Çalışma izni uluslararası öğrenci sayısını artırır mı?

Çalışma izni yabancı öğrenci sayısını artırır mı? Yabancıların Türkiye’de çalışma koşullarını düzenleyen yasanın Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile yabancı öğrencilerin de çalışma iznine sahip olmasının önü açıldı. Uluslararası öğrenciler Türkiye’deki öğrenimlerinin ilk yılını doldurduktan sonra kısmi süreli çalışma izni alabilecek. Yasa kapsamında yükseköğrenimini tamamlayan yabancı öğrenciler, mezuniyet tarihinden itibaren 1 yıl içinde çalışma izni için de başvurabilecek.    

Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) 2016 verilerine göre Türkiye’de 95 bin 151 uluslararası öğrenci bulunuyor. Bu öğrenciler arasında ilk sırayı ise 13 bin 116 sayısı ile Azerbaycan alıyor.  

PROJE BAZLI İZİN HAKKI VAR 

KPMG Türkiye Muhasebe ve Mali Müşavirlik Hizmetleri Şirketi Ortağı Neslihan Raepers, yürürlüğe giren 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında, öğrenimlerini Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültesinde veya yurtdışında ilgili ülke makamları ve YÖK’ün tanıdığı bir yükseköğretim kurumunda tamamlayanların, proje bazlı veya geçici süre ile çalışma izni alarak mesleklerini icra edeceklerini vurguladı. 

Raepers, mesleki yeterlilik gerektiren sağlık hizmetlerinde çalışacak yabancıların Sağlık Bakanlığı’ndan, eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların ise Milli Eğitim Bakanlığı’ndan (MEB) ön izin almak zorunda olduğunu belirtti. Yabancı uyruklu öğretim elemanları ise YÖK’ten ön izin alacak. Yasa ile Türkiye üniversitelerine yabancı öğrencilerin ilgisini artıracağı öngörülüyor. Ancak uluslararası öğrenci sayısının artmasında başka faktörler de söz konusu. 

ULUSLARARASI ÖĞRENCİ TERCİHİNDE NELER ETKİLİ?

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı (ÜAK) tarafından hazırlanan “Türkiye'de Yükseköğretim ve Uluslararasılaşma” başlıklı raporda, Türkiye'de eğitim gören uluslararası öğrencilerin sayısının artırılması için tavsiyeler yer aldı.

Raporda, uluslararası öğrencilerin gidecekleri ülke ve üniversite seçimini etkileyen faktörlerin başında, gidecekleri ülkenin refah ve güvenlik seviyesi, saygınlığı, eğitim süresince yapacakları harcamanın miktarı, burs ve barınma olanakları gibi desteklerin varlığı, vize işlemlerinde kolaylık, diploma denkliği gibi unsurların olduğu belirtildi.

Öğrenciler iş bulmada kolaylık, gideceği ülkenin dilini bilmesi, tarihi, siyasi, kültürel bağlar, eğitim sunan ülkenin eğitim sisteminin kalitesi ve bilinirliği faktörlerini de göz önünde bulunduruyor.

Uluslararası öğrencilerin İngilizce eğitim veren üniversitelere sahip olan ülkeleri daha fazla tercih ettiğine vurgu yapılan raporda, en çok öğrenciyi Asya ülkelerinin gönderdiği belirtildi.

KÜLTÜREL BAĞLAR DİKKATE ALINMALI

ÜAK'ın raporunda uluslararası öğrencileri Türkiye'ye çekmek için kültürel, siyasi ve tarihi bağlar olan ülkelere yönelmek gerektiğine dikkat çekildi.

“Kültür coğrafyamız olarak tanımlayabileceğimiz Balkanlar, Lübnan'dan Portekiz'e dek Akdeniz dünyası, Kuzey Afrika, Kızıldeniz, Kafkaslar ve Karadeniz kıyısındaki ülkeler uluslararasılaşma alanında işbirliği yapabileceğimiz bölgeler olarak hedeflenebilir” ifadelerinin yer aldığı raporda, “Coğrafi olarak yakın olmasak da siyasal ve ekonomik ilişkide olduğumuz Güney Kore, Çin, Endonezya, Malezya, Pakistan, Hindistan gibi ülkeler ve İslam Teşkilatı ülkeleri de dikkate alınmalıdır” denildi. Uluslararası öğrenciler tarafından tercih edilmek için Türkçe ve İngilizce dışında Çince, Korece, Rusça, Kazakça, Arapça gibi dillerde program açılmasının gerekliliğine işaret edildi.

