Kaç çeşit öğretmenlik var?

Kaç çeşit öğretmenlik var? Öğretmenler kendi aralarında kadrolu, sözleşmeli, ücretli diye sınıflanıyor. Tıpkı piramidin basamakları gibi. En alttakiler ücretli öğretmenler. Ücret karşılığı derse giriyorlar. Sigortaları eksik yatıyor, emekli olmaları ise hayal. Piramidin en üst basamağı ise kadrolu öğretmenlerin. Aradaki basamak ise sözleşmeli öğretmenlerin.

Okulların açılmasıyla sadece öğrencilerin değil, öğretmenlerin yaşadığı sorunlar da tekrar gündemde.

KAÇ ÇEŞİT ÖĞRETMENLİK VAR?

Öğretmenler 3 farklı statüde çalışıyor: Kadrolu, sözleşmeli ve ücretli. Her birinin farklı çalışma koşulları ve özlük hakları var. Milliyet’ten Mine Özdemir’in haberine göre kadrolu öğretmenlerin özlük hakları, 3600 ek gösterge, aldıkları düşük ücretler gibi birçok çözüm bekleyen sorunları bulunuyor.

Sözleşmeli öğretmenler ise sözleşmelerinin yenilenmemesi, eş ve özür durumuna bağlı olarak tayinler gibi sorunlar yaşıyorlar. Ancak bir grup var ki adeta eğitimin kanayan yarası. Onlar ücretli öğretmenler.

Kadroları yok, girdikleri ders saati başına ücret alıyorlar, maaşları çoğu zaman asgari ücreti geçmiyor, her yıl gidecek okul bulup bulmayacakları belli değil. Hepsinden de önemlisi kendilerini öğretmen gibi hissetmiyorlar. Kimi okullarda öğrenciler de onlara öğretmen gözüyle bakmıyor. Sayıları 100 bine ulaşan ücretli öğretmenler, tüm bu sorunların gölgesinde yeni eğitim öğretim yılına başladılar.

ÜCRETLİ ÖĞRETMEN UYGULAMASI SÜRECEK

Türkiye genelinde okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitim veren 1 milyon civarında öğretmen bulunuyor. En son 20 bin sözleşmeli öğretmen atandı ancak Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un açıklamasına göre 80 bin öğretmen açığı var. Bu yıl da açık, ücretli öğretmen uygulamasıyla kapatılmaya çalışılacak. Ücretli öğretmenliğe bir an önce son vermesi beklenirken, MEB’in 2023 Eğitim Vizyonu’nda uygulamaya devam edeceği görülüyor.

HER İLDE ÜCRETLİ ÖĞRETMEN VAR

Ücretli öğretmenlik uygulamasına dikkat çeken eğitimci Alaaddin Dinçer, yaptığı araştırmada ücretli öğretmen alımlarının il il yapıldığını ortaya koyuyor. Bu yıl 79 ile atama yapıldığına dikkat çeken Dinçer, atamalarda en büyük payı, 3 bin 658 ile geçen yılın ekim ayına göre 27 bin öğretmen açığı bulunan İstanbul’un aldığını söyledi.

İstanbul’dan sonra en fazla kontenjan verilen 9 il; 2 bin 53 ile Şanlıurfa, onu 1014 ile Konya, 861 ile Van, 828 ile Kahramanmaraş, 638 ile Tekirdağ, 611 ile Şırnak, 539 ile Diyarbakır, 522 ile Ağrı ve 518 ile Bursa izledi. 20 bin sözleşmeli öğretmen kontenjanının bölgeler bazındaki dağılımında ise Marmara’ya 5 bin 701, Güneydoğu Anadolu’ya 4 bin 435, Doğu Anadolu’ya 3 bin 328, Karadeniz’e 2 bin 202, İç Anadolu’ya 2 bin 181, Akdeniz’e 1514, Ege’ye 553 atama yapıldığı görülüyor.

İSTANBUL’DA 36 İLÇEDE İLANA ÇIKILDI

Dinçer, il ve bölge dağılımları, açıkları kapatmaya yetmediği için pek çok il merkezinde ve ilçelerde yeniden ücretli öğretmen duyuruları yapıldığını dile getirdi. İstanbul’un öğretmen açığını kapatmak için 36 ilçede başvuru ilanının yapıldığını kaydeden Dinçer, şöyle dedi:

“7 bölgeden örneklem alınan 30 büyükşehrin 501 ilçesinin, ilçe milli eğitim müdürlüklerinin internet siteleri incelendiğinde 205’inde ücretli öğretmenlik duyurusu yapıldığı sonucuna ulaşıldı. Hakkari, Giresun, Gümüçhane, Edirne, Zonguldak, Ağrı, Ardahan, İsparta, Elazığ, Iğdır, Muş, Siirt, Şırnak, Bingöl, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri başta olmak üzere diğer 35 ilin de bazı ilçelerinde ücretli öğretmenlik duyuruları yapılmıştır.”

EN ÇOK ÖĞRETMEN AÇIĞI HANGİ ALANLARDA VAR?

