Korona ile birlikte ‘eğitim sistemleri’ de sınavdan geçiyor

Korona ile birlikte ‘eğitim sistemleri’ de sınavdan geçiyor. Koronavirüs salgını sadece sağlık, iş yapış biçimlerimizi değiştirmedi. En çok etkilediği sektörlerden biri de eğitim oldu. 193 ülkede okullar kapanırken, uzaktan daha doğrusu olağanüstü eğitim dönemi başladı. Bu sürece ulusal, uluslararası sınavlar ertelendi, sınıf geçme şartları ve mezuniyetler ile ilgili yeni düzenlemeler yapıldı. Uzaktan eğitim olarak nitelendirilen bu süreç sadece öğrenci ve eğitimcileri etkilemedi. Aynı zamanda evlerde her ebeveyn de öğretmenlik rolünü üstlenmek zorunda kaldı.

Bu dönemde hem eğitim-öğretim hayatının devamı için yeni bir süreç yaşanırken, hem öğrenci, hem öğretmen hem de ailelerde psikolojik olarak da bu değişimlerle baş etmeye çalışıyor.

KORONA İLE BİRLİKTE ‘EĞİTİM SİSTELERİ’ DE SINAVDAN GEÇİYOR

Türkiye’de üniversite ve lise sınavları içerikleri ile tarihlerde değişiklikler olurken, dünyanın her köşesinde de bu değişimler sürüyor. Bu süreçten etkilenen öğrenci sayısı ise 1 milyar 700 milyonu aşmış durumda.

İşte “eğitimde neler olduğunu” araştıran bir raporda bu sürece ışık tutuyor. Türk Eğitim Derneği’nin (TED) düşünce kuruluşu TEDMEM’in hazırladığı ve eğitim sistemlerinin bir sınavdan geçtiği vurgulanan 4 farklı analiz raporunda ise özellikle bu süreçte öğretmenlerin iyi olma halinin ve desteklenmesi gerektiğinin altı çiziliyor.

İşte bu analizlerin derlendiği rapordan öne çıkanlar:

OKULLAR KAPANDI, SÜRE BELİRSİZ

Nisan ayı başında okul öncesi eğitimden yükseköğretime kadar tüm okulları kapatan ülke sayısı 193. Diğer birkaç ülkede ise yönetim yapısı itibarıyla okulların çoğunluğu yerel düzeyde kararlarla kapatıldı. Toplamda okulların kapatılmasından etkilenen öğrenci sayısı 1 milyar 724 milyonu aştı. Okulları kapatan ülkeler eğitim öğretime uzaktan öğrenme araçlarıyla devam etme kararı aldı. Pek çok ülke okulları süre belirtmeden kapatırken, bazı ülkeler ikinci yarıyılın geriye kalan kısmında okulların açılmayacağını duyurdu.

BU UZAKTAN DEĞİL, ACİL DURUM MÜDAHALE EĞİTİMİ

Okulların kapatılması bir acil durum tedbiridir. Şu anda uzaktan eğitim adına yapılanlar ise öğrenmenin bütünüyle kesintiye uğramaması için acil durum müdahaleleridir. Bu yönüyle hiç kimse şu anda gerçekleştirilen uzaktan öğretme-öğrenme faaliyetlerinden bütüncül bir uzaktan eğitim niteliği beklememelidir.

TÜRKİYE’DE KABALABIK ÖĞRENCİ KİTLESİ

Türkiye’nin nüfusu yaklaşık 83 milyon, toplam öğrenci sayısı ise yaklaşık 25 milyon 650 bin. Ortaokul ve lise seviyelerinde yaklaşık 1 milyon 579 bin öğrenciye açık öğretim, üniversite seviyesinde ise yaklaşık 3 milyon 963 bin öğrenciye uzaktan eğitim veya açık öğretim verme tecrübesi var. Buna rağmen Türkiye’de nüfusun yaklaşık 3,2’de biri öğrenci ve bu ölçekte bir nüfusa uzaktan eğitim vermek ilk defa karşılaştığımız bir sorun.

‘NORMAL’ EĞİTİME GEÇMEK MÜMKÜN MÜ?

