KPSS puanı değil, ‘şans’ aranacak

KPSS puanı değil, ‘şans’ aranacak. Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) 2018 sınavına giren ortaöğretim mezunu adaylar şokta. Çünkü yapılan yönetmelik değişikliğine göre ortaöğretim düzeyindeki kamu personeli alımı ve işçi alımlarında, ortaöğretim ve daha alt düzeyde eğitim şartı arayan kadrolar için KPSS puan şartı aranmayacak. İstenen niteliklere haiz adaylar kurayla belirlenecek. Sonra da bu adaylar sözlü sınava tabi tutulacak

KPSS PUANI DEĞİL, ‘ŞANS’ ARANACAK

Bugünlerde 10 bini bekçilik kadrosuna, 6 bin 100’ü DİB’e ait olmak üzere diğer kamu kadrolarına 2019 ‘da yapılacak işçi ve memur atamaları açıklanıyor. Atamaların bu yıl ihtiyacın çok altında olacağı doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklama ile ilan edildi. Personel alımında da 2019’da sınırlamaya gidileceğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan şöyle dedi: "Personel alımında da dikkat ediyoruz. Emekli olduğu kadar kişiyi alabiliriz. Daha fazlasını almayacağız." dedi.

YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ YAPILDI, KURA ÇEKİLECEK

Kamuya atanmak umuduyla KPSS’ye giren adaylar Cumhurbaşkanının açıklamalarının yarattığı umutsuzluğun etkisinden kurtulmaya çalışırken, Ortaöğretim KPSS’ye giren adaylar bir anda 9 Kasımda değişen yönetmeliğin şoku ile karşı karşıya kaldılar. Bu yaklaşım 2018 yılında içine girilmiş olan ekonomik krizin etkilerinin 2019’da emekçileri ve işsizliği olumsuz yönde gelişeceğinin bir tür tezahürü olarak görülmelidir. Tasarruf tedbirleri adı altında devreye konulan bu politikalar gelirlerin paylaşımının tabana yayılmasının da önüne geçecektir.     

Adaylarda şok etkisi yaratan değişikliğe göre, kamuya işçi statüsünde personel olarak yapılacak işçi alımında 9 Kasım 2018 de yapılan yönetmelik değişikliği ile ortaöğretim düzeyindeki kamu personeli alımı ve işçi alımlarında, ortaöğretim ve daha alt düzeyde eğitim şartı arayan kadrolar için KPSS puan şartı aranmayacak. İstenen niteliklere haiz adaylar kurayla belirlenecek, sonrasında ise sözlü sınava tabi tutulacak. Bu durum aynı şekilde EKPSS için de geçerli olacak. Sadece ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim gereken kadrolarda KPSS puanı şartı aranacak.

BU DEĞİŞİKLİK SINAVDAN SONRA YAPILDI

Aşağıda yer alan yönetmelik maddelerinin değişikliklerine bakan 1 milyondan fazla aday ister istemez bu değişikliklerin neden sınavdan sonra yapıldığını sormaktadır.

Yönetmeliğin ilgili maddelerinde yapılan değişiklikler şöyle:

ÇALIŞACAKLAR KURA İLE BELİRLENECEK

MADDE 6- Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü fıkrasının başına "Önlisans ve lisans eğitim düzeyindeki" ibaresi eklenmiş. Dördüncü fıkrasında yer alan "Ortaöğretim ve daha yüksek" ibaresi "önlisans ve lisans" şeklinde, yedinci fıkrasında yer alan "üç" ibaresi "dört" şeklinde değiştirilmiş. Altıncı fıkrasında yer alan "geçici" ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. "

(1) Kamu kuram ve kuruluşlarının önlisans ve lisans düzeyindeki işçi talepleri KPSS puanıyla, aynı eğitim düzeyindeki münhasıran engelli işçi talepleri EKPSS puanıyla; ortaöğretim ve daha alt eğitim düzeyindeki işçi talepleri ile temizlik hizmetlerinde, güvenlik ve korama hizmetlerinde, bakım ve onarım hizmetlerinde, eğitim şartı aranmaksızın kömür ve maden işletmelerinin yeraltı işlerinde çalıştırılacaklara ilişkin taleplere gönderilecek adaylar ise noter huzurunda çekilecek kura ile belirlenir."

MADDE 7- Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan "Ortaöğretim ve daha yüksek" ibaresi "Önlisans ve lisans" şeklinde ve aym fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan "üç" ibareleri "dört" şeklinde değiştirilmiştir.

İSTEYENLER KURA ÇEKİMİNİ İZLEYEBİLECEK

MADDE 8- Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan "üç" ibareleri "dört" şeklinde değiştirilmiş. Üçüncü fıkrasına "Ancak" ibaresinden sonra gelmek üzere "temizlik hizmetleri, güvenlik ve koruma hizmetleri ile bakım ve onarım hizmetleri için yapılacak alımlar hariç olmak üzere" ibaresi eklenmiştir."

