Bırakın saklambaç oynasın, ip atlasın

Günümüz çocukları saklambaç oynamak, ip atlamak başta olmak üzere sokak oyunlarından habersiz büyüyor. Zamanlarının büyük çoğunluğunu ise bilgisayar başında geçiriyor. Bu yüzden de bir yandan obezleşirken bir yandan da uzun saatler bilgisayar kullandıkları için sırt, bacak ve parmak eğrilikleri oluşuyor. 

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Aynur Özenir Başol çocukların gelişiminde sporun önemine dikkat çekerek, uyarı ve tavsiyelerini şöyle sıralıyor:    

TAKIM OYUNLARI NEDEN ÖNEMLİ? 
Son zamanlarda büyük firmalarda, özellikle ABD ve Avrupa menşeli olan şirketlerde takım çalışmasını güçlendirmek için bazı projeler yürütüyorlar. Takım oyunlarıyla çalışanlarını liderliğe hazırladıklarını ve kişilik değişimini sağladıklarını söylüyorlar. Bakıyorsunuz 35-40 yaşındaki insanlar, birbirlerini iple çekiyorlar, bir ağaca tırmanıyorlar, bir yere saklanmış olan bir şeyi hep beraber bulmaya çalışıyorlar.  

ÇOCUKLUKTA EKSİK KALMASIN
Bütün bunların hepsi aslında çocukluk zamanında yapılması gereken oyunlar. Yani hiçbir zaman yapılmamış olan, yeterince önemsenmemiş olan şeyler. Şimdi bunlar eksik kalmış. Mesela siz takımdaki arkadaşınıza güveniyor musunuz? Şirketler bu güven duygusunu geliştirmek için yanınızdakini gözü kapalı mesela tramplenin üzerinden geçirtiyor. Oysa bunu siz eğer ilkokul çağında öğrenmiş olsaydınız iş hayatınızda böyle bir özel programın uygulanmasına gerek kalmayacaktı. Yani bu eksiklikleri ileride çalışma hayatında ne kadar büyük problemlere yol açıyor ki; tamamlamak üzere şirketler böyle özel projeler üretiyor. Dünyanın en büyük şirketleri, bu güveni tesis etmek, insanların liderlik ve başkalarıyla uyumlu çalışmalarını tesis etmek için bu şekilde büyüklere yönelik içinde sporu bulunduran aktiviteler düzenliyorlar. 

SOKAK OYUNLARI YERİNE YAZ OKULU GELDİ
Ama aslında bizim çocukluğumuzda oynadığımız saklambaçlar, körebeler, birdirbirler, çelik çomaklar, yakan toplar, çomaklar aslında farkında olmadan kişiliğimizin oluşmasında etkili olan oyunlardı. Ve şimdi çocukluk oyunları ortadan kalktığı için yaz okulları önem kazanıyor. Bu açığı kapatmakta önemli rol oynuyor. 

İPİ ATLAMAYI BIRAKTILAR VÜCUTLARI YAĞLANDI
Çocuklar yürümeyi bile unuttu. Çocuk o kadar kendine güvensiz ki, markete gidip ekmek almayı bile beceremiyor. Çocuk o güne kadar hiç servisten inmemiş, hiç otobüse binmemiş, durak nerede haberi yok. Ondan sonra da 20 yaşına geldiğinde ‘sen kendin okula git’ diyoruz, o da afallayıp kalıyor. Mesela kız çocuklarındaki yağlanma, ip atlamayla ortadan kalkan bir şey. Biz şimdi orta yaştaki kadınlara bile ip atlayın diyoruz. Halbuki biz çocuklarımızda ip atlamayı kestik, çocuklarımızın şekli değişti, vücutları yağlandı. Çocuklara ‘atlama aşağıdaki komşu rahatsız olur’ diyoruz. Çünkü çocuklarımızın ip atlayacakları mekanlar kalmadı. 

HANGİ KİŞİLİK HANGİ SPORU YAPMALI?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Aynur Özenir Başol, çocukların özelliklerine göre hangi sporu yapabileceklerini de söylüyor. 