Okullar açıldıktan sonra, eğitim kurumlarının uzaktan öğrenmeyi yüz yüze öğrenme ile birlikte nasıl etkili bir şekilde kullanabileceklerini, bilişim teknolojilerinin eğitim öğretim süreçleri, izleme ve değerlendirme, öğrencileri ve ebeveynleri daha etkin olarak öğretimin planlanması ve uygulanması süreçlerine dahil edebilecekleri, öğretmenler arası paylaşım ve işbirliğinin nasıl geliştirilebileceği gibi konularda yeniden düşünmeleri ve süreçleri yeniden tasarlamaları gerekecektir. Bu düşünme ve tasarlama süreci öğrenmenin geliştirilmesi için okulda süreçlerin yeniden yapılandırılmasını sağlayabilir.

TELAFİ EĞİTİMİNDEKİ BELİRSİZLİK GİDERİLMELİ

Millî Eğitim Bakanlığı’nın okulların kapalı olduğu dönemin uzaktan ve yüz yüze eğitim yoluyla telafisine ilişkin belirsizlikleri giderecek kararları alması gerekmektedir. Belirsizlik öğrenciler ve ebeveynlerde daha çok strese neden olabilir.

ÖĞRENCİLERDE TRAVMA VE ÖĞRENME AÇIĞI DERİNLEŞEBİLİR

Okulların kapalı olduğu dönemde öğrencilerin uzun süre evden dışarı çıkamaması ve sosyal izolasyona tabii tutulmaları, farklı yaş gruplarında değişkenlik gösteren travma etkisi oluşturabilir.

Öğrencilerin stresle baş etmesi için hem okulların kapalı olduğu dönemde hem de okullar açıldığında bir destek eylem planının oluşturulması ve uygulanması gerekir.

KÜÇÜK YAŞLAR VE ENGELLİ ÖĞRENCİLERE DİKKAT

Küçük yaştaki öğrenciler, henüz bağımsız çalışma ve öğrenme becerileri yeterince gelişmemiş olanlar, engelli öğrenciler ve öğrenme güçlüğü olanların bu süreçte öğrenme açığının artması beklenir. Öğrenmede salgın öncesi var olan eşitsizlikler, okulların kapandığı süre içinde katlanarak artabilir.

İNTERNET ERİŞİMİ OLMAYAN GERİDE KALACAK

İnternet erişimi olmayan, evde yeterli destek alamayan öğrenciler daha çok geride kalacaktır. Bu öğrenme açığının kalıcı olarak bir yoksunluğa dönüşmemesi için okullar açıldığında öğrenme açığını kapatacak bir eylem planına ihtiyaç var.

ÖĞRETMENLERE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMALI

Öğretmenlerin okullar açıldığında sağlıklı bir başlangıç yapabilmesi için öğretmenlerin yalnız bırakılmaması gerekir. Öğrencilerin öğrenme kayıplarının belirlenmesi, öğrenme açığının telafi edilmesi ve öğrencilere duygusal yönden destek sağlanması öğretmenlerin becerileri kadar motivasyonlarına da bağlı olacaktır.

Okul yönetimlerinin okulların kapalı olduğu dönemde öğretmenlerle iletişiminin sürekliliğini ve aynı zamanda öğretmenler arasında iletişim ve etkileşimin sürekliliğini sağlayacak platformlar oluşturulabilir.

Özel öğretim kurumları açısından bu süreçte öğretmenlerin iş güvencesinin ve özlük haklarının korunması da büyük önem taşımaktadır.

ÜLKELER SINAVLARDA NE KARARLAR ALDI?

COVID-19 salgını nedeniyle okulların kapalı kalma süresi uzadıkça ülkeler okul ve sınav takvimlerini yeniden gözden geçirmek ve özellikle lise ile üniversiteden bu yıl mezun olması beklenen öğrenciler için ilave tedbirler almak zorunda kaldı.

Dünya genelinde sınavlara yönelik alınan tedbirler genel olarak (a) sınavları iptal etme, (b) sınavları erteleme, (c) sınavların formatında uyarlamalar yapılması şeklinde gerçekleşti.

Pek çok ülkede üniversiteye giriş sınavları ve mezuniyet sınavları iptal edildi. ABD’de bazı eyaletler son sınıfların mezun sayılacağını, ara sınıfların da bir üst sınıfa geçmiş kabul edileceğini duyurdu.

