2024 LGS örnek soruları: Eğitimciler nasıl değerlendirdi?

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2 Haziran’da yapılması planlanan Liseye Geçiş Sınavı (LGS) için üçüncü kez örnek soruları yayımladı. LGS puanıyla öğrenci alacak ortaöğretim kurumları için yapılacak sınava ilişkin hazırlanan örnek sorukitapçıklarında Türkçe, matematik, fen bilimleri alanlarından 10’ar T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük, din kültürü ve ahlak bilgisi ile İngilizce alanlarından ise 5’er soru olmak üzere toplam 45 soru yer aldı.

Peki eğitimciler nisan ayı örnek sorularını nasıl değerlendirdi?

ARI OKULLARI EĞİTİMCİLERİ 

TÜRKÇE: ZAMAN YÖNETİMİ ÖNEMLİ

Türkçe örnek soruları incelendiğinde soruların Millî Eğitim Bakanlığı Türkçe Dersi Öğretim Programı’na uygun hazırlandığı görülmüştür. Dili açık ve anlaşılır olan sorulara genel olarak baktığımızda orta uzunluk ve güçlükte olduğunu görmekteyiz. Kazanımlara paralel olarak hazırlanan sorulardan “eylemde çatı”, “yazım kuralları” ve “düşünceyi geliştirme yolları” kazanımları ile ilgili sorular, konu ile ilgili bilgiye hâkim öğrencilerin rahatlıkla çözebileceği sorulardır. Ayrıca yorumlama becerisini ölçen infografik (bilgilendirici görsel) sorusunda da bilgiler, oldukça açık ve anlaşılır bir biçimde verilmiştir.

DİSİPLİNLER ARASI YAKLAŞIM

Sorular arasında zaman yönetimini ve dikkat becerisini ölçen grafik okuma sorusu öne çıkmaktadır. Bu soru öğrencilerin veri okuma, grafik analizi, analitik düşünme, karşılaştırma ve sonuç çıkarma becerilerini test etmektedir.  Okuduğunu anlama ve yorumlama becerisini ölçen 5, 8 ve 9. sorularda; öğrencilerin verilen metinden istenen bilgileri çıkarmaları, metindeki kavramları anlamaları, metindeki bilgileri bağlam içinde değerlendirmeleri ve çıkarımlarda bulunmaları beklenmektedir.  Söz konusu sorular disiplinler arası yaklaşımla oluşturulmuştur ve kültürel mirasımız ile ilgili bilgi vermektedir. 

Üç farklı metni karşılayacak ortak bir başlık bulma sorusu olan 10. soruda öğrencilerin verilen metinlerden hareketle ortak bir tema bulmaları beklenmektedir.

Soruların özellikle öğrencilerin okuduğunu anlama-yorumlama ve okuduklarından çıkarım yapma becerisini ölçtüğü dikkat çekmektedir.

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: YORUM BECERİSİ 

MEB’in nisan ayı örnek sorularının “Bir Kahraman Doğuyor”, “Milli Uyanış”, “Milli Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm”, “Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye” ve “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası” ünitelerinden hazırlandığı ve geçmiş örnek sorularla benzerlik gösterdiği görülmektedir. Soruların genel olarak yorumlamaya dayalı, açık, anlaşılır, çeldiricisi güçlü olmayan, orta güçlükte olduğu düşünülmektedir. Bu durum, yorum yapabilme becerisinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. 

Nisan ayı sorularında “İthalat”, “Kuvvetler Ayrılığı”, “Milli İrade”, “Millet Egemenliği” ve “Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” kavramlarına yer verilmiş olup bu kavramlara hâkim olmak her zaman olduğu gibi soruların çözülmesini, zaman yönetimini, sınav başarısını önemli ölçüde etkileyecektir. 

MATEMATİK: GÖRSEL OKUMA, PROBLEM ÇÖZME VE DİKKAT BECERİSİ

İki dönemi de kapsayan matematik örnek sorularının her birinin farklı kazanımları içerdiği ve görsellerle desteklendiği görülmektedir. Sorular öğrencilerin; görsel okuma, problem çözme ve dikkat becerilerini de ölçer nitelikte hazırlanmıştır.

Örnek soruların genelinin kolay ve orta güçlükte olduğu düşünülmektedir. Basit Olayların Olma Olasılığı, Cebirsel İfadeler ve Özdeşlikler konularına ait sorular ise ayırt edici niteliktedir. Her iki dönemde de yayımlanan sorular incelendiğinde, 2024 LGS sorularının daha çok kazanım kavrama sorularından oluşacağı, beceri temelli soru sayısının daha az olabileceği düşünülmektedir.