Ücretli öğretmenlik duyurusu yapılmayan diğer bazı ilçelerde de duyuru yapılmasının kuvvetle muhtemel olduğunu söyleyen Dinçer, 957 ilçenin büyük bölümünde öğretmen açıklarının devam ettiğinin altını çizdi. Hemen her branşta açık olduğunu vurgulayan Dinçer, açığın daha yoğun olduğu branşlar arasında okul öncesi, sınıf ve özel eğitim öğretmenliği, psikolojik rehberlik danışmanlığı, Türk dili ve edebiyatı, Türkçe, ilköğretim matematik ve fen bilgisi öğretmenliği, İngilizce ile din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenliği branşlarının olduğunu belirtti.

ÖĞRETMENLER KADROLU ATANMALI

Dinçer, ücretli ve sözleşmeli öğretmen istihdam biçimini asla kabul etmediklerini, öğretmenlerin kadrolu atanması gerektiğini dile getirdi. Dinçer, ataması yapılmayan ve işsiz kalan yüz binlerce öğretmenin saat ücretinin 16 TL olan ek ders ücreti karşılığında, haftada 30, ayda 120 saat, ücreti içinden ödenen aylık 16 günlük sigorta prim kesintisini kabul etmek zorunda kaldığını söyledi. Ücretli öğretmenlerin kadrolu öğretmenlerin yaptığı işlerin hemen hepsini yaptığını, aynı idari ve hukuksal yaptırımlara muhatap olduğunu kaydeden Dinçer, ancak aldıkları ücretlerin hem açlık hem de asgari ücret sınırının altında kaldığını vurguladı.

Dinçer, kamuda göreve başlayan bir öğretmene sağlanan olanakların ücretli öğretmenlere de sağlanması ve sigorta primlerinin 16 günden 30 güne çıkarılmasının zaman kaybetmeden gerçekleştirilmesinin bir nebze de olsa rahatlatıcı olacağını dile getirdi.

Dinçer ayrıca ücretli öğretmenlerin durumlarının iyileştirilmesini ve öğretmenlere uygulanan ek göstergenin 3600’e çıkarılacağına dair verilen sözlerin tutulmasını beklediklerini kaydetti.

ÇALIŞMA GÜVENCELERİ YOK

Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan ise şunları anlattı:

“15 Temmuz 2016 sonrasında tek bir kadrolu öğretmen ataması yapılmazken, Nisan 2019 itibariyle sözleşmeli öğretmen sayısı 83 bin 366 oldu. 20 bin yeni öğretmen atamasıyla sayı 103 bine ulaştı. Ülkede tamamına yakını asgari ücretin altında çalışan ücretli öğretmen sayısı 92 bin. Öğretmenler arasında kadrolu, sözleşmeli, ücretli öğretmen ayrımı yapılması doğru değil.

Ücretli öğretmenlikle ilgili son yayınlanan düzenlemede görevlendirmelerde KPSS puanının, lisans diplomasının esas alınmasıyla ilgili adımlar atıldı. Bu olumlu adım gibi görünse de kadrolu, güvenceli atamalar yapılması yerine ücretli güvencesiz çalışmanın sıradanlaşmasına neden olmakta. Ataması yapılmayan binlerce arkadaşımız, kapatılan köy okulları nedeniyle okulsuz, öğretmensiz bırakılan yüz binlerce öğrencimiz olmasına rağmen yeterli atamanın bir devlet politikası olarak yapılmaması ve son düzenlemeyle ücretli öğretmenliğin olağanlaştırılmak istenmesi sorunların derinleşerek artmasına neden olacaktır.

ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÇALIŞIYORLAR

Asgari ücretin altında çalışma koşulları, prim günüyle ilgili düzenlemeler nedeniyle temel hak olan kamusal emeklilik hakkının ellerinden alınması, güvencesizlik, mobbing koşullarını en ağır şekliyle yaşıyorlar. Sözleşmeli ve ücretli öğretmenlerin mevcut çalışma koşullarıyla öğrencilere ve genel olarak eğitim sistemine faydasının olması mümkün değil. Kamu hizmetlerinin sürekliliği ve halka daha nitelikli sunulması için eğitimde güvencesiz istihdam uygulamasından vazgeçilmeli, ataması yapılmayan öğretmenler sorunu kalıcı olarak çözülmeli.”

AÇIK ÜCRETLİ ÖĞRETMENLE GİDERİLMEMELİ

Anadolu Eğitim Sendikası Genel Başkanı Mehmet Alper Öğretici de öğretmen sorunuyla ilgili şunları dile getirdi:

“Bilindiği gibi 2018-2019 eğitim-öğretim yılını öğretmen açığıyla geçirdik. Bu açığı kapatabilmek için 80 binin üzerinde ücretli öğretmen görev yaptı. Atama bekleyen yaklaşık 450 bin öğretmen, 100 bin öğretmen açığı varken 2019-2020 eğitim-öğretim yılına yüz binlerce öğrencimiz, öğretmensiz başlıyor. Öğrencilerimizi öğretmenleri, öğretmenlerimizi de öğrencileri ile buluşturabilmek için yeni ve ek atamalara ihtiyaç bulunmakta. Her yıl atanan öğretmenin 4 katı kadar da ücretli öğretmen istihdam ediliyor, bu durum kabul edilemez.Bu nedenle MEB öğretmen açığını ücretli öğretmenlerle değil yeni yapılacak atamalarla gidermeli.”