Robotlar öğretmenin elinden işini alamayacak

Popüler bilimin en gözde isimlerinden birisi olan ve dünyanın en zeki insanlarından biri olarak tanımlanan New York City Universitesi'nde akademisyen fizikçi ve fütürist Prof. Dr. Michio Kaku gelecekte eğitimin “alt üst” olacağını söylüyor. Türk Eğitim Derneği'nin (TED)  “Türkiye’nin Geleceğine İnanıyoruz: Geleceği Okuyoruz” başlığıyla düzenlenen IV. Uluslararası Eğitim Forumu’ndaki konuşmacılardan biriydi. 

Kaku ile gelecekte eğitim sistemindeki değişiklikleri, yok olacak meslekleri, geleceğin nasıl eğitim almış kişilere ihtiyaç duyacağını konuştuk. Kaku'ya göre birçok meslek gelecekte robotlar tarafından yapılacak. Robotların yerini alamayacağı mesleklerin başında ise öğretmenlik gelecek. Ancak gelecekte öğretmen "bilgi aktaran" kişiden "akıl veren, yol gösteren, kılavuzluk yapana" yani mentora dönüşecek. Roböğretmen çıkacak ama o öğrenciye eksik kaldığı konular hakkında bilgi verecek, kaçırdığı derslerini anlatacak.    

Kaku’ya göre günümüz eğitim sistemi bizlere 1950’li yıllarda nasıl yaşayabileceğimizi çok iyi öğretiyor ama gelecekteki değişimlere nasıl ayak uyduracağı konusunda öğrencilere bilgi vermiyor. Ancak değişmesi gereken bu eğitim sistemini yakın gelecekte teknoloji alt üst edecek.  

İşte Kaku’nun başta eğitim olmak üzere gelecekle ilgili anlattıkları: 

GÖZ KIRPIP BİLGİYİ ALACAK: Bilgi çok ucuz olacak ve herkes ulaşabilecek. Tabletler, ders kitapları kalmayacak. Google gözlükleri gibi kontak lensler olacak. Öğrenci bunu gözüne takacak, ‘göz kırpma' ile tüm bilgilere ulaşacak. İşte bu kontakt lensler eğitim denen sektörün altını üstüne getirecek. Öğrenci bilgileri, formülleri ezberlemek zorunda kalmayacak. 

ROBOT ÖĞRETMEN OLACAK AMA: Gelecekte roböğretmen, robdoktor, robhukukçu olacak. Ama bunlar bu meslekleri yapanları yok edemeyecek. Robdoktor gece rahatsızlandığınızda size sağlık verilerinize göre ambulans çağıracak. Robhukukcu kaza yaptığınızda izlemeniz gereken hukuki süreci anlatacak. Ancak hakimle ve jüriyle konuşacak avukata hep ihtiyaç olacak. Roböğretmen de derste eksik kaldığınız bölümleri size anlatacak. 

ÖĞRETMENLİK YOK OLMAYACAK: Mentorluk görevi yüzünden robot asla öğretmenin işini elinden alamayacak. Öğretmen, öğrenciye  daha az öğretip, daha çok kılavuzluk edecek.Bu işi de robotlar yapamayacak. 

ÖĞRENCİ DERS KAÇIRAMAYACAK: Gelecekte öğrencinin ‘ders kaçırdım’ bahanesi olmayacak. Vekil olarak resmini sınıfa yollayacak. Dersi uzaktan izleyecek. Öğretmen de onun hasta yatağında olduğunu görecek. Kaçırdığınız derste anlamadıklarınız olursa roböğretmen size bilgileri verecek. Dersi odanızın duvarına yansıtacak. Öğrencinin ders çalışamadım bahanesi olmayacak. Gözündeki lensten tüm bilgileri alacak. Anlayamadıklarını da roböğretmen anlatacak. 

EZBER ORTADAN KALKACAK: Öğrenci tüm bilgiye ulaştığı için artık ezberci eğitim sistemi ortadan kalkacak. Bu durumda çocuklara nasıl eğitim vereceğiz? İşte burada öğretmen ortaya çıkıyor. Onlara mentorluk yapacak, yol gösterecek, kılavuz olacak. Bizler tam bu noktada gençler için rol modeller yaratmalı, onlara bilim ve teknolojinin gelecekleri olduğunu anlatmalıyız. Çünkü varlık, refah ve servet bunlardan gelecek. 