Türkiye’de de MEB, 8. sınıf öğrencileri için LGS’de, 12. sınıflar için de YKS’de birinci dönemin sonuna kadar işlenen konu ve kazanımlardan sorumlu olacaklarını açıkladı. Bu açıklama önemli bir belirsizliği ortadan kaldırmış oldu.

MEZUNİYET KARARI NE OLUR?

Diğer ülke örneklerinde olduğu gibi, son sınıf öğrencilerini mezun sayma, daha önceki bir veya birden fazla dönemin/yılın not ortalamasını mezuniyet için bu dönemin karne notu olarak değerlendirme yoluna gidilebilir.

Sekizinci sınıftaki tüm öğrencilerin LGS kayıtlarının Bakanlık tarafından otomatik olarak yapılması önemli. Ancak sınava girmek isteğe bağlı. Bu durumda Millî Eğitim Bakanlığı’nın LGS’ye girmek istemeyen öğrencileri sınav öncesinde belirlemesi ve sınava dair tüm düzenlemeleri gerçekten sınava girecek öğrencilerin sayısına göre yapması uygun olacaktır.

ÖĞRETMENLER İÇİN UZAKTAN EĞİTİM ÖNERİLERİ

• Yeni araçlar kullanmak için acele etmeyin. Var olan öğretim materyallerini, ders kitaplarını ve çevrimiçi platformları kullanmaya gayret edin.
• Uzaktan yapacağınız görüşmelerde öğrenci sayısını düşük tutun. Katılımcı sayısını düşük tutmak görüşmelerin daha etkili olmasını sağlayacaktır.
• Haftada en az bir kez her bir öğrencinizle görüşmeye çalışın. Hiç erişemediğiniz öğrencileriniz olabilir. Okullar açıldığında onlarla birlikte yapmanız gereken çalışmaları şimdiden tasarlamaya başlayın.
• Öğrenciler arası işbirliğini sağlayın. Çevrimiçi platformları kullanarak grup ödevleriyle öğrencilerin de birlikte çalışması sağlayın.
• Meslektaşlarınızla iletişimde olun.
• Ebeveynleri sürece dâhil etmeye çalışın.
• Evinde teknolojik araçları olmayan, uzaktan eğitim sürecine aktif olarak katılmayan öğrencilerinizi mümkünse mevcut basılı materyallerle ve alternatif yöntemlerle sürece dâhil etmeye çalışın.

OKUL YÖNETİCİLERİ NE YAPMALI?

Okul yöneticilerinin de birlikte çalıştığı öğretmenlere bu zorlu süreçte destek olması gerekiyor. Okul yöneticileri için sunulan bazı öneriler şöyle:

• Öğretmenlerin bu süreçteki ihtiyaçlarına kulak verin.
• Öğretmenlerin bu süreçte yaşadığı zorlukları dinleyin, anlamaya ve yardımcı olmaya çalışın.
• Bu süreçte okulla ilgili alınacak kararlara öğretmenleri dâhil edin.
• Bu süreçte öğretmenlerin uzaktan yürütmesini istediğiniz görevleri gerekçelendirin.

VELİLER BU SÜREÇTE NE YAPABİLİR?

Bu süreçte öğretmenlerin uzaktan eğitim çalışmalarına yönelik rencide edici, meslek onurunu ve itibarını zedeleyici nitelikte eleştiri ve paylaşımlardan uzak durulması, bu süreçte yaşanan öğrenme kayıplarıyla ilgili tüm sorumluluğun öğretmenlere yüklenmemesi, gelecek sınavlardaki performansları ile ilgili baskı yapılmaması öğretmenlerin üzerindeki stresin azalmasına yardımcı olabilir. Zira bu durum öğretmenler için de önceden planlanmış bir uzaktan eğitim süreci değil; ani gelişen bu duruma uyum sağlamaya çalışan öğretmenlere karşı anlayışlı ve destekleyici olunması gerekiyor. Unutulmamalıdır ki, bu kriz sona erdiğinde, çocuklar tekrar okula dönecek ve sosyal medyada adeta linç edilen öğretmenlerle eğitim öğretime devam edecek.

