İstanbul’a köklü liseler için ‘eğitim göçü’ var: Yatılılık ise eğitimde yeni sorun

Son yıllarda Liseye Geçiş Sınavı (LGS) ile öğrenci alan İstanbul liseleri, Anadolu kentlerinden adeta “göç dalgası” şeklinde tercih ediliyor. 500 tam puanlı öğrenciler başta olmak üzere Türkiye’nin en yüksek puanlı ve yatılı okuma fırsatı veren liseleri İstanbul dışından da yoğun talep alıyor ve her yıl giderek bu sayı da artıyor.

Ancak artan talep hem okulların hem de bu okulları tercih edecek velilerin karşısına “barınma” sıkıntısını çıkarıyor. Üstelik bu durum sadece pansiyonu olan yani yatılı olan okulları kapsamıyor. Pansiyonu olmayan fen ve Anadolu liseleri de başka kentlerden öğrencilerin tercih listesine giriyor ve onlar da pansiyonda kalma talebinde bulunuyor. İşte son yıllarda İstanbul liselerine artan bu taleple birlikte lise öğrencileri için de barınma bir sorun haline dönüşmeye başlıyor.

SADECE İSTANBUL’DAKİ ÇOCUKLARA MI?

Veliler de haklı olarak “Bu okulları sadece İstanbul’da okuyanlar mı tercih etmeli, Anadolu’dan gelecek öğrencilerin hakkı yok mu?” diyor.

Haklılar mı elbette.

"Neden her kentte bu okullar kadar tercih edilebilecek okulları yaratamadık acaba?" diye de sormak gerek.

İstanbul'da bazı okullarda öğrencilerin %50’den fazlasının “yatılı’ tercihiyle gelmesi okulların var olan pansiyonlarında konaklamayı olanaksız hale getiriyor. Çözüm olarak pansiyonu olan başka okullarda barınmaları sağlanıyor.

İSTANBUL DIŞINDAN TALEP YÜKSEK

Şehir dışından yatılılık olanağı da sağladığı için tercih alan devlet okullarını Galatasaray Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi, İstanbul Atatürk Fen Lisesi,  Cağaloğlu Anadolu Lisesi, Kadıköy Anadolu Lisesi'ni sayabiliriz.

Okullar İstanbul dışından kendilerini tercih edecek öğrencilere yer bulmak istiyor ama pansiyonların kapasite sorunları da ellerini kollarını bağlıyor. Her biri çeşitli yöntemlerle yeni gelecek öğrencilerin barınma sorunlarına çözüm bulmaya çalışıyor.

PANSİYON EĞİTİM SORUNU OLDU

Velilerin aklındaki “ya pansiyon çıkmaz da çocuğum açıkta kalırsa ne olacak?” sorusunu pervinkaplancom instagram yayınına katılan okul müdürlerine yönelttik. Müdürler kendilerini tercih edecek öğrencileri açıkta bırakmayacaklarını, kontenjan dolduğunda ise başta ilçe ve il milli eğitim müdürlüklerinin bu öğrenciler için başka okulların pansiyonlarında yer bulmaya hazır olduklarını dile getiriyorlar. Kısaca pansiyon “eğitim sorunu” haline dönüşüyor.

İşte müdürlerin bu soruya verdikleri cevaplar şöyle:

İSTANBUL ERKEK’TE NE OLACAK?

Geçen sene okulu tercih eden 150 öğrencinin 108’nin İstanbul dışından geldiği  İstanbul Erkek Lisesi’nin Müdürü Yılmaz Arslan da bu yıl okulun 822 öğrenciden 442’sinin yatılı olduğunu söyleyerek, şunları ifade etti:

“Öğrencilerimizin %50’den fazlası yatılı. Okulumuz bahçesinde bir yurdumuz var ve tamamen dolu. Öyle ki yurdun kapasitesi 280 ama 442 öğrenci var. Bildiğiniz gibi okulun yemekhanesi de il dışından gelen öğrencilerin sayısının artması ve onlara çözüm bulabilmek için yurt olarak kullanıldı. Burası bir yaşam alanı değil, iş güvenliği, yangın yönetmeliği açısından kapanması söz konusu. Asli görevi yemekhane olan bu yerde bu yıl 60 öğrenci kaldı. Biz bu öğrencileri bu yıl mezun olan öğrencilerin yerine ana yurda geçireceğiz. Yurtta 390 kişi kalacak şu anda bile 110 öğrenci kapasitenin üzerinde. Bu beraberinde birçok sorunu da getiriyor. Biz 141 yıllık lisemize gelen öğrencilere daha iyi hizmeti vermek, hijyenik ortamlarda onları barındırmak için biz çaba sarf ediyoruz.