OKULLAR VE SINIFLAR GELECEKTE DE OLACAK: Gelecekte de binalar ve okullar olacak. Olmayacağını söyleyenler insan doğasına aykırı öngörülerde bulunanlardır ve böyle öngörüler boş çıkıyor.  Ofislerde kağıt olmayacak, şehirlerde insan olmayacak, okullarda öğrenci olmayacak dediler. Ama bunların hepsi olacak. Çünkü, mağara adamı prensibinden kaynaklanıyor. İnsanlar yüz bin yıldır aynı kişiliğe sahip. Bu değişmedi. Nasıl avcılık döneminde avladıkları hayvanları kanıtlamak için kemiklerini topluyorlardı, birbirleriyle bağlantı kuruyorlardı. Şimdi de biz ofislerde çalıştığımızın kanıtı olarak kağıtları tutuyoruz. Kağıt avcının kemiğinin yerini aldı. Çocuklar okullarda hem internet hem de sosyal becerileri öğreniyorlar. Facebook ise avcının kamp ateşinde eğlenmesinin yerini aldı. Kamp ateşi etrafında eğlenen avcılar gibi facebookta eğleniyoruz. Tüm derslikler üç boyutlu olacak.

ÇOCUKLARIN İNTERNETİNE YASAK GETİRMEYİN: Bazı aileler çocuklarının internette çok zaman geçirdiğini söyleyerek yasak getirmek istiyorlar. Ben bu yasağa ‘hayır’diyorum. Çünkü bundan mahrum bırakırsanız sosyal olarak başarısız olurlar. Hem eski yöntemle yani diğer çocuklarla birlikte olup, kıskançlık, paylaşım, kavga gibi insani duyguları sosyalleşerek yaşamalı. Hem de sosyal medyayı öğrenmeli. 

10-16 YAŞ GELECEĞİ BELİRLİYOR: Herşey 10 yaşında başlar. Bilim insanlarıyla röportaj yaptığım programlarda da onlara tek soru soruyorum: “10 yaşında ne oldu, ne yaşadınız?”Çünkü 10 yaşa kadar yaşam anne ve baba ile ilgiliydi. 10 yaşından sonra başka bir yaşam olduğunu fark ederler. Bilim insanlarının kimi 10 yaşında teleskopla tanışmış, kimi kimya kitine sahip olmuş, kimi bilimsel müzeye gitmiştir. Yani anne baba dışındaki evreni keşfetmiştir. 

16 YAŞINDA SÜRECİ DURDURMAMAK GEREKİR: Başka dünyaları keşfin olduğu süreç 16 yaşında durur. Bunda akranlarının baskısı oluyor. Arkadaşları “inek mi olacaksın? Neden futbol yıldızı ya da pop star olmuyorsun?” diyebilir. Bilim onlara sıkıcı gelmeye başlar. 10-16 yaş arasında çocuklara ilham vermek, rol model bulmak ve heyecanlandırmak gerekir. Unutmayın hepimiz doğuştan bilim insanıyız. Nereden gelip, nereye gidiyoruz sorularını çocuklukta sorarız. Eğitimcilerin 10-16 yaş arasında çocuklara ilham vermeleri, rol model olmaları, bilimsel merak uyandırmaları gerekir ki, bu ilgi hayat boyu sürsün. Böylece mutlu ve başarılı çocuklar olurlar.

ROBOTUN ELE GEÇİREMEYECEĞİ MESLEKLER: Kendini tekrarlayan işler yani brokerlik, acentalık gibi meslekler robotlar tarafından yapılacak. Ama çöpçülük, bahçevanlık, polislik, inşaat işçiliği gibi meslekler gelecekte hep olacak. Yaratacılık, hayalgücü gerektiren konularda robotlar çalışamayacak. Bu meslekleri insanlar yapacak. Çünkü robotlar deneyim aktaramayacak, şaka yapamayacak, yaratıcılıkları olmayacak. Robot doktora ve robot öğretmene yardımcı olması için başvurulacak ama asıl bu meslekleri yapanların yerini alamayacaklar. Çünkü robotlar gördüğünü algılayamaz, ortak bilinçleri ve insanlarla etkişimleri yok. Örneğin robot annenin çocuktan yaşlı olduğunu bilmez, mentorluk yapamaz. Oysa mentor yani öğretmen öğrenciyi anlar, güçlü ve zayıf yanlarını bilir. Robotlara öğretmenin bu görevini yaptıramazsın. Bilgisayarlar sadece hesap yapan makinelerdir, insandan milyonlarca kez daha hızlı hesap yapar ama insanların mantığını anlayamazlar. 