(1) Kamu kuram ve kuruluşlarınca, ortaöğretim ve daha alt eğitim düzeyinde istihdam edilecek işçilerle, temizlik hizmetlerinde, güvenlik ve korama hizmetlerinde, bakım ve onarım hizmetlerinde, eğitim şartı aranmaksızın kömür ve maden işletmelerinin yeraltı işlerinde çalıştırılacak işçilerle ilgili listeler, başvuranlar arasından çekilecek kura ile belirlenir. Kura çekimi, talebi veren kamu kurum ve kuruluşu tarafından iş ilanında belirtilen gün, saat ve adreste noter huzurunda yapılır. Adaylar, istemeleri halinde kura çekimini izleyebilir”

KPSS ENGELİNİ AŞMAK YETMİYOR

Aşağıda ÖSYM ve Devlet Personel Başkanlığının verilerinden yararlanılarak hazırlanan tablolarda KPSS’ye giren sayılar, soru çözüm ortalamaları, iş kolu düzeyinde ve toplamda ayrılan kadro kontenjanları yer almaktadır. Tablolarda yer alan bulgular ile yönetmelikler de bulunan düzenlemeler sadece KPSS engelini aşmanın yeterli olmadığını doğrudan veya dolaylı yollardan adayların önüne konulan başka engellerinde aşılması gerektiğini göstermektedir. Aslında ortaya çıkan bu tablo Türkiye’de uygulanmakta olan eğitim, sosyal ve ekonomik  politikalar ile olguların değerlendirilmesi bakımından da önemli bir veri oluşturmaktadır.  

                   Tablo 1-2016-KPSS Ortaöğretim Ortalama Değerleri

        Tablo 3- 2018 - KPSS Ortaöğretim Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler

2016 yılında 203 bin 326 aday başvuru yapmasına rağmen ortaöğretim KPSS’ye girmemiştir. Oran yüzde 5,81 olmuştur.

Tablo 2: Başvuru yapmasına rağmen sınava girmeyenlerin oranı 2018’de yüzde 15,55 oldu.

Tablo 3: Doğru soru çözme ortalaması 2018’de genel kültür alanında 2016’ya göre bir miktar artış göstermiş olmasına rağmen her iki dönem içinde oldukça düşük kaldığını söylemek mümkündür.

Tablo 4: Çift Yıllarda B Grubu, A Grubu ve Öğretmenlik Kadroları İçin Yapılan KPSS’ye Giren Aday Sayıları  

Yıllar        Ortaöğretim               Ön Lisans               Lisans                 Toplam

2004                 1.092.479                       246.434                 392.846                 1.731.759

2006                 1.379.211                       283.554                  456.804                  2.119.569

2008                 1.483.767                       373.922                 550.690                 2.408.379

2010                 1.812.103                       606.663                 835.320                 3.254.086

2012                 1.877.684                       695.175                  931.307                   3.504.166

2014                 1.683.696                       779.314               1.128.032                   3.591.042

2016                 3.294.958                    1.280.111               1.231.479                   5.806.548

2018                1.024.001                       * ---------             1.234.617

Tablo  5-Merkezi Yerleştirmelerde İlan Edilen Kadro ve Pozisyonların Öğrenim Düzeylerine Göre Dağılımı

*KPSS Ön lisans 4 Kasım 2018 tarihinde yapıldı. Sonuçları henüz resmi olarak açıklanmadı. O nedenle herhangi bir rakam bu sütunda kullanılmıştır.

*2004-2016 arasında KPSS ‘ye giren aday sayısı yüzde 235 artışla 5 milyon 800 bin 548 oldu. Buna karşılık kamuda memur statüsünde ayrılan kontenjan 2017 yılında en alt düzeye indi. Bu kontenjanlar içinde öğretmenliğe ayrılan kontenjan bulunmamaktadır.

*14 Yılda ortaöğretim düzeyinde sınava katılım 4,ön lisans düzeyinde 5,lisans düzeyinde 3 kat olmuştur.

*2012 ile 2017 arasında geçen 6 yıllık zamanda ise kontenjanlarda tam tersi yönde bir azalma söz konusudur. Azalmanın kat sayılarının hesaplanması moral bozucu bir boyutta olduğu için hesaplanmaya gerek duyulmamıştır.

Tablo 6-Merkezi Yerleştirmelerde İlan Edilen Kadro Pozisyonlarının Hizmet Sınıflarına Göre Dağılımı

*Eğitim öğretim hizmetleri alanında ayrılan kontenjanlarda öğretmenler görünmemektedir. Aynı şekilde güvenlik birimlerine,üniversitelere ayrılan kontenjanlar ile bazı kamusal alanlara ayrılan kontenjanlar bu tabloda yer almamaktadır.

YORUM VE SONUÇ

*Yukarıda Tablo1’de yer alan bilgiler sınava girenlerin yanı sıra sınavda net doğru soru yanıtlarını da göstermektedir. Aslında net doğru soru yanıtları sınava giren adayların genel yetenek ve kültür alanında ki yetersizliklerini ortaya koymaktadır. Bu tablo bize aynı zamanda ortaöğretim sürecinde adayların aldığı bilgilerin hayatta bir karşılığının olmadığını göstermektedir. Benzer sonuçlar ile ön lisans ve lisans düzeyinde yapılan sınavların açıklanan sonuçlarında karşılaşmak mümkündür.  