KAMBUR DURUYORSA YÜZMEYE: Boyu uzamış veya uzama çağındaki bir çocuğu, voleybola ya da basketbola yönlendirmekten ziyade, boy uzunluğuna bağlı kamburlaşmanın önüne geçmek için yüzmeye yönlendirmek daha akıllıca olacaktır. Böylece ergenliğin getireceği stresi de suyun relaks yapma gücünden yararlanarak yok edeceğimiz için daha anlamlı bir iş yapmış olacağız. 

KISA BOYLUYSA BASKETBOLA: Yaşıtlarına göre biraz boyu daha kısa kalmış bir çocuğu, grup çalışması yapabileceği bir basketbol ya da bir voleybol takımına vermek, orada hem sıçrama hareketleriyle kemiklerini uzamasını sağlayacaktır, hem de grup çalışması içinde kişiliğini geliştirmekte ve kendini kötü hissetmesine boyum kısa diye içine kapanmasına engel olacaktır. Kişi olarak kıymetli olduğunu, takımının bir parçası olduğunu ve o parçadaki görevini yapmazsa eğer takımının başarılı olamayacağından hareketle çocuk önemini hayattaki duruşunu pekiştirecektir. 

İÇE KAPANIKSA ATA BİNMEYE: Eğer 4-5 yaşlarında bir çocuğumuz var ve bu çocuğumuz daha çok içine kapanık, çevresiyle iletişime girmeyi beceremeyen bir çocuksa, o zaman bu çocukta ata binme çok işe yarayabilir. Böylece insanların onu sorgulamasını ya da onun üzerinde panik ve korku duygularını uyandırmasını engellemiş oluruz. Hayvanlarla kurduğu sıcak ilişkiyi, kendine özgüvenini geliştirdikçe insanlara taşıyacaktır. Ve arkadaşlarıyla daha uyumlu bir ilişki kurduğunu ileride gözleme şansımız olacaktır. 

HİPERAKTİFSE SU HOKEYİNE: Eğer bizim bu 4-5 yaşındaki çocuğumuz, hiperaktif dediğimiz, yatakların koltukların üzerinde gezen, bir şekilde enerjisini deşarj edemediğimiz ama güvenlik nedeniyle evin dışına da çıkaramadığımız, bakıcıyla evde bıraktığımız bir çocuksa, bu çocuğu en az yarım gün bir takımla bir araya getirebiliriz. Su hokeyi ya da su topu gibi, içinde hem yüzmeyi hem de takım çalışmasını bulunduran bir spora yönlendirmemiz, bu çocuğun relaks olmasını, sakinleşmesini ve su topu gibi çok enerji harcatan bir sporla eforunu da harcatıp, eve daha sakin, kendisini bulmuş, ‘artık ne yapsam’ diye içi içini yemeyen, başkalarını dinlemeye hazır bir çocuk kazandırmış oluruz.

HIMBIL VE TEMBELSE JİMNASTİĞE: Hımbıl, tembel olan çocuklar için daha çok grup jimnastiği öneriyoruz. Çünkü peş peşe ritmik müzikle yaptıkları egzersizler onları motive ediyor. Bunu bazen oyunlar şeklinde yaptırmak mümkün. Bu şekilde çalışan anaokulları var ve çocuklar üzerinde son derece olumlu etkileri var. Çocukların hem paylaşımcı olmalarına, hem de çocukların vücutlarının gelişiminin doğru ve düzgün ilerlemesini sağlıyor. 

GEÇ YÜRÜYENLERE PİLATES TOPU: Geç yürüyen çocuklarımız için dengede durabilmelerini sağlamaya çalışıyoruz. Çünkü bu çocukların yürüyememesindeki en büyük etken denge eksikliği oluyor. Onlar için ‘pilates topu’ denilen büyük toplarla egzersizler yaptırıyoruz, dengesini sağlamaya çalışıyoruz. Oyun oynarken, güvenle tek ayak üzerinde durmasını öğrenen, kazanan çocuğun yürümemesi için bir neden kalmamış oluyor.

RAŞİTİZME GÜNEŞTE VOLEYBOL: Eğer çocuk felci geçirmişse çocuğun yüzmesi lazım. Raşitizm geçirmişse, yani bir kemik hastalığı varsa, güneşte yapılacak sporları tercih etmeli. Mesela dışarıda açık havada voleybol oynamalı.

