TIMSS 2019: Sonuçlar nasıl yorumlanmalı? Neler etkili oldu?

TIMSS 2019: Sonuçlar nasıl yorumlanmalı? Neler etkili oldu? Türkiye ilk kez 4 ve 8’nci sınıf düzeyindeki öğrencilerin matematik ve fen alanlarındaki başarılarını değerlendiriren ve 4 yılda bir kez yapılan TIMSS 2019’da ‘sıçrama’ yaptı. Peki bu nasıl yorumlanmalı? İlk uygulaması 1995 yılında gerçekleştirilen TIMSS’e, Türkiye 8. sınıf düzeyinde 1999, 2007, 2011, 2015 ve 2019 yıllarında; 4. sınıf düzeyinde 2011, 2015 ve 2019 yıllarında katıldı. İlk kez de 2019 raporuna göre ölçek orta noktasının (500 puan) üzerine çıktı. 2019 değerlendirmesine dördüncü sınıf düzeyinde 58 ülke, sekizinci sınıf düzeyinde ise 39 ülke katıldı. İlk kez de orta ölçek başarı puanını aştı. Bu yılın değişikliklerinden birisi 4’ncü sınıf yerine 5’nci sınıfların değerlendirmeye girmesi ve ayrıca bilgisayar ortamında yapılması oldu.

TIMSS 2019 Türkiye Ön Değerlendirme Raporu’na Türkiye’nin dördüncü sınıf düzeyinde ortalama matematik puanı 2015 yılına göre 40 puan artarak (2015 puanı 483) 523 oldu ve 58 ülke arasında 23. sırada yer aldı.  Türkiye 4’ncü sınıf düzeyinde fende 526 ortalama puanı ile 58 katılımcı arasında 19. Sırada. 2015 yılına göre 43 puanlık artış gösteriyor. 2015’te 35’nci sırada. 8’nci sınıf matematik değerlendirmesinde Türkiye, 496 ortalama puanı ile 20’nci sırada, 8’sınıf fende 515 puanla 15’nci sırada.  

Peki 4’ler yerine 5’lerin değerlendirmeye alınması, bilgisayar ortamında yapılması gibi etkenleri de dikkate aldığımızda bu sonuçlar nasıl değerlendirilir?

TIMSS 2019 değerlendirmesini pervinkaplancom için Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selahattin Gelbal yaptı Hazırlanan raporun bir ön değerlendirme olduğunu ve ulusal raporun da henüz hazırlanmadığını vurgulayan Gelbal, “Dolayısıyla başarı üzerinde etkili olabilecek çok sayıda değişkenlik vardır. Esas raporda bu değişkenler ile yapılan analizler daha sağlıklı sonuçlar almamıza sebep olabilir” diyor. Gelbal, 4’ncü sınıf düzeyindeki artışta 5’lerin değerlendirmeye alınmasının etkili olabileceğine de dikkat çekiyor.

İşte Prof. Dr. Gelbal’ın www.pervinkaplan.com için yaptığı analiz:

MATEMATİK SONUÇLARI NASIL YORUMLANIYOR?

4. SINIF MATEMATİK: SONUÇLAR NE DİYOR?

4. Sınıf matematik başarısı 523 puanla 58 ülke arasında 23. sıradadır. Hata istatistiği 4,4 olarak hesaplanmıştır. 58 ülke arasında dördüncü sırada yer almaktadır. Bu ise TIMSS ile ölçülen özellikler açısında öğrenciler arasında farklılık açısından dördüncü sırada olduğumuzu göstermektedir.

FARKLI OKULLARDA FARKLI PUAN VAR

Yani sınava giren dördüncü sınıf öğrencileri başarıları çok fazla değişkenlik gösterdiğini ifade etmektedir. Öğrenciler belirli bir puan etrafında değil her türlü puan aldıklarını göstermektedir. Bu da farklı okullardaki öğrencilerin başarılarının çok değiştiğini göstermektedir.

PUANI DÜŞÜK ÖĞRENCİ SAYISI FAZLA

Öğrenci puanlarının dağılımı açısından ilk çeyrekte bulunan (puanı düşük olan) öğrenci oranı, üçüncü çeyrekte olan (puanı yüksek olan) öğrencilerden daha fazladır. İlk çeyrekte bulunan öğrenci oranı diğer ülkelere göre daha çoktur.

5’LER ETKİLİ OLDU MU?

