Bebeğinizin sosyo duygusal gelişimi (13-24 ay)

Ayrılma endişesi taşır (12-18 ay)
6-8 aylıkken çoğu bebek annesinden ayrıldığından üzüntü yaşamaya başlar. Bu üzüntü ayrılık endişesidir. 10-18 ayları arasında bu endişenin şiddetinde artış olur ve bu durum normaldir. Bu ayrılık endişesine ilişkin bir çok görüş var. Ancak kendisine bakan kişiye yönelik bağlılık duygusunun güçlenmesi, ondan ayrıldığını görmenin bebek için tehdit edici olduğuna dair görüş daha hakimdir. 18 aydan sonra ayrılık endişesinin şiddetinde azalma görülür.

Kendi farkındalığını geliştirmeye başlar (15-24 ay)
Bu dönemde bebeğiniz kendini tanımada büyük adımlar atar. Bir deneyde anneler çocuklarının burnuna ruj sürer ve çocuklarını aynanın karşısına getirirler. Bebekler, 15 aydan önce yansımaya baktıklarında kırmızı bir leke görseler bile kendi burunlarında olduğunu anlamazlar. Oysa 15-24 ay arasında bu yansımanın kendilerinde olduğunu bilirler, hatta kırmızı noktaya dokunup, onu silmeye çalışırlar. Yani bebekler aynadaki yansımanın kendi yüzleri olduğunu anlar. Bu dönemde diğer insanlardan farklı olduklarını öğrenirler. Başkalarının farklı görüşleri, istekleri ve duyguları olduğunu anlamaya başlarlar. Çocuklar kendilerini fark etmeye başladıklarında utanma, kıskançlık ve empati gibi yeni duygular da görülmeye başlar.

Karşı gelme, itiraz davranışları göstermeye başlar (18-24 ay)
2. doğum gününe yaklaştığında artık bebeğiniz başkalarının duygu ve isteklerini öğrenmede epey ilerlermiş olur. Kendi isteklerinde daha atak olur. Başkalarının kendilerinden farklı istekleri olabileceğini anlamaya başlar ve bu durum çatışmaya yol açabilir. İki insan arasındaki çatışmanın nasıl olduğunu öğrenmeye ihtiyaç duyar ve sınırları zorlama ile ilgili denemeler yapar, kendi sınırlarını keşfederler. Yetişkin tarafından belirlenen sınırları zorladıklarında ne tepki alacaklarını görmek için, olumsuz cevap alacağını bilse bile zorlar. "Hayır" der veya söylenenin tersini yapar.

Ayrılık endişesi kaybolur (18-24 ay)
6-8 ay arasında annesinden ayrıldığında çoğu bebek üzülür. Anne babası ayrılmadan önce ve gittikten sonra ağlama, anne babayı arama gibi davranışlar gösterir. Anne babalarına daha yapışık olacak. Bu üzüntü ayrılık endişesidir. 10-18 aylıkken bu normal tepkiler şiddetlenir. 18 aydan sonra ise şiddetinde azalma görülür. 2 yaşa yaklaştıklarında gidip gelmeyi daha iyi anlar. Anne baba eve geldiğinde tekrar bir araya geleceklerini bilir.

Empati gösterir (18-24 ay)
2 yaşlarında, üzgün ve incinmiş diğer insanlara empati göstermeye başlar. 18 aya kadar kendilerinin farkında olmaya başladığı için başkalarının duygularının da farkında olur. Annesini rahatlatmak için ona sarılır ve iyi olup olmadığını sorar. Her zaman empati göstermese de, 2 yaşa yaklaştıklarında daha fazla empati gösterecektir.

Kıskançlık duyguları gösterir (18-24 ay)
15-24 aylar arasında kendini birey olarak daha fazla algılar. Ne istediğini ve başkasının ne istediğinin daha fazla farkındadır. Bu dönemde başkalarının farklı görüşleri, duyguları ve istekleri olduğunu öğrenir. Kendi ve başkalarının isteklerinin farkına vardıkça, kıskançlık duygusu geliştirir.

Bağımsızlaşma sergiler (18-27 ay)
2 yaşa doğru güçlü bağımsızlık isteği ile anneye yapışma-bağlanma arasında gidip gelecektir. Yürüyebildiği ve kendileri için bir şeyler yapabildiği için uzaklaşabilme gücüne sahiptir. Bu yeni becerisini de dener. Bir çoğu birey olma ve anneden ayrı olma kavramlarıyla tam olarak rahat değildir. Bazıları bu döneme “ilk ergenlik” der. Çünkü bu dönem büyümek ve anne babadan ayrılmak gibi karışık duyguları yansıtır.

Başka çocukları yanında ister (18-27 ay)

Bu dönemde artık başka çocuklarla birlikte olmak ister ve bu birliktelik onu mutlu eder.

Yetişkinlerin davranışlarını taklit eder (18-27 ay)
Taklit başkalarından öğrenmenin en güçlü yollarından biridir. Saçlarını taramaya başlar, telefonda ses çıkartır. Çok iyi taklitçi olduklarından evdeki kişilere yardım etmeye isteklidirler. Örneğin akşam yemeği yapma gibi. Büyük çocuklarla vakit geçirmekten hoşlanır. Gözlemlediği davranışları taklit eder. Televizyonda gördüğü kişilerin de taklidini yapmaya başlar.

Utanma duygusu göstermeye başlar (18-25 ay)
15 aydan önce kızarma, gülümseme, heyecanlı dokunuş gibi utanma duygusu göstermez. 15-24 ay arasında kendi farkındalığını geliştirdiğinden başkalarının farklı düşünce, istek ve duyguları olduğunu öğrenir. Başkalarının onu nasıl algıladığının farkına vardığında utanma duygusu geliştiririr.

* Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.