ZEKANIN IQ İLE İLGİSİ YOK: Zekanın IQ ya da babanızın parası ve işi ile ilgili bir konu değildir. Zeka geleceği görmek, geleceği tasarlamak demektir. Geleceği tahmin ve hayal etmeye çalışıyoruz, uzun vadeli planlar yapıyoruz. İnsanları hayvanlardan ayırt eden budur, şu anı yaşar, gelecek planı yoktur, yarını anlayamaz. Başarılı ve zeki insanlar,10 yıl, 20 yıl sonrasını düşünür. Daha az zekiler ‘şu an ne yapabilirim?’ der, kısa vadelidir. 

GELECEKTE ÜNİVERSİTE DİPLOMASI DAHA ÖNEMLİ OLACAK: ABD ve Avrupa’da orta sınıfta bir takım sorunlar var. Bunların üçte biri maddi olarak çok iyi tdurumda, üçte ikisi maaşlar açısından kötü durumda. Kötü durumda olanlar diplomasız, teknolojiyi bilmeyenler. Gelecekte diplomalar üniversite daha önemli olacak. Diploması olmayanların alacakları maaş için bir tavan olacak ve bunu aşamayacaklar. Varlık ve refah teknolojiden bilimden gelecek. Bu yüzden de gençlere teknoloji ve eğitimin önemini anlatmalıyız. 

EN BÜYÜK ÜNİVERSİTE I-CLOUD OLACAK: Geleceğin en büyük üniversitesi icloud (bulut) olacak. Çünkü bütün bilgiler burada toplanacak. Bu başladı bile. Günümüzde gençler, imkanları olmasa da MIT ya da Stanford'daki derslere internet sayesinde erişebiliyor. Ama e. eğitim alan öğrencilerin yüzde 90'ı bir süre sonra bırakıyor. Çünkü burada ev ödevi, değerlendirme, yönlendirme, hatta akran baskısı yok. Onlara kılavuz edecek kimse yok. Eğitimde başarı için iletişim, kişisel dokunma şarttır. Bu yüzden işte öğretmenler hep olacak. 

TÜRKİYE FIRLATMA RAMPASINDA ROKET: Türkiye’yi fırlatma rampasına konmuş bir roket gibi. Üstelik bu roketin yakıtı hazır,teknoloji ve öğrenmek isteyen genç bir nüfusu var. Sadece kıvılcım eksik. Kibrit çakmak gerekiyor. Bunun için de bu gençlere bilim insanı ve girişimci olmak konusunda heyecanlandırıp, teşvik etmeli, rol model olmalı.  Kıvılcımları bu olacak.

DUYGULAR DA SMS OLARAK GÖNDERİLECEK: Şimdi gençler herşeyi özellikle de ilklerini ilk dansı gibi fotoğraflarını facebooka yüklüyor. 10’lu yaşlardakiler deliriyor Facebook’ta. 15-20 yıl içinde duyguları da anıları da SMS olarak gönderebileceğiz. Bunu da ilk kullanacak kişiler çocuklar olacak. Hatta Japonya’da bir kulaklık kullanılıyor. Partilerde takıyor gençler bunu. Size ilgi duyan biri çıkarsa bu kulaklıklar aşağı yukarı inip çıkıyor. Japonya’da bugün gençler partiden sonra eve yalnız mı yoksa biriyle birlikte mi döneceklerini artık biliyor. 

10 YILDA BİRKAÇ DEVRİM OLACAK: Bilgisayarların geleceği yok olacak internet her yerde olacak. Evinizin duvarlarında, gözünüzdeki lenslerde. Hen 10 yılda birkaç kere dijital devrim olacak. Karşılaştığınız kişiyi ‘tanıyamadım’ diyemeyeceksiniz. Çünkü gözünüzdeki gözlük ve lensleriniz kişiye baktığınızda onun biyografisini verecek. 