ANADOLU’DAN GELEN ÖĞRENCİYE ASLA SÖYLEMEYİZ

Ancak Anadolu’dan gelen hiçbir öğrencimize ‘yurt yok’ cümlesini de ‘gelmeyin’ kelimesini de kullanmayız. İstanbul il milli eğitim müdürlüğümüzle birlikte İstanbul’a gelen hiçbir öğrencimizi geri çevirmemiz söz konusu olamaz. Onları devlet yurtlarında barındırırız.”

BU YIL GELECEK HAZIRLIK ÖĞRENCİLERİ NE OLACAK?

“Peki bu yıl okula yerleşecek hazırlık sınıfı öğrencileri nerede kalacak?” sorusunu Arslan’a da yönelttik.

Arslan, tercih kılavuzunda okulun “pansiyonlu” yani yatılı olduğunun belirtildiğini hatırlatarak şunları söyledi:

 “Tekrar söylüyorum kılavuzda ‘yatılı’ yazıyor ve Anadolu’dan öğrenci de bunun için okulu tercih ediyor. ‘Yatılı öğrenci alınmıyor’ diye bir algı olamaz.  Ancak bu sene gelecek hazırlık sınıfı öğrencilerimizi yurt tamamen dolu olduğu için milli eğitim müdürlüğümüz ile birlikte en uygun yurdumuz neresi ise oraya alacağız. Yani hazırlık sınıfı öğrencileri bu yıl başka okulların yurtlarda kalacaklar, önümüzdeki yıl mezunların yerine geçecekler. Henüz tercihler yapılmadı, yapılsın, yerleştirmeler olsun, yatılı sayısı belli olsun, çocuklarımızı konaklayacakları en uygun pansiyonlara yerleştireceğiz.”

OKULUN BAHÇESİNDE YER VAR MI?

“Peki okulun bahçesinde yeni yurt yapılması için bir yer bulma şansı var mı?” sorusunu da Arslan’a yönelttik. İşte cevabı:

“141 yıllık bir okuluz. Okulun bahçesinde bir binamız var ve orası spor salonu. Bu bina okulumuzun büyük eksikliğini giderecek. Bahçede yurt yapılacak yer olmadığı için tarihi bir alan ve koruma altında. Ancak yine tekrarlıyorum, biz çocuklarımıza ‘yurdumuz yok başınızın çaresine bakın’ diye bir dili asla kullanamayız, bunu ne biz ne de milli eğitim söyler. Hatta pansiyonu olmayan okulları bile şehir dışından çocuklar tercih ettiğinde onlara da yer bulunuyor. “

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

KABATAŞ ERKEK LİSESİ: YENİ PANSİYONA KİM YERLEŞECEK?

Kabataş Erkek Lisesi Müdürü Muharrem Bayrak, 2016 yılından bu yana inşaası süren yerleşke içindeki yurdun, kız-erkek öğrenci pansiyonu şeklinde 2025-2026 eğitim öğretim yılının başladığı 8 Eylül’de açılmasının planlandığını söyledi. Bayrak, okul tarihinde de ilk kez kızlar için pansiyon açıldığını da hatırlattı. Ancak pansiyonun kontenjanının henüz müfettiş raporları tamamlanmadığı ve bakanlık onayı da henüz olmadığı için belirlenmediğine değinen Bayrak, “Bu yurtta kimler kalacak, şu anki mevcut öğrenciler mi yoksa hazırlık sınıfına gelecek öğrenciler mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:

ÖNCELİK MEVCUT ÖĞRENCİLERDE

“Şu anda Üsküdar’daki 2 yurtta ve Çapa Fen Lisesi ile Kağıthane Profila Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi pansiyonlarında toplam 259 erkek öğrenci kalıyor. Zübeyde Hanım Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi pansiyonunda ise 165 kız öğrenci var. Bu öğrencilerden yaklaşık 50 erkek, 40 kız öğrenci bu yıl mezun oluyor. Bizim bugüne kadar hiç kız pansiyonumuz olmadı, ama yeni binada pansiyon kız-erkek olacak. Önceliğimiz Üsküdar’daki erkek öğrencileri ve Zübeyde Hanım’daki kız öğrencileri tamamlanan bu yurda almak. Kontenjan belli değil ama bu öğrencilerin tümü pansiyona yerleşebilir diye düşünüyoruz.”

YENİ GELEN ÖĞRENCİLER NE OLACAK?

“Peki bu sene hazırlık sınıfına İstanbul dışından gelen öğrencilere yeni pansiyonda yer olmayacak mı?” 

Bu soruya Bayrak şöyle yanıt verdi:

“Mevcut öğrencilerimizin hayali okulun yerleşkesindeki yurda yerleşmek. Onlar bunu bekliyor biz de bu hayali gerçekleştirmek istiyoruz. Mevcut öğrencilerimizin tamamımı almak istiyoruz ama alamazsak bunu duyurmuş oluyoruz. ‘Yeni gelecek olanlardan hiç öğrenci almıyoruz’ diye bir cümle de kurmuyoruz. Her yıl yeni öğrencilerin ortalama 70-80’i yatılılık istiyor. Yıllardır bu konuda zorlanıyoruz ve bunu artık gündemden çıkarmak istiyoruz. Eğer yurtta yeterli yer olmazsa ilçe yerleştirme komisyonu önce bölgedeki pansiyonlarda yer arar, yoksa il yerleştirme komisyonu bu bölgeye yakın yerlere yerleştirir. Devlet, bakanlığımız, il ve ilçe müdürlüğümüz yurtta kalmak isteyenleri mağdur etmez."

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

İSTANBUL DIŞINDAN GELENLER

Galatasaray Lisesi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Reşat Dabak da LGS ile İstanbul dışından gelen tüm hazırlık öğrencilerini yatılı olarak aldıklarını söyleyerek, “Geçen sene 100 öğrencisinin 85’i il dışındandı ve 420 yatılı öğrencimiz vardı. Sadece İstanbul dışından gelenler yatılı olabilir, ihtiyacı olanları alıyoruz” diye konuştu.

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

KADIKÖY ANADOLU LİSESİ

Kadıköy Anadolu Lisesi Müdürü Müdürü Mahir Karahasanoğlu’na da bu artan talebin okula yansımasını sorduk, işte yanıtı: “168 erkek-168 kız olmak üzere 336 öğrenci yurdumuzda kalmaktadır. Bu sene 19 kız 22erkek öğrencimiz başka okulların pansiyonunda kaldı. Bu sene okulumuzda kalamayacak olan öğrencilerimiz İstanbul’da kalacakları yer konusunda iyi çalışmaları gerekiyor. Pansiyon durumu sıkıntılı bir süreç.”

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

İSTANBUL KADIKÖY ATATÜRK FEN LİSESİ

İstanbul Atatürk Fen Lisesi Müdür Yardımcısı Sezgin Erol da  513 öğrenciden 350’sinin 60 farklı ilden gelen yatılı öğrencilerden oluştuğunu anlattı. Erkek ve kız pansiyonun toplam kontenjanının 272 olduğuna değinen Erol, “Tüm öğrencilerimizi yerleştiremediğimiz durumlarda valilik ve il milli eğitimden destek alıyoruz” dedi.

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

HAYDARPAŞA LİSESİ

Haydarpaşa Lisesi Müdürü Muzaffer Güneş de deprem güçlendirme çalışmaları nedeniyle başka okulların pansiyonlarında kalan yatılı öğrencilerin 2025-2026 eğitim öğretim yılı için durumlarını sorduk. İşte Güneş’in yanıtı:

“Kız-erkek pansiyon bitecek ve şehir dışından gelen tüm öğrencilerimize pansiyonda kalma imkanı sağlayacağız. Ayrıca İstanbul’un uzak ilçelerinden gelen öğrencilerimize ise parasız veya paralı yatılılık durumları da dikkate alınarak boş kontenjanlardan yararlanmaları konusunda yardımcı olunacaktır. Yeni eğitim öğretim yılı için kız ve erkek öğrencilerimizin her biri için 20 şer kontenjan ayırmış durumdayız. Bu kontenjan sayıları bugüne kadar okulumuzu tercih edip pansiyon ihtiyacı olan öğrenci sayısı ile uyumludur.  Yaklaşık 15 ilden öğrencimiz var.