ÖĞRETMENLER STES İLE NASIL BAŞA ÇIKACAKLAR?

• Hızlı gerçekleşen bu değişimler karşısında strese girmeniz ve kaygılanmanız oldukça normal. Değişime uyum sağlamak için kendinize zaman verin.
• Okulların kapanması sürecinde öğretmenlerden ne beklendiğine dair bir belirsizlik konusu. Bu belirsizlikle başa çıkmak için: (a) kontrolünüz dışında gelişen durumlar için endişelenmeyin, kontrol edebildiğiniz durumlara odaklanın; (b) kendi rutinlerinizi oluşturmaya çalışın ve (c) meslektaşlarınızla iletişimde kalın, birbirinize destek olun.
• Eğer bu sürecin olumsuz etkileriyle baş edemediğinizi düşünüyorsanız profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.

DÜNYA COVİD İLE İLGİLİ EĞİTİMDE HANGİ KARARLARI ALDI?

Çin-Wuhan & Pekin

Salgının başlangıç noktası olan Çin’de öncelikle yerel düzeyde, 21 Şubat 2020 itibarıyla da ulusal düzeyde tüm okullar kapatıldı. Okullar kapansa da “Disrupted classes, Undisrupted Learning” hareketi başlatılarak 270 milyondan fazla öğrenci için evlerinde esnek çevrimiçi öğrenme fırsatı sunuldu. Ebeveynlere çocuklarının evdeki öğretmeni olma rolü verildi.

İspanya

İspanya’da okulların kapatılmasının ardından öğrenmenin sürdürülmesi için çeşitli yöntemler uygulanmaya başlandı. Eğitim Bakanlığı ile yayın kuruluşları iş birliğinde hazırlanan bir öğrenme platformunu (EduClan) hayata geçirdi. Buradaki içerikler aynı zamanda ulusal bir kanal (Apredemos En Casa) üzerinden de paylaşılıyor

Moğolistan

Çine komşu olan Moğolistan, ülke genelinde tüm okullarını kapatan ilk ülkedir. 26 Ocak 2020 itibarıyla okullar kapatılmış olmasına rağmen çevrimiçi kurslar ile eğitimin devamlılığı sağlanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca, Moğolca, Kazakça, Tuvan ve işaret dili gibi çeşitli dillerdeki dersler her gün sabit bir şekilde 16 farklı televizyon kanalı üzerinden yayımlanmaktadır.

Şili

Şili Eğitim Bakanı Raúl Figuero tarafından yapılan açıklamaya göre, Mart ayında okullar kapanmasına rağmen, buna yönelik eylem planı Ocak ayından itibaren yapılmaya başlanmış; okullar kapatılır kapatılmaz da bu eylem planı hayata geçirilmiş. Buna göre, Şili 1. sınıftan ortaokul son sınıfına kadar olan öğrencilerinin eğitimini ulusal bir çevrimiçi eğitim platformu (Aprendo en línea) üzerinden sürdürüyor. Bu platformda öğretim programına uygun olarak tasarlanmış öğretim materyalleri (çeşitli metinler ve çalışma rehberleri) yer alıyor. Ayrıca, Google ile kurulan bir ortaklık ile Eğitim için G Suite ve Google Clasroom kullanmak isteyen eğitim kurumları için teknik destek verilmesi sağlanmış. Böylelikle, öğretmenlere ders içeriklerini düzenlemeleri, ödev takibi yapmaları ve öğrencileri ile iletişim kurabilmeleri için bir altyapı oluşturulmuş.

Türkiye

Türkiye uzaktan eğitim sürecini iki temel yolla yürütüyor: (1) altyapısı daha önceden oluşturulmuş, bu süreçte de içeriklerin güncellendiği ve yeni içeriklerin eklendiği ulusal uzaktan eğitim platformu olan Eğitim Bilişim Ağı (EBA), (2) sınıf seviyelerine göre ayarlanan program doğrultusunda video derslerin yayımlandığı TV kanalları (TRT-EBA TV). TRT-EBA TV üzerinden yürütülecek dersler için eğitim kademelerine göre kanallar belirlenmiş, ilgili kanalda sınıf seviyelerine göre program yapılmıştır.