SANAL GERÇEKLİKLE MARSTA YÜRÜYECEKSİNİZ:  Sanal gerçeklik ortaya çıkacak. Marsta yürümek yerine sanal gerçeklikle yürüyeceksiniz. Bu şekilde yapılacak oyuncaklar ve oyunlarla çocuklar da çok eğlenecek. Roma’da eski Roma Forum’da o dönemin sokaklarında yürüyeceksiniz. 

İSTEDİĞİNİZ DİLDE KONUŞACAKSINIZ: O kadar iyi tercümeler olacak ki, istediğiniz dilde gittiğiniz ülkede satıcılarla konuşacaksınız. 

PARA DİJİTALLEŞECEK: Para tamamen dijitalleşecek. Ekranda bir tuşa basıp, istediğinizi satın alabileceksiniz. Göz kırparak alışveriş yapacaksınız. Duvar kağıtlarınız ekran haline gelecek. Tüm işlerinizi odanızın duvarına seslenerek yapacaksınız. Mükemmel ölçülerde kıyafetlerinizi seçebileceksiniz, üç boyutlu üzerinizde görecek ve alacaksınız. Buna kişiye özelleştirme deniyor.  Fiyatlar da ucuzlayacak. Çünkü en iyi kimin olduğunu anında görebileceksiniz. 

TIP VE ULAŞIM DA TEPETAKLAK OLACAK: Bizler ilk dijitalleşecek olanın müzik olduğunu söyledik. İnanmadılar. Bugün müzik sanayini apple i-tunes üzerinden kontrol ediyor. Medya, radyo, tv bunlar hep dijitalleşecek. Ardından da eğitim, tıp ve ulaşım tepetaklak olacak. Sürücüsüz araçlar çıkacak. Kaza oranı 0 olan sürücüsüz servis araçları  çocuklarınızı okula götürecek. Silikon Vadisi’nde bu araçlar kullanılıyor. 

EVİNİZİN SALONUNDA BÖBREK ÜRETECEKSİNİZ: Üç boyutlu tasarımları evinizin salonda yapacaksınız. Sınıfta sanat öğrencisi 3 boyutlu tasarımlar yapacak ve 3 boyutlu nesnelerin çıktısını alacak. İnsan organınlarının çıktısını yazıcıdan alarak, üreteceksiniz. Kendi hücrelerinizden böbreğinizi salonunuzda üreteceksiniz. 

CERRAHİ İŞLEMSİZ AMELİYATLAR OLACAK: En büyük sanayi tıbbın dijitalleşmesi olacak. Bir asprin büyüklügünde üzerinde kamera çip olan bir tablet yutacaksınız, bu bağırsaklarınızı izleyecek. 

EVİNİZİN TUVALETİNDE KANSER RİSKİNİ ÖĞRENECEKSİNİZ: Tümör ingilizce dilinde artık olmayacak. Tuvaletlerde çipler olacak ve likit biyopsi yapacak. Kanser genlerinizi size oluşmadan tuvalet söyleyecek. Tıp devrimden geçecek. Likit biyopsi tuvalette yapılacak. Kanseri tedavi etmeyecek ama daha oluşmadan size söylediği için baştan yok edecek. 

MÜHENDİSLER TIPTA ÇALIŞACAK: Tıp devrimden geçecek. Mühendisler tıpta çok kolay iş bulabilecek, laboratuvarlar büyüyecek. 

YAŞLI NÜFUS İSTİHDAM YARATACAK: Yaşlı nüfus gelecekte artacağı için bu alan büyük istihdam yaratacak. Bu alanda robotların kullanılması için de çalışmalar yapılıyor. Özellikle Japonya bu konuda çalışıyor. Çünkü yaşlanan nüfusa bakacak robotlar geliştirmeye çalışıyorlar. 

Michio Kaku ile Pervin Kaplan tarafından yapılan bu röportaj Habertürk Gazetesi’nde de yayımlanmıştır.

Fotoğraf: Türk Eğitim Derneği (TED)