Bu doğrultuda düzenli çalışan, kazanımları tam öğrenen öğrenciler soruları zorlanmadan yanıtlayabilecektir.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: ANLAMA VE YORUMLAMA

Bütün üniteleri kapsar biçimde hazırlanan örnek sorularda okuduğunu anlama ve yorumlama becerileri ön plana çıkmaktadır. Yoruma dayalı soruların, dikkatli okuyan her öğrenci tarafından rahatlıkla yapılabileceği düşünülmektedir. Kavram bilgisi gerektiren 1 ve 5. sorularda ise bilgiye hâkim olmanın önemi ön plana çıkmaktadır.

İNGİLİZCE: BECERİ TEMELLİ SORULAR

İngilizce örnek soruları MEB Öğretim Programındaki 5, 7, 8 ve 9. ünite kazanımlarını içermektedir. Daha önceki soru örneklerinde ve LGS sınav sorularında olduğu gibi nisan ayı örnek sorularında da dijital okuryazarlığın ön planda olduğu beceri temelli sorulara ağırlık verildiği görülmektedir. 

Sorular, günlük hayatta karşılarına çıkabilecek içeriklerden hazırlanmıştır. Metin sorularında okuduğunu anlama becerisi ölçülmek istenirken diğer sorularda; verilen öncül bilgileri anlamaları, tablo ve posterlerdeki bilgileri analiz ederek çıkarım yapmaları beklenmektedir. Sözcük bilgisi ve dikkat gerektiren soruların yanı sıra öğrenciler genel olarak en çok yorumlama ya da neden-sonuç ilişkisi içeren soru kökleriyle karşılaşmaktadır. 3. soruda olduğu gibi öğrencilerin ünite sözcüklerine hâkimiyetlerinin yanı sıra, o sözcük gruplarının üst kategorilerini de bilmeleri gerekmektedir. (örn: go shopping: outdoor chore) 2. sorudaki çeldiricilerin uzun metinler içermesi nedeniyle ayırt edici bir soru olduğu düşünülmektedir. 

FEN BİLİMLERİ: OYUNLA İLİŞKİLENDİRME

Nisan ayı fen bilimleri soruları tüm üniteleri kapsar nitelikte olup geçmiş örnek sorularla da paralellik göstermektedir. Örnekler arasında yer alan LGS’de de çıkması olası olan çaprazlama sorusunun, dikkatli okunup anlamlandırıldıktan sonra, bilgiyi de kullanarak çözülebilecek basit bir soru olduğu görülmektedir.

Katı basıncı sorusunda günlük yaşamdaki bir oyunla ilişkilendirme yapıldığı görülmektedir. İlişkilendirmenin doğru grafikle ifade edilmesi beklenmektedir. Grafikle ilişkilendirme ve bunun üzerinden yorum yapabilmenin gerektiği farklı birkaç soru da örnekler arasında yer almaktadır. Isı-sıcaklık ve fotosentez sorularında değişken analizlerinin yapılabilmesi için bilgiye hâkim olmak gerekmektedir.

Isı alışverişi ile ilgili olan 4. soru ve elektriklenme ilgili olan 10. soruların seçici sorular olduğu söylenebilir. 4. soru derinlikli düşünme becerisi ve dikkat gerektiren bir sorudur. Isı alışverişi ve hal değişimi konularının sentezlenerek grafik üzerinde yorumlanabilmesinin gerektiği bir sorudur. Birkaç kazanımın birlikte ölçüldüğü 10. soru ise basit makine ve elektrik yükleri arasındaki etkileşimin birlikte değerlendirilmesini gerektiren beceri temelli bir sorudur. Basit makinelerle ilgili olan sorularda, tüm basit makinelerde kuvvet kazancı ile ilgili mantığın çok iyi kavranmış olması gerekmektedir. 8.soru olan besin ağı sorusunun çözülebilmesi için bilgiyi kullanabilme ve görselden çıkarım yapabilme becerileri gerekmektedir. Genel olarak fen bilimleri ortak sorularının, 4 ve 10. soru dışında orta güçlükte sorular olduğu düşünülmektedir.

FMV IŞIK ORTAOKULLARI BÖLÜM BAŞKANLARI

TÜRKÇE: TEOG TARZI SORULAR

FMV Ayazağa Işık Ortaokulu Türkçe Bölüm Başkanı Sennur Karanlık: 2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezî Sınava Yönelik yayımlanan 3. örnek sorulara baktığımızda soru sayısının yine 10 soru olduğunu görüyoruz. Ayrıca TEOG tarzı sorulara yer verildiğini söylemek mümkün.Örnek sorularda soruların dağılımı; 1 görsel yorumlama, 1 tablo okuma, 1 dil bilgisi, 1 yazım kuralları, 2 okuduklarından çıkarımda bulunma, 1 yardımcı düşünce, 1 başlık belirleme,1 düşünceyi geliştirme yolları, 1 söz grubunun cümleye kattığı anlam şeklindedir.

