Öğretmen niteliği mi? Öğretmen yetiştirme mi?

Öğretmenliği diğer meslek dallarından ayrıştıran en can alıcı noktaların başında, işlenen “hammadde”nin ve ortaya çıkan “mahsul”ün insan olması ve bu mahsulün arzulanan ve hedeflenen şekilde ortaya çıkmasına tanıklık etmenin uzun yıllar alıyor olması gelir.

Hemen hemen tüm meslek dallarında; çalışanlar, mezun oldukları eğitim kademesi ne olursa olsun, mesleklerini, işlerini, görevlerini yaparken kaçınılmaz olarak hatalar yaparak öğrenme lüksüne sahiptir. Bu hatalardan ders çıkarırlar, tekrar etmemeye çalışırlar, yeni bilgilerle ve elde ettikleri deneyimle görevlerini daha iyi ve doğru bir şekilde yerine getirmeyi başarabilirler. Yaptıkları hatalar, genellikle kısa vadeli sonuçlar doğurur; kümülatif etkileri kısıtlıdır.

SORUMLULUĞUNU TEK BAŞINA TAŞIR
Buna karşın öğretmen genellikle, mesleğinin hemen başından itibaren sınıfında öğrencileriyle yalnızdır. Sınıf ortamında yaptığı doğru veya hatalı uygulamaların sorumluluğunu tek başına taşır.  Öğretmenin olası hataları alışkanlık haline gelir ve yıllar içerisinde pekişerek tekrarlanırsa, uzun vadede öğrencilerin gelişimleri, hayata bakışları ve hazırlanışları, kendilerini geliştirmeye yönelik tutumları, kısaca nasıl bir “mahsul”e dönüşecekleri doğrudan etkilenir. Bu durumun olumsuz yanı ise, öğretmenin etki alanında olan öğrencilerinin büyük çoğunluğunu etkileme riskinin yüksek olmasından kaynaklanmasıdır.

ÖĞRETMENDEN NE BEKLİYORUZ?Öğretmenden onu farklılaştıracak, olumlu nitelikler beklemek, muhakkak ki öğrencilerin iyi yetişmeleri ve hayata doğru bir başlangıç yapmaları açısından doğal bir beklenti sayılabilir.

Ancak; hangi meslek dalında, hangi profesyonel çalışandan, kariyerinin ilk gününden itibaren hep doğruları yapmasını, sıfır hatayla görevini yerine getirmesini bekliyoruz? Hangimizden bu doğruları tamamen içgüdüyle, eksik bilgi ve deneyimimizle, doğuştan yetenekli olarak yapmamız bekleniyor? Hangimize, görevlerimizi daha iyi ve etkin yerine getirmemiz için, yöneticilerimiz, daha deneyimli arkadaşlarımız, aldığımız eğitimler yardımcı olmadı?

O zaman, iyi insan yetiştirme gayesi için çalışan öğretmenden, bu imkanlara sahip olmadan en iyi, en nitelikli öğretmen olması yönünde beklenti içerisinde olmamız haksızlık oluyor.

Öğrencilerinde farklılık yaratan öğretmenlerin nitelikleri dünyanın hemen her yerinde aynı sıfatlarla tanımlanıyor. Ülkelerin nitelikli öğretmenler sayesinde genel eğitim kalitesi ve sistemleri açısından önde ve iyi örnek olarak değerlendirilmelerini sağlayan temel farklılık ise; öğretmenlerin nasıl öğretmenliği seçtikleri, nasıl seçildikleri, nasıl eğitildikleri ve yetiştirildikleri, kendilerini nasıl ve hangi yöntemlerle geliştirdikleri, bu yönde hangi imkan ve araçlara sahip oldukları ile belirleniyor.

ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ MESLEKİ EĞİTİM
Bu nedenle, yeni nesli mümkün olan en iyi şekilde eğitme ve yetiştirme hedefli bir mesleğin mensubu olarak, öğretmenin mesleğini doğru ve etkin bir şekilde yapabilmesi için gerekli olan bilgi, deneyim ve birikime erişebilmesi, öğretmenliğin gerektirdiği niteliklere sahip olmasını sağlayacak altyapıya kavuşması gerekir. İlk etapta öğretmenin kaliteli, zamanın gereksinimlerine uygun, etkin yöntemlerle zenginleştirilmiş bir mesleki eğitim alması, mesleğine başlamasından itibaren de kendisini geliştirecek ve deneyimini artıracak doğru tasarlanmış hizmetiçi eğitimler ve doğru aşamalandırılan yönetici / meslektaş koçluğu uygulamaları ile sağlanabilir.

Sonuç itibarı ile öğrenme hayat boyu devam eden bir süreç olduğuna göre; öğrenmeyi öğretmeyi meslek edinmiş öğretmenlerin de, öğrenmeyi ilk önce kendilerinde deneyimleyen ve öğrenmenin sürekliliğine inanan rol modeller olmaları en başta gelen nitelikleri; rol model olma niteliğine kavuşmaları ise, öğretmen yetiştirmenin en önemli kazanımı olması gerektiği anlamına geliyor.