Sınav kaygısı ile nasıl başa çıkılır?

Haziran ayı milyonlarca öğrenci için “sınav” demek. 15 Haziran’da yapılacak Liseye Geçiş Sınavı’na (LGS) yaklaşık bir milyon, 21-22 Haziran’da gerçekleştirilecek Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) ise 2.5 milyonun üzerinde adayın katılması bekleniyor. Her iki sınava da sayılı haftalar kala uzmanlar “sınav kaygısı”na dikkat çekiyor. 

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölümü ve Nesibe Aydın Okulları Bilim Kurulu Başkanı Başkanı Prof. Dr. Erten Gökçe, sınav kaygısının “öğrencinin sahip olduğu bilgi ve becerileri sınav anında kullanamamasına neden olan yoğun stres hali” olarak  tanımlandığına dikkat çekerek, şöyle konuşuyor: 

YA BAŞARAMAZSAM

“Kalp çarpıntısı, mide bulantısı, dikkat dağınıklığı, hatta zaman zaman ağlama krizleri… Bunlar yalnızca başarısızlık korkusundan değil, aynı zamanda ‘ya başaramazsam’ sorusunun ardında yatan kabul görmeme, sevilmeme ve yetersizlik duygularından beslenir. İşte tam da bu noktada, ebeveynlerin tutumu öğrencinin iç sesini şekillendiren en güçlü etkendir.

MOTİVASYON MU YOKSA BASKI MI?

Pek çok aile, iyi niyetle çocuklarını motive etmeye çalışırken farkında olmadan baskı unsuru haline gelebilir. Sürekli hatırlatılan başarı beklentileri, kıyaslamalar, ‘biz senin yaşındayken’ ile başlayan cümleler, çocukların iç dünyasında yankılanan eleştirel bir sese dönüşür. Oysa sınav döneminde çocuğun en çok ihtiyaç duyduğu şey, anlaşılmak ve duygularının kabul edilmesidir. Epiktetos’un söylediği gibi, ‘İnsanları olaylar değil, olaylara yükledikleri anlamlar üzer.’Ebeveynin sınavı nasıl yorumladığı, çocuğun sınava bakış açısını da doğrudan etkiler.

Ebeveynlerin bu süreçte farkında olması gereken en önemli nokta, çocuğun bir sınav notundan ya da başarı sıralamasından çok daha fazlası olduğudur. Çocuğu sadece sonuç üzerinden değerlendirmek, onun kendilik değerini zedeleyebilir. Bunun yerine, onun gösterdiği çaba, disiplini ve sabrı öne çıkarılmalıdır. Öğrenci, değerli olduğunu hissettiğinde, sınavları yalnızca bir değerlendirme aracı olarak görmeyi öğrenir; hayatının merkezine yerleştirmez.

Unutulmamalıdır ki, sınavlar hayatın yalnızca bir parçasıdır; ne sonudur ne de tamamı. Asıl başarı, çocuğun sınavdan sonra da kendine güvenini koruyabilmesi, yaşadığı her deneyimden bir şeyler öğrenebilmesi. Çocuklarımızın sadece derslerini değil, duygularını da anlamaya çalışılması gerek.