Son üç izleme sınavında (2011-2015-2015 uygulamaları) dördüncü sınıf performansları giderek artış göstermiştir (469- 483-523). Bu artış 2011 yılı uygulamasına göre 54 puan, 2015 uygulamasına göre de 40 puan olmuştur. Bu artış öğrenci başarısındaki iyileşmenin göstergesi olmakla birlikte, sadece iyileşme ile de açıklanamayabilir. 2019 yılı uygulamasına ülkemizde beşinci sınıflar sınava alınmıştır. Bunun gerekçesi olarak önceki yıllarda sınava giren dördüncü sınıf öğrencilerine ait yaş ortalaması 9,7’iken uluslararası ortalama 10,2’dir. Gelişim dönemleri açısından önemli olan bu yaş farkı öğrencilerin başarılarını olumsu yönde etkilemiş olabilir. 2019 uygulamasında beşinci sınıfların sınav alınması Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu (IEA) tarafından da kabul edilmiş, başka ülkelerle birlikte (Norveç ve Güney Afrika gibi) Türkiye’de bu uygulamaya beşinci sınıflar ile katılmıştır. 2019 yılında sınava giren ülkemizden katılan öğrencilerin yaş ortalaması (10,6) uluslararası ortalamaya (10,2) daha yakın hale gelmiştir. TIMSS dördüncü sınıf matematik testlerinde ölçülen özelliklerin ülkemiz matematik programlarındaki 4, 5 ve 6 sınıf müfredatındaki kazanımlara yönelik olması da beşinci sınıf öğrencileri ile birlikte sınava katılmanın önemli gerekçeleri arasında gösterilebilir. Geçmiş yıllardaki uygulamalardaki başarılar, bu açıdan da değerlendirilebilir.

BİLGİSAYARLA KATILMAK ETKİLEDİ Mİ?

TIMSS’in 2019 yılı uygulamasına, ülkemiz açısından bilgisayarla katılmış olmak da önceki uygulamalara göre başka bir değişikliktir. Bilgisayar uygulaması öğrencilerin başarılarının artmasında etkili olmuş mudur? Özellikle fen ve matematik testlerinde kağıt kalem ile bilgisayar uygulaması farklılık gösterebilir. Çünkü sorular problem çözme becerilerini ölçmeye yönelik özelliklerde de olabilir. Bu yönüyle bakıldığında öğrencilerin kağıt kalem testlerini bilgisayarla yapılan testlere tercih etmeleri beklenir. Çünkü özellikle problem çözmeye yönelik sorularda öğrencilerden bilgisayar kullanma beceri de başarı üzerinde etkili olabilir. Sınava katılan öğrencilerden bilgisayar kullanma becerileri yeterli olmayanlara nasıl uygulama yapıldığı önemlidir.

BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE NELER OLUYOR?

Dördüncü sınıf matematik testinde Batı Karadeniz bölgesi hariç diğer bölgelerde ortalama başarısı 2015 uygulamasına göre artış göstermiştir. Batı Karadeniz bölgesinde 2015 uygulamasına göre düşüş göstermesi, 2015 ve 2019 yıllarındaki örneklem özelliklerinden kaynaklanabilir. Adı geçen bölgede 2015 uygulamasına başarılı bir okulun dahil olması o yılki başarıyı artırmış olabilir. Ancak örneklemlerin tesadüfi seçiliyor olması, bu değişikliğin olmamasını sağlamalıdır. Özellikle dört yerine beşinci sınıfların alınması halinde ortalama başarıdaki düşüşü açıklayabilmek için yerel incelemelere ihtiyaç vardır.

BÖLGELERE GÖRE DEĞİŞİM VAR?

2019 TIMSS uygulamasında dördüncü sınıf matematik başarısı, bölgelere göre incelendiğinde Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde standart ortalama olan 500’ün altında kalmışken diğer bölgelerin tamamında bu ortalama değerin üzerinde çıkmıştır.

DÜZEYLERDEKİ ÖĞRENCİ SAYILARI NE OLUYOR?

Dördüncü sınıf matematik başarısı 625 ve üzeri puan alan ileri düzeydeki öğrenci oranlarına göre ülkemiz öğrencileri 58 ülke açısından onuncu sırada yer almaktadır. İleri düzeyde öğrenci oranı en yüksek olan %54 ile ikici sıradakinden %16 daha fazla olmak üzere açık ara Singapur yer almaktadır. Singapur’dan sonra yer alan üç ülke (Hong Kong, Güney Kore ve Tayvan) bir grup oluşturmuş ve bu düzeydeki öğrenci oranları birbirine benzerdir. Daha sonra gelen dört ülkenin bu gruptaki oranları arasında önemli farklılıklar görülmektedir. İleri düzeyde bizimle aynı oranda öğrencisi bulunan İrlanda ile birlikte diğer ülkelerin oranları arasında yüzde birleri bulan farklılıklar yer almaktadır. 2011’den 2019’a doğru yapılan üç TIMSS uygulaması birlikte incelendiğinde öğrenci oranlarının ileri ve üst düzeylerde arttığı, diğer düzeylerde de düştüğü dikkati çekmektedir.