GÜÇLENMESİ GEREKENLERE TENİS: Tenis; konsantrasyonu ve vücudun gücünü artıran bir spor. Çocukların güçlenmesini istediğimiz dönemlerde, tenisi özellikle tavsiye ediyoruz. 

GÖZ TEMBELLİĞİNE MASA TENİSİ: Göz tembelliği olan çocuklarda, masa tenisindeki topu takip etmek, göz çalıştırmak için kullanılabilir. Bazen şaşılık ya da göz tembelliği olan çocuklarda tek gözünü kapattırıp kitap okuttururuz. Ama masa tenisi oynatmak da gözü daha çok çalıştıracak bir egzersizdir. 

3 YAŞINDA BİSİKLETE BİNİP TAKLA ATSINLAR: Çocuklar 3-4 yaş döneminde mutlaka bisiklete binsinler. Ayrıca bu çocuklar için denge çok önemli olduğu için takla atmak, yer minder hareketleri ve merdiven hareketi (steple egzersiz) de çok büyük fayda sağlar.

5-6 YAŞ TAKIM OYUNU ZAMANI: Çocuklar 5-6-7 yaşlarında artık takım sporlarına geçsinler. Bu sporlar; su içinde takım yüzmesi de olabilir, basketbol veya voleybola da başlayabilir. Ama bunun yanında gelişimleri devam ettiği için bisiklete de binsinler, yürüyüş de yapsınlar, hatta atletizm yani koşu da yapsınlar. Bu yaşta ne kadar çok sıçrayabilirlerse, ne kadar çok kemikleri stimüle edilebilirse boyları o kadar çabuk uzayacaktır.  

ERGENLERE JUDO VE KİCK BOKS: Ondan sonra artık biraz daha hırçınlık ve ergenlik başlıyor. Ergenlik döneminde suda yapılan sporlar, yoga gibi motivasyon artırıcı etkinlikler, ya da kick boks, judo gibi sporlar onların deşarj olmasını da sağlayacağı için özellikle tavsiye edilebilir.

KIZLARA PİLATES İYİ GELİR: Kızlarda pilates etkili olur. Çünkü düzgün vücut gelişimi, onların özgüvenlerinin daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır. Tam ergenlikte çok uygun bir spor olacaktır onlar için.

REGL BUNALIMINA KARŞI YOGA: Bazen kız çocukları regl dönemine girişi kabullenmekte zorlanabiliyor ve bazı psikolojik problemler yaşayabiliyor. Onların yoga ve pilatesle kendi vücutlarıyla barışmaları sağlanabilir. Kendinin daha çok farkında olur, iç yolculuğuyla sükunete daha çabuk ulaşabilir ve o sükunetten sonra da kendini kabullenme ve kendini oluşturma dönemini daha hızlı geçebilir.

OBEZ OLUYORLAR, PARLAMLARI EĞRİLİYOR: Günümüzdeki hareketsiz ve kapalı mekanlara bağımlı yaşam şekli nedeniyle, bütün sistem rahatsızlıklarının çoğu çok erken yaşlarda ortaya çıkmaya başladı. Damar tıkanıklıkları çocukluk yaşında bile görülüyor; vakalar literatürde bu şekilde. Yine bunlarda kemik gelişimi erken yaşta bozuluyor. Çünkü güneş görmeyen, bilgisayar başında hapsolmuş çocuklar ve hazır gıdaları devamlı yiyip bunu da yakmak için enerji harcayamadıkları için obez oluyorlar. Kemikleri gelişmediği için yeterince boyları uzamıyor. Yetersiz kemik gelişimi nedeniyle eğri bacaklı, eğri sırtı olan kamburu olan, çünkü bilgisayarın ya da internetin başında yanlış duruşu alışkanlık haline getiriyorlar. Küçücük bir fidanı yanlış bağlarsanız yan tarafa eğilir. Hatta mouse ve klavye kullanmaktan parmaklarında bile eğrilikler ortaya çıkıyor. Onun için bu çocukların mutlaka müzikle tanışması, mutlaka sporla tanışması gerekiyor.

Zeynep RAZAKİ 
info@pervinkaplan.com