Arama sonuçları

Sınav stresi ve ergenlik ‘sivilce’lendiyor

Sınav stresi ve ergenlik ‘sivilce’lendiyor

Bir yandan YGS, LYS, TEOG bir yandan da ergenlik. Hem sınav stresi hem de ergenlik hormonu yüzünden gençlerin yüzünden sivilceler de hiç eksik olmuyor. Tedavi edilmediği takdirde de sivilcelerin izi bir ömür boyu taşınıyor.   

Dermatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Gökhan Okan, “Krem: Cilt  Sağlığının ABC’si” adlı kitabında da ergenliğin doğal sonucu olan ve sınav stresiyle de çoğalan sivilcelere (akne) karşı ne yapılabileceğini anlatıyor. 

•    Akne; pilosebase unit denilen kıl foliküli ve ona bağlı yağ bezelerinin uzun süreli iltihabi bir hastalığıdır. Sıklığı; kızlarda 14-17 yaş, erkeklerde ise 16-19 yaş arasında zirve değere ulaşır. En sık rastlanılan dermatolojik sorundur. Erkeklerde daha sık ve şiddetli seyreder.  
 
•    Hastaların çoğu, ergenlik sonrasında azalma gözlemler. Fakat özellikle kadın hastalarda ileri yaşlara kadar devam eden akne ile son yıllarda sık karşılaşılmaktadır. Kadın hastalarda yanlış kullanılan kozmetik ürünler, stres ve hormonal bozukluklar ileri yaşlara kadar devam eden aknelerin sebebidir.

HORMONLARIN BİR OYUNU

Aknenin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar, aknenin çok sayıda nedenden kaynaklanan bir hastalık olduğunu kabul etmektedir.

Başlıca dört faktör akne oluşumuna neden olmaktadır.
1) Yağ salgısındaki artış: Aknenin oluşumu için aktif yağ üretimi gereklidir. Ergenlik döneminde; erkeklik hormonunun (androjen) uyarı sonucu yağ bezleri büyür ve yağ üretiminde artış olur. Aşırı yağ üretimine neden olan bazı hormonlar, kız çocuklarında kıllanma, adet düzensizliği gibi problemlere de yol açabilir. 

2) Folikül hücrelerindeki tıkanıklık: Akneli hastalarda, kıl folikül hücreleri artar ve tıkanıklık görülür. Bu artış ve tıkanıklık, komedon oluşumuna neden olur. Klinik olarak siyah nokta (açık) ve beyaz nokta (kapalı komedon) gelişmesine neden olurlar. 

3) Derideki mikrobiyal etmenler: Kıl folikülüne yerleşmiş olan bazı mikroorganizmalar, sivilce oluşumuna neden olurlar. Sivilceli kişilerde bu mikropların sayıca artmış olduğu tespit edilmiştir.

4) İltihap: Akneye neden olan mikroplardan salınan bazı maddeler, iltihabi reaksiyonu başlatırlar. 

BEBEKLERDE BİLE GÖRÜLEBİLİR

• Akne lezyonları en sık yüzde görülmektedir, daha az sıklıkta sırt, göğüs ve omuzlara yerleşmektedir. Lezyonlar iltihabi veya iltihabi olmayan şekillerdedir. İltihabi lezyonlar değişik boyutlarda olabilir, bazen büyük, derin ağrılı nodül şeklinde görülebilir. İltihabi olmayan lezyonlar komedonlardır. Komedonlar, açık ya da kapalı şekilde olabilir. Kapalı komedonlar beyaz nokta, açık komedonlar siyah noktalardır. 

•    Akne; ergenlik dönemi dışında yenidoğan dönemi, bebeklik dönemi ve çocukluk çağlarında da görülebilir. Yeni doğan aknesi doğum sonrası görülmeye başlar; yaşamın ilk ayında ortadan kalkar. Bebeklik aknesi, yaşamın ilk ayından sonra ortaya çıkar ve beş yaşına kadar kalıcı olabilir. Bu bebeklerin ileri yaşlarda şiddetli akne geçirme riski olduğuna dair yapılan çalışmalar mevcuttur. Çocukluk aknesi, genellikle 2 yaşından sonra başlayan akne çeşididir. İyileşme süresi değişkendir. 

SİVİLCELER AİLE MİRASI OLABİLİR!

•    Genetik faktörlerin akne oluşmasında etkisi büyüktür. Anne ya da babasında şiddetli akne hikayesi olan kişilerin ergenlikte akne yaşama riski yüksektir.

•    Stres, tek başına akneye neden olan bir sebep değildir; fakat yoğun stres durumlarında akne lezyonlarında artış görülmektedir. 
 
•    Bazı ilaçlar akneye neden olmaktadır. İlaç aknesi olarak isimlendirilen bu durumda, şüpheli ilacın kesilmesiyle akne lezyonlarında gerileme saptanır. En sık, steroidler, epilepsi ilaçları ve tüberküloz ilaçları akneye neden olan ilaç grupları arasındadır.