8. SINIF MATEMATİK: SONUÇLAR NE DİYOR?

BÖLGELERE VE OKULLARA GÖRE FARKLILIK

Sekizinci sınıf matematik başarısı açısından 39 ülke arasında ülkemiz 496 puan ile 20. sırada yer almaktadır. Burada dikkati çeken önemli bir bulgu, diğer katılımcı ülkelere göre grafiğin genişliğinin en yüksek olduğudur. Yani ülkemiz sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik testinden 100-800 aralığındaki puanların her türünden aldıklarını göstermektedir. Ülkemiz örneklemine giren öğrencilerin hetorojenlik gösterdiği anlamına gelmektedir. Bu da bölgelere ve okullara göre öğrenci başarılarının farklılaştığını göstermektedir.

BATI KARADENİZ HARİÇ ARTIŞ VAR

İlk kez 1999 yılında sekizinci sınıf düzeyinde TIMSS uygulamasına katılan ülkemizin öğrencilerinin matematik testinden aldığı puan 429’iken, daha sonraki yıllarda yapılan uygulamalarda puan ortalamasını artırarak devam etmiş ve genel standart ortalamaya yaklaşmıştır. Bir önceki uygulamaya göre de 38 puan artışla 496 puana ulaşmıştır. Bölgelere göre yapılan incelemede 2015 yılı uygulamasına göre dördüncü sınıflarda olduğu gibi Batı Karadeniz Bölgesinde istatistiksel olarak önemli olmayan bir düşüş tespit edilmiştir. Bunun dışındaki tüm bölgelerde ortalama puanda artış görülmüştür. Bazı bölgelerde genel ortalamanın üzerinde bir puan alındığı görülmektedir.

KIZ ÖĞRENCİLER DAHA BAŞARILI

Geçmiş yıllarda olduğu gibi sekizinci sınıf matematik testinden alınan puanların ortalaması, kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmektedir.

ALT DÜZEYE BİLE ULAŞAMAYAN ÖĞRENCİ

Düzeylere yerleşen öğrenci oranları açısından uzak doğu ülkeleri olan Singapur, Tayvan, Güney Kore, Japonya ve Hong Kong diğer ülkelerden farklı bir özellik göstermiştir. Bu ülkelerden ileri düzeydeki öğrenciler %32 ile %51 arasında değişmektedir. Bunları takip eden ilk ülkedeki ileri düzeyde yer alan öğrenciler %16’ya kadar düşmüştür. Ülkemiz öğrencileri ileri düzeyde bulunan öğrenci oranlarına göre %12 ile dokuzuncu sırada yer almaktadır. Uygulamada yer alan 39 ülkeye göre 400 puanın altında yer alan ve alt düzeye ulaşamayan öğrenci oranı %20 kadardır. Alt düzeye ulaşamayan öğrenci oranlarına göre yapılan sıralamada 39 ülke arasından 23. sırada yer almaktadır. Alt düzeye ulaşamayan öğrenci oranları 22 ülkede bizden daha düşük 16 ülkenin ise bizden daha yüksektir. Ülkemizde sekizinci sınıf matematik puanlarının alt düzeye ulaşamayan öğrencilerinin çokluğu, bir önceki uygulamaya göre %10 azaltmış olsa da matematik eğitiminin öncelikli olarak ele alınmasına işaret etmektedir.

 Son üç uygulamaya göre Türkiye’deki sekizinci sınıf öğrencilerinin orta, üst ve ileri düzeydeki öğrenci sayıları artış gösterirken alt düzey ve alt düzey altındaki öğrenci oranlarında düşüş göstermiştir. Bu durum sekizinci sınıf matematik başarısı açısından geleceğe yönelik olumlu işaretler vermektedir.

FEN SONUÇLARI NASIL YORUMLANIYOR?

4. SINIF FEN: SONUÇLAR NE DİYOR?

YAŞ ETKİSİ YADSINAMAZ

Dördüncü sınıf fen başarısı açısından ülkemiz öğrencilerinin aldıkları puanların ortalaması 526’dır. Bu puan ile 58 ülke arasında 19. sırada yer almaktadır. 2011 uygulamasından 2015 uygulamasına 20 puanlık artış sağlarken 2019 uygulamasında 43 puanlık daha artış sağlayarak puanını 526’ya çıkarmıştır. Dördüncü sınıflara yönelik fen puanlarındaki artışa ilişkin tartışmalar matematik testindekiler gibi düşünülebilir. Özellikle değişen yaş grubunun etkisi yadsınamaz.

BÖLGESEL FARKLILIKLAR VAR

Ülkemizdeki bölgelerin tamamında dördüncü sınıf fen başarısında 2015 yılı uygulamasına göre yarım standart sapmaya (50 puan)’ya yaklaşan artışlar gözlenmiştir. Yine matematik testinde olduğu gibi dördüncü sınıf fen puanları ortalaması Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde 500 ortalamanın altında yer almıştır. Ortalama puanlar önceki dönemlerde olduğu gibi cinsiyete göre istatistiki açıdan önemli farklılık göstermemiştir.