ADAY SAYISI AZALDI

* 2016’dan 2018’e gelindiğinde Ortaöğretim KPSS’ye giren aday sayısında 2 milyon 315 bin 39 azalma olmuştur. Bu sayıda aday kamu ya da özelde işe yerleşmediğine göre, bu sınavların sonuçlarından çok mülakat yapılmasının etkili olduğu sonucuna vararak ve bu algının yarattığı umutsuzluk duygusu ile hareket ettiklerini söyleyebiliriz.

NEDEN SAYI ARTTI?

*2016 yılında sınava girenlerin 3 milyonu geçmesinin nedeni OHAL KHK’ları ile kamudan ihraç edilen kamu görevlilerinin sayısının yüksek olmasına bağlı olarak kamuda oluşacak açıkların yeni alımlarla doldurulacağı algısına dayanmaktadır. Bunun aradan geçen iki yıllık zaman diliminde gerçekleşmediğini gören adaylar KPSS’ye girmekten vazgeçme kararlılığı içine girmiş olmalarına bağlanabilir.

ŞANS OYUNUNA BIRAKILIYORLAR

*Yönetmelikte yer alan “kura” yöntemi adayların bir tür “şans oyunu” oynaması ne kadar başarılı veya yeterli olursanız olun eğer kurada çıkma şansını yakalayamazsanız kaybettiğiniz anlamına gelmektedir. Bu oyunu insanların gelecek hayallerini kurdukları iş yaşamları üzerine oynatmak ancak irrasyonel düşünme kalıplarına alıştırılmış insanlara özgü bir durumdur. Kura hiç bir zaman eş değerlilik ölçütü olarak görülemez görülmemelidir. Kaldı ki kura da kazanmakta yetmemekte ayrıca mülakat denilen siyasi kadrolaşma aracına dönüşmüş engeli de aşmak zorundasınız.

*Veriler bize ekonomik alanda ki daralmanın bütün alanlar üzerine nasıl etki ettiğini gösteren önemli ipuçları vermektedir. Zaten ne işte ne de eğitimde olmayan gençliğin sayısında ki büyüklük ortaya çıkan bu karamsar tabloyu destekleyen önemli göstergelerdendir.

*Ekonominin krizi eğitimi, eğitimin krizi okullarda öğretim gören gençliğin krizini, gençliğin krizi ve bunalımı toplumu oradan bütün ülkeyi sarmalayan bir ahtapota dönüşmüş durumdadır. Buradan nasıl çıkılacağına dair önerilen reçetelerde derde derman olmamaktadır. Bu nedenle suça sürüklenme oranları artmakta, evde, iş yerinde ve sokakta şiddet artmaktadır.

Sonuç olarak, geldiğimiz nokta giderek sözün bittiği yeri işaret etmektedir. Günü birlik politikalarla ya da tamamen güvenliğin güç kullanımına dayandırılan politikalarla bu girdaptan kurtulmak olanaklı görünmemektedir. Türkiye her yıl mezun verdiği sayısı 2 milyona yaklaşan lise ve üniversite mezununa iş bulmak istihdam alanı yaratmak durumundadır. Eğer bu yapılmazsa yukarıda görülen rakamlar kartopu gibi büyüyecektir. Lise ve üniversite öğretim sistemini üretim ekonomisine odaklayan bir yola girilmesi gerekmektedir.

MESLEKİ EĞİTİM RAPORU NE DİYOR?

Bu anlamda açıklanan Mesleki Ortaöğretimin Görünümü Raporu bu alanın öğretiminde yaşanan sorunlara ilişkin önemli çözüm önerileri barındırmaktadır. Lakin raporda grafiklerle ortaya konulan bazı veriler iyi niyete dayalı bu çözüm önerilerini de uygulanmasını zorlaştırabilir.

Örneğin raporda yer alan,

-Tercih yapan öğrenciler arasında meslek kurumlarının tercihinin yüzde 42’de kalması,

-Mesleki ortaöğretim mezunlarını iş gücüne katılım ülkeler sıralamasında(grafik 11) Türkiye’nin 15 ülke arasında sondan ikinci olması,

-Geçen yıldan bu yana özel iş yeri açma belgesi alma rakamlarının 2 bin 389’dan 558’e düşmesi (grafik 4)

-Mezunların sadece yüzde 36,90’nının bir iş bulması(grafik

-Öğrenci sayısının son beş yılda 1 milyon 810 bin 99’dan 1 milyon 532 bin 502’ye gerilemiş olması(grafik 3)

-İş bulan mezunların büyük bir bölümünün alan dışında çalışıyor olması(grafik 22)

-Mezunlardan 2010-11’de 123 bin 457’si istihdam olanağı bulurken,2014-16’te bu olanağı yakalayabilenlerin sayısının 71 bin 632’ye gerilemesi(grafik 20) 

Önerilerin yaşam bulmasına engel oluşturacak olgular olma özelliği barındırmaktadır.