2023 LGS: Yerleştirmede iki sorun ‘devamsızlık’ ve ‘ek kontenjan’

1 milyon 30 bin 195 öğrencinin girdiği Liseye Geçiş Sınavı (LGS) sonuçlarına göre öğrenciler sınavla ve sınavsız öğrenci alan liselere yerleştirilecekler. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu yerleştirmenin nasıl yapılacağına ilişkin kuralların açıklandığı LGS yerleştirme kılavuzunu yayımladı. Bu kılavuzda sınavla yani LGS puanıyla ve sınavsız yerel yerleştirmeyle öğrenci alan okullara nasıl bir yerleştirme yapılacağının kuralları anlatılıyor. 

Kılavuza baktığımızda kurallar, kriterler açısından geçen yıla göre bir değişiklik yok. Ama burada tartışılması gereken yerleştirme kriteri “devam-devamsızlık” olmalı.

NEDEN ‘DEVAMSIZLIK’ TARTIŞILMALI

Önce devam ve devamsızlığın nerede kullanıldığına bakalım:

Sınavla öğrenci alan okullara öğrenciler puan üstünlüğüne göre yerleştirilecek. Ancak puan eşitliği durumunda kullanılacak 7 kriterden birisi ilk 4 kriter okul notları ve 5’nci kriter ise “8’inci sınıfta özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığı”. 

Yerel yerleştirmede ise öğrencinin adresi, okul notu ve son kriter ise devam-devamsızlık oranı. 

Peki sorun ne diye mi soruyorsunuz?

DEVAM ZORUNLULUĞU KALDIRILMIŞTI

6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin ardından alınan kararlardan birisi de öğrencilerde ikinci dönem için devam aranmayacağı olmuştu. Bu öğrencilerden bazıları başka kentlere gitmek zorunda kaldılar ve bu kentlerde de okullara devam edenler oldu. Hangi kentte olurlarsa olsunlar depremzede öğrenciler için devam zorunluluğu aranmadı. 

Deprem bölgesinde 8’nci sınıf öğrenci sayısı 256 bin. Bu öğrencilerden 67 bini, 71 ilde sınava girdi. Bu durumda devam-devamsızlık kriteri bu çocuklar için nasıl kullanılacak? 

Kılavuzda bununla ilgili bir bilgi yer almıyor. 

Oysa ki şu söylenebilirdi: 5 Şubat’ta kadar deprem bölgesindeki- ama depremzede öğrencilere ek kontenjan tanınırken yapılan sınırlama gibi değil de depremin yaşandığı, yıkıma yol açtığı tüm illerdeki- öğrenciler için “devam-devamsızlık” kriteri kullanılmayacak. Bu öğrenciler sınavla öğrenci alan okullara yerleşirken puan eşitliğinde 7 değil, 6 kritere göre değerlendirilecek. Yerel yerleştirmede de 3 kriter yerine 2 kriter geçerli olacak. Ancak bunların hiçbiri kılavuzda yer almıyor. Böyle bir düzenleme yerleştirmede uygulansa yargı yolu açık olacak, uygulanmasa bu çocuklar için dezavantaj olacak. Hele ki 562 birincinin çıktığı, yüzdelik dilimlerde üst gruplarda yığılmanın olduğu yerleştirmelerde. 

DEPREMZEDE ÖĞRENCİLERİN YERLEŞTİRİLMELERİ

Gelelim depremzede öğrenciler için tanınan ek kontenjana. Önce bu  düzenlemeye bakalım. Bu düzenleme sadece Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ile Gaziantep ilinin Nurdağı ve İslahiye ilçelerinde 2022-2023 öğretim yılında 5 Şubat 2023 tarihinde 8. sınıflarda kayıtlı olan öğrencileri kapsıyor. Bu sınırlama da tartışmalı. Osmaniye’de Gaziantep’te bu felaket yaşanmadı mı? Oradaki çocukların evleri, okulları hasar almadı mı? Yakınlarını kaybetmediler mi? Eğitimleri aksamadı mı?

HER 30 KONTENJANA 2 EK 

Sınavla öğrenci alan okullara yerleştirme tercihi yapmış öğrenciler için her 30 kontenjana 2 olacak şekilde ek kontenjan veriliyor. Bu uygulama ilk merkezi yerleştirmede geçerli, nakiller dönemini kapsamıyor. Yerleştirilmeleri de puan üstünlüğüne ve  tercih önceliğine göre yapılacak. 

ZATEN YERLEŞİYORSA…

Bu iki kontenjan nasıl kullanılacak? Zaten öğrenci tercih yaptıysa ve puanı yetiyorsa okula girecek. Bunun yerine LGS’ye giren tüm depremzede öğrencilerin bir havuzda toplanması gerekmiyor mu? Sınavla alan okullara yerleştirmelerin ardından da havuzda olan öğrenciler tercihleri doğrultusunda puan üstünlüklerine göre bu okullara yerleştirilirler. 

Maalesef kılavuzda bu uygulamanın nasıl yapılacağına ilişkin bir ayrıntı da yok. 

Bu iki konu hem devamsızlık hem de ek kontenjanın nasıl uygulanacağına açıklık getirilmesi gerekiyor, yoksa bu iki konu tartışmaya açık.

Bu arada yerel yerleştirme için düzenlemede şöyle: Yerel tercih yapan ama yerleşemeyen öğrencileri kapsıyor. Bu öğrenciler, bulundukları İl/İlçe Öğrenci Yerleştirme ve Nakil Komisyonlarına başvuracaklar. Okullarda kontenjanı olup olmamasına bakılmadan 8-16 Ağustos 2023 tarihlerinde öğrencilerin başvuruları alınacak ve 18 Ağustos’ta yerleştirme işlemleri tamamlanacak.

DÜZENLEME İYİ AMA DÜZELTİLMELİ

Milli Eğitim Bakanlığı'nın depremzede çocuklar için ek kontenjan ayırması düzenlemesi çok doğru. Bunu yazılarıyla dile getiren bir gazeteciyim. Ama bu yukarıda saydığım iki nokta sıkıntılı. Karışıklığa neden olmaması için bunların düzeltilmesi gerekiyor.