HANGİ DÜZEYDE KAÇ ÖĞRENCİ VAR?

Dördüncü sınıf fen testinde ülkelerin tamamı için ileri düzeydeki öğrenci oranları, daha az oranda yer almaktadır. Diğerlerinde olduğu gibi Singapur’dan katılan öğrenci oranları, ileri düzeyde %38 ile en yüksektir. Bunu %29 ile Güney Kore takip etmekte olup diğer ülkeler bu iki ülkeden koparak oranları azalma eğilimi göstermiştir. Ülkemiz öğrencileri %12 ile bu sıralamada dokuzuncu sırada yer almaktadır. Dördüncü sınıf fen başarısı açısından alt düzey altında kalan öğrenci oranı diğer ülkelerde de daha az olmak üzere ülkemizde %10 civarındadır.

Yeterlik düzeylerine göre dağılım incelendiğinde ülkemiz dördüncü sınıf öğrencilerinin ileri ve üst düzeydeki oranları iki katına yakın artış gösterirken orta, alt ve altın altı düzeylerinde düşüş göstermiştir. Bütün bu sonuçlara göre dördüncü sınıf fen testinde ülkemiz başarısını artıran ülkeler arasında yer almaktadır.

8. SINIF FEN: SONUÇLAR NE DİYOR?

DÜŞÜK OLUNAN ALANLAR İNCELENMELİ

Sekizinci sınıf fen başarısı açısından yapılan incelemede, ülkemiz öğrencileri 515 puan ile 15. sırada yer almaktadır. İlk kez katıldığı 1999 uygulamasına göre puanını 82 puan artırarak ülke ortalamaları olan 500’ün üzerine çıkmıştır. Yıllar içerisinde yapılan sınav uygulamalarından alınan puanların ortalamaları giderek artış göstermektedir. Bu durum özellikle ülkemiz açısından sekizinci sınıftaki fen başarısının eğilimi göstermektedir. İleriki yıllarda yapılacak olan uygulamalar için de bir ışık tutmaktadır. Özellikle başarımızın düşük olduğu öğrenme alanlarının incelenmesine yönelik bilgi edinmemizi sağlayan bu rapordan ders çıkarmamız yerinde olacaktır.

BÖLGE VE CİNSİYET DEĞİŞİMLERİ

Bölgelerimizin çoğunda sekizinci sınıf fen başarısının artış gösterdiği ve 500 puanın üzerinde olduğu görülmektedir.

Son üç uygulamada da kız öğrencilerin nispeten erkek öğrencilerden daha yüksek puan aldıkları görülmektedir.

DÜZEYLERE GÖRE ÖĞRENCİ ORANLARI

İleri düzeydeki öğrenci oranları açısından ülkeler karşılaştırıldığında yine diğer testlerde olduğu gibi Singapur %48 ile açık ara önde yer almaktadır. Ülkemiz bu düzeyde %13 ile 9. sırada yer almaktadır. Ancak %12 ile alt düzeye ulaşamayan öğrenci oranımız bulunmaktadır.

2011’den 2019 uygulamasına doğru incelendiğinde ileri ve üst düzeyde bulunan öğrenci sayılarımızda artış gözlemlenirken diğer düzeylerde azalma olması, fen başarısı açısından bir gelişmeyi göstermektedir.

ULUSAL RAPORUN BEKLENMESİ GEREK

Genel Değerlendirme

4. ve 8. sınıf öğrencilerimizin matematik ve fen başarıları yıllar içerisinde hep artış göstermiştir. Son uygulamada uygulama şekli değiştirilerek bilgisayarla sınav yapılmıştır. Sınavın farklı ortamlarda uygulamaları başarı üzerinde olumlu bir etkiye neden olabileceğine işaret etmemektedir. Dolayısıyla puanların ortalamalarındaki artışın bir gelişim olduğuna işaretler vermektedir. Ayrıca dördüncü sınıf testi ülkemizde beşinci sınıflara uygulanmıştır. Dördüncü sınıftaki artışın bir sebebi bu olarak gösterilebilir. Bunun yanında benzer artış sekizinci sınıflarda da gözlemlenmiştir. Sekizinci sınıflarda bir sınıf değişikliği olmadığına göre artışı başka nedenlerle incelemek yerinde olacaktır. Hazırlanan rapor bir ön değerlendirmedir. Ulusal rapor henüz hazırlanmamıştır. Dolayısıyla başarı üzerinde etkili olabilecek çok sayıda değişkenlik vardır. Esas raporda bu değişkenler ile yapılan analizler daha sağlıklı sonuçlar almamıza sebep olabilir.