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

CAĞALOĞLU ANADOLU LİSESİ

Cağaloğlu Anadolu Lisesi Müdürü Gökhan Karataş’a da yatılılık olanaklarını sorduk. Sadece kız öğrenciler için 146 kapasiteli okulun bahçesinde pansiyon olduğunu anlatan Karataş, şöyle dedi: “3 sene pansiyonda 3 kişilik boşluk vardı. Erkek pansiyonumuz yok ama 100 civarında erkek öğrenci de başka okulların pansiyonlarında kalıyor. Kız öğrenciler için yerimiz var ama erkek öğrenciler için pansiyon bulacağımızın sözünü veremeyiz. İstanbul il milli eğitim müdürlüğü boş yer bulduğunda konaklama sağlayabiliyorlar. Bu sene biz çok rahat 60 kız öğrenciyi pansiyona alabiliriz.”

YAYINI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

ÇAPA FEN LİSESİ

Kız ve erkek öğrenci pansiyonu bulunan ve bu yıl 150 öğrenci alacak olan Çapa Fen Lisesi’nin Müdürü Mehmet Emren erkek öğrenci kapasitesinin 200, kız kapasitesinin ise 80 olduğunu söyledi. Ancak bu yıl kaç öğrenci alacaklarını tercih döneminde duyuracaklarını belirten Emren. “Öğrenci tercih etti ama pansiyonda yer yoksa ne olacak?” sorusuna şöyle yanıt verdi:

“Geçen sene şunu yaşadık. Yaklaşık 25 kız öğrenci yurtta kalmak istedi ama 13 öğrenci alabildik. Bu sene de benzer durumla karşılaşma durumu söz konusu olabilir. Yurdumuzda yer olmadığı için barındıramadık. Bu durumda velilerimiz il ve ilçe nakil komisyonlarına müracat ediyorlar ve bize en yakın yurtta yer varsa bir çözüm üretmeye çalışılıyor. Özellikle Fatih, Beşiktaş, Kadıköy bölgelerinde bu sorun yaşanabiliyor. İstanbul’un tarihi yarımadadan uzak bölgelerinde genelde böyle sorun olmayabiliyor. Velilerin nasılsa ‘yerleştim, barınma sorun olmaz’ dememeleri, alternatiflerinin olması gerekiyor.

VEFA LİSESİ

Yine pansiyonu olduğu için İstanbul dışından gelen öğrencilerin tercihleri arasında yer alan Vefa Lisesi'nin Müdürü Ahmet Kavut ise okulun bahçesinde 75 kontenjanlı bir kız yurdu bulunduğunu ancak erkek öğrenciler için bir yurtları olmadığını söyleyerek, “Şehir dışından tercih yapacak erkek öğrencilerimizin bu durumu göz önüne alarak tercih yapmalarını tavsiye ederiz” dedi.

Pansiyonu bulunan okullardan Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sosyal Bilimler Lisesi Müdürü Mehmet Kurtay da başka okulların öğrencilerini de misafir ettiklerini ifade etti.

EĞİTİM SORUNU HALİNE GELİYOR

Gördüğünüz gibi LGS kılavuzunda yatılılık olan liseler İstanbul dışından yoğun bir talep alırken, pansiyon da eğitim sorunu haline dönüşüyor.

Haklı olarak aileler eğitimine ve diplomalarına güvendikleri bu okullara çocuklarını göndermek istiyor.

Peki asıl soru şu değil mi?

Okullar arasında “eğitim makası” bu kadar açık olmasaydı aileler 13-14 yaşındaki çocuklarını kendi illeri dışına üstelik de yatılı olarak göndermek isterler miydi?

Sizce?