MAKYAJ MALZEMENİZ SU BAZLI OLSUN

•    Ergenlik çağındaki genç kızlarda kullanılan yağlı makyaj ürünleri, cildin yağ dengesini bozarak akneye neden olur. “Kozmetik aknesi” diye isimlendirilen bu akne çeşidinde, yanlış kozmetik kullanımı devam ettiği sürece aknede düzelme olmaz. Bu sebepten, gençlerin makyaj yapmamaları ya da su bazlı ürün tercih etmeleri tavsiye edilmelidir.

YAĞLI SÜT İÇMEK SİVİLCEYE DAVETİYE
 

•    Uzun yıllar diyetin akne üzerinde etkisi olmadığı kabul edilse de son dönemde yapılan bilimsel çalışmalarda karbonhidrattan zengin beslenmenin akne gelişiminde ve şiddetlenmesinde etkili olduğu saptanmıştır.

•    Doymamış yağ asitlerinden zengin beslenmenin akne lezyonlarında azalmanın yanısıra, hormon düzeylerinde değişikliğe neden olduğu gözlenmiştir. 

•    Akneli hastalar, yüksek glisemik indeksi olan gıdalardan uzak durup düşük glisemik indeksi olan gıdaları tercih etmelidirler.
 
•    Yağlı sütün bol miktarda alınması hormonal mediatörlerin miktarını etkilemektedir. Bu olay da akne lezyonlarında artışa neden olmaktadır. Süt ürünlerinin yarım yağlı olanları tüketilmelidir.
 
•    Çikolatanın direkt olarak akneye neden olmadığı, içerdiği yüksek şeker oranı nedeniyle akne üzerine olumsuz etkilerinin olduğu saptanmıştır.

ZAMANINDA TEDAVİ EDİLMEZSE İZ KALIR

•    Akne, gençlerde zamanında tedavi edilmelidir. Tedavinin gecikmesi, ileride aknenin iz ile iyileşmesine yani iz bırakmasına neden olacaktır. Tedavide kullanılacak ilaç tedavisi, hastanın yaşına ve aknenin şiddetine göre değişkenlik göstermektedir. Akne tedavisinde hasta - hekim arası diyalog çok önemlidir. 
 
•    Akne, uzun süreli tedavi gerektiren bir hastalıktır. İlaçlar, etkisini en erken 2- 3 ay sonra göstermeye başlarlar. Gençlere bu sebepten öncelikli sabırlı olmaları önerilmelidir. Tedavinin başlangıcında akne lezyonlarında artma görülebilir. Hafif akne vakalarında harici kullanılan ilaçlar tercih edilirken, orta şiddette olan aknelerde ağızdan antibiyotiklerden faydalanılır. 
 
YÜZÜNÜZÜ 2 DEFA ILIK SUYLA YIKAYIN
 

•    Akneli gençlerde cilt temizliği çok önemlidir. Cildin günde 2 defa temizlenmesi önemlidir. Akneli gençlerin yüzlerini günde 2 defa ılık suyla, sabun ya da jel ile yıkanması yeterlidir. Çok sık yıkamak ya da cildi ovuşturmak akne lezyonlarını alevlendirebilir. Yüzlerini yıkarken iltihabi lezyonlara zarar vermemeye dikkat etmelidirler.

GENÇ KIZLARDA HORMONAL ARAŞTIRMA YAPILMALI

    Genç kızlarda aknenin yanında adet düzensizliği, tüylenme artışı gibi yakınmalarda mevcutsa hormonal araştırma yapılmalıdır. Hormonal bozukluk tespit edilirse, kadın doğum uzmanının kontrolünde doğum kontrol hapları kullanılır. İsotretinoin, şiddetli ve dirençli olgularda tercih edilir. Kan yağlarında yükselme, dudak, göz kuruluğu, sırt ağrısı gibi yan etkileri vardır. Ergenlik çağında tercih edilmekle birlikte çocuklarda yan etkilerinden nadiren kullanılmaktadır. İsotretinoin tedavisi ortalama 6-8 ay sürmektedir.      

TIRAŞ JİLETİNİ SIK DEĞİŞTİRSİN
 

•    Akneli ergenlerde deriyi tahriş etmeden ve kurutmadan deri yüzeyindeki aşırı yağ, ölü hücreler, kir ve bakterileri uzaklaştıran temizleyiciler kullanılmalıdır. 
 
•    Akne tedavisinde kullanılan ilaçlar derinin nem dengesini bozarlar. Nemlendiriciler bu kuruluğu hafifletirler. Kullanılacak nemlendirici, yağ içermeyen özellikte olmalıdır. 
 
•    Akne ilaçlarının bazısının güneşe karşı hassasiyet yaratma özelliği vardır. Bu sebepten güneş koruyucu ürün kullanımı gerekir. 

•    Ergenlik döneminde olan erkek hastalar, hem elektrikli tıraş makinesi hem de jiletle tıraş olabilirler. Ancak jileti sık değiştirmeli ve akne lezyonlarını tıraşta kesmemelidirler. 

Zeynep RAZAKİ 
info@pervinkaplan.com

28-03-2016


Etiketler

Paylaşın arkadaşlarınızı da bilgilendirin

Paylaş