unutmayınız. Tercihler yapılırken bu kılavuzdaki yükseköğretim programlarına ait 2021-YKS başarı sıralarının adayın 2022-YKS sonuç bilgilerindeki yerleştirme puanlarına ait başarı sıraları ile karşılaştırılması yol gösterici olacak.

Ancak yeni programlar açılmasının, bazı programların kapanmasının yanı sıra yükseköğretim programlarında gerçekleşen puan türü değişiklikleri, kontenjanın azalması veya artması, programa kabul koşullarında meydana gelebilecek değişiklikler, ek puan alabilecek öğrenci sayısı değişimleri, alanda veya yakın alanlarda yeni açılan programlar ve öğrenim ücretlerinde meydana gelen değişiklikler gibi birçok etkenin bu yıl oluşacak başarı sıralamalarını değiştirebileceği göz önünde tutulmalı.

Programların 2021-YKS yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlarına, ÖSYM’nin https://www.osym.gov.tr/TR,21286/2021-yks[1]yerlestirme-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html internet adresinden ulaşılabilecektir.

Bazı programlarda program kodu vb. değişiklikler nedeniyle 2021-YKS yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puan yer almamakta. Bu programların da 2021-YKS yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlarına yukarıda belirtilen internet adresinden ulaşılabilir.

BURSLU PROGRAMLAR İÇİN

Burslu programlarda burslar, programın bursluluk oranına göre hazırlık sınıfında bir yıl ve programın öğretim süresi kadar devam ederek bu sürenin sonuna kadar kesilmez. Vakıf Yükseköğretim Kurumu tarafından bu süreden daha fazla burslu öğrenim görme imkanı verilebilir. Yükseköğretim kurumu Mütevelli Heyeti tarafından verilen indirim ve imkanlar (öğrenim ücreti muafiyeti, burs, para, yurt, yemek vb.), öğretim ücretini ödeme koşulları, taksitli veya peşin ödeme imkanları, diğer ücretler, sonraki yıllarda ücretlerde yapılacak artışlar, burslu programlara ilişkin ayrıca verilecek burs süreleri ile eğitim öğretime ilişkin diğer hususlar, ilgili yükseköğretim kurumunun internet sayfasından öğrencilere duyurulacaktır.

Ücretler, ödeme yöntemleri, öğrenim ücretindeki olası artışlar her yıl, kayıtlı öğrenciler için de TEFE[1]TÜFE oranları dikkate alınarak Mütevelli Heyetinin uygun göreceği oranda yeniden belirlenebilir. Üniversiteler, kendi öğrencisi veya başka üniversitenin öğrencisi olup ayrılanların veya ilişiği kesilen/ilişiğini kesenler ile bir yükseköğretim programından mezun olanların, YKS sonuçlarına göre burslu veya indirimli programlara yerleşmeleri halinde sadece ücretli veya diğer indirimli statülerde kayıt yapabilmesine izin verebilirler. Bu durumda olanların tercihlerini yapmadan önce ilgili üniversiteden ayrıntılı bilgi almaları gerekmektedir.

BAŞARI SIRASI OLAN BÖLÜMLER NEDİR?

Hukuk: EA En düşük 125 bininci (125.000).

Mühendislik: (Orman, Ziraat, Tarım Bilimleri ve Teknolojileri, Su Ürünleri/Su Bilimleri Fakülteleri programları ile Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği, Biyosistem Mühendisliği, Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği, Su Ürünleri Mühendisliği programları hariç; Ziraat Fakültelerinin Gıda Mühendisliği programları dahil) SAY En düşük 300 bininci (300.000).

Mimarlık: SAY En düşük 250 bininci (250.000).

Tıp programlarına yerleştirme işlemlerinde SAY En düşük 50 bininci (50.000).

Öğretmenlik: (Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programı dâhil) İlgili Puan Türünde En düşük 300 bininci (300.000).

 Eczacılık: SAY En düşük 100 bininci (100.000).

Diş Hekimliği: SAY En düşük 80 bininci (80.000).

Ancak vakıf yükseköğretim kurumlarının bu başarı sıralarının üstünde başarı sırası belirleyebileceğini de unutmamak gerekiyor.