YABANCI ÖĞRENCİLERE KENDİ DİLLERİNDE TEZ YAZMA HAKKI

Komisyon raporunda, yabancı öğrencilerin devam ettikleri program Türkçe dahi olsa yabancı dilde yüksek lisans ve doktora tezi yazabilmelerine olanak tanınması gerektiğini belirtti. Raporda, uluslararası öğrencilerin dersleri takip edebilmesi ve tez yazabilecek düzeyde Türkçe öğrenebilmelerine yönelik sorunların çözümü için çalışmalar yürütülmesi gerektiğini ifade edildi.

BURS VE YARDIMCI ÖĞRENCİLER

Öğrenim kredisi ve burs olanaklarının yabancı uyruklu öğrenciler için de kullanılması uluslararası öğrenci sayısının artırılmasında büyük önem taşıyor. Raporda, uluslararası öğrencilerin Türkiye'ye adapte olabilmeleri için yardımcı öğrencilerin seçilmesi ve bunlara kısmi zamanlı çalışan türünde teşvikler getirilmesi gerektiğinin altı çizildi.

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR GELİŞTİRİLMELİ

Uluslararası anlaşmalar ve değişim programları öğrencilerin yurt dışı tercihlerini doğrudan etkiliyor. AB ülkeleri ile Erasmus programı çerçevesinde süren ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan komisyon, Türkiye’nin yükseköğretim sisteminin ve Türkiye’deki üniversitelerin yurt dışında tanıtılmasının gerekliliğine işaret etti. Prof. Dr. Mahmut Ak'ın başkanlığını yürüttüğü, Prof. Dr. Metin Doğan, Prof. Dr.Ramazan Korkmaz, Prof. Dr. Naci Gündoğan, Prof. Dr. Hikmet Koçak, Prof. Dr. Filiz Kılıç, ve Prof. Dr. Mehmet Durman'ın yer aldığı ÜAK komisyonu raporunu 2016'nın haziran ayında tamamlamıştı.

PROF. DR. ÖZER: TANITIM KONUSUNDA KÖTÜYÜZ

Üniversitelerarası Kurul Eski Başkanı Prof. Dr. Mahmut Özer, Türkiye'deki uluslararası öğrencilere çalışma hakkı tanınması konusunun önemli olduğunu vurguladı. Özer, yabancı öğrenci sayısının artırılması için çalışma izni dışında da çalışmalar yapılması gerektiğini belirtti. Ekonomi Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu ve Yunus Emre Enstitüsü'nün ortak çalışmalar yapması gerektiğinin altını çizen Özer, tanıtım ve oryantasyon faaliyetlerinde bulunulmasının önemine işaret etti. Özer, “Eğitim konusunda iyiyiz ancak tanıtım konusunda kötüyüz. Tanıtım çalışmalarını artırarak nitelikli öğrencileri Türkiye'ye çekmeliyiz” dedi.

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARI ÖNEMLİ 

Başta İngilizce, Almanca ve Arapça gibi dillerde uluslararası öğrenciler için araştırma kapasitesinin geliştirilmesinin önemine dikkat çeken Özer, dünya genelinde uluslararası öğrencilerin daha çok yüksek lisans ve doktora seviyesinde yurtdışını tercih ettiğini hatırlattı. Türkiye'ye gelen yabancı öğrencilerin büyük bölümünün lisans öğrencisi olduğunu vurgulayan Özer, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin Türkiye'yi tercih etmesi için çalışma yürütülmesi gerektiğini belirtti. Özer “Özellikle Uzakdoğulu öğrenciler yurtdışında eğitim görmeyi tercih ediyor. Bu öğrencilerden Türkiye'ye gelenler de var. Ancak sayıları düşük. Çalışma izninin ardından tanıtım faaliyetleriyle bu öğrencileri Türkiye’ye çekmeliyiz” diye konuştu.