ÜST DÜZEY BECERİ ÖLÇEN SORU YOK

Sorular, bu zamana kadar yayımlanan örnek sorular ayarındadır. Orta zorluktadır. Üst düzey beceri ölçen sorulara yer verilmemiştir. MEB 8. sınıf Türkçe dersi kazanımlarıyla örtüşmektedir. Soruların dili açık ve anlaşılır niteliktedir.

1.     soru infografik okuma sorusudur. Görsel incelendiğinde doğru yanıta rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Kolay bir sorudur.

2.     soru yazım kurallarından büyük harflerin kullanımına yönelik bir sorudur. Verilen paragraf incelendiğinde akrabalık bildiren kelimelerin paragrafta yer almadığı görülmektedir.

3.     soru “Tümcedeki sözcük gruplarının anlamlarını belirler.” kazanımına aittir. “akış hızı yüksek bir ırmak karşısındaki durumu” söz grubunda “akış ve ırmak karşısındaki durum” ifadeleri “şiddetli ve karşı konulamaz olması” seçeneğine yöneltmektedir.

4.     soru fiilde çatı konusu bilgisini sorgulamaya yöneliktir. C şıkkı edilgen çatı olduğu için ilk elenen şık olacaktır. Diğer şıklarda geçişlilik durumuna bakmak gerekmektedir.

5.     soru “Okuduklarından çıkarım yapar.” kazanımını ölçen bir sordur. Soru kolay sorular kategorisinde değerlendirilebilir.

6.     soru düşünceyi geliştirme yollarını buldurmaya yöneliktir. Paragraf okunduğunda karşılaştırma ve örneklendirme tekniklerinin kullanıldığı görülmektedir.

7.     soru istatistiki tablo okuma sorusudur. Limon ve mandalina grafiği sonuca ulaşmada belirleyicidir.

8.     soru yine “O kuduklarından çıkarım yapar” kazanımını ölçmektedir.  Paragrafta sözü edilen Aslantepe Höyüğü’nün yönetim merkezi olarak kullanıldığı bilgisine kolaylıkla ulaşmak mümkündür.

9.     soru yardımcı düşünce bulma sorusudur. Paragrafta “Taşhan” adının nereden geldiğine ilişkin bilgi verilmediğinden diğer şıklar elenmekte, D seçeneği kolaylıkla işaretlenmektedir.

10.  soru “Okuduğu metne başlık bulur.” kazanımına aittir. Verilen paragraflar okunduğunda üç paragrafın da teknolojiye yenik düşen iş alanlarını anlattığı görülmektedir.

LGS’ye girecek öğrencilerimize test çözerken çok soruya değil kaliteli sorulara yönelmelerini, çalışma ortamlarının dikkat ve odaklarını dağıtmayacak bir şekilde tasarlanmış yerler olmasını, kendilerine düzenli bir çalışma programı oluşturmalarını ve Türkçe test başarısını artırmanın yolunun çok okumaktan geçtiğini hatırlatıyoruz. Ayrıca her yıl yazım kuralları ve noktalama işaretleri konularından soru çıktığından özellikle bu iki konunun çok iyi kavranması gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki, LGS’de yer alan sorular okuma alışkanlığı olan öğrencilerin rahatlıkla çözebileceği, okuduğunu anlama ile birlikte düşünme becerilerini ve dikkatini de ölçen sorulardır. 

MATEMATİK: ÇOKLU KAZANIM SORULARI YOK

FMV Nişantaşı Işık Ortaokulu Matematik Bölüm Başkanı SENA Birer: Nisan ayı örnek soruları incelendiğinde dikkat çeken en önemli değişikliğin çoklu kazanım sorularına yer verilmemesi olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte sorular, bu sene yayınlanan diğer örnek sorularla karşılaştırıldığında soruların daha zor ve beceri temelli olduğu görülmüştür. Şimdiye kadar yayınlanan örnek sorular değerlendirildiğinde ise LGS’de hem kazanım odaklı temel bilgi düzeyini ölçen sorulara hem de zorluk seviyesi yüksek beceri temelli sorulara yer verileceği düşünülmektedir. 

Soru bazında değerlendirme yapılırsa:

●      Birinci soru, birinci ünite kazanımı olan tam sayıların tam sayı kuvvetleri konusunu içeren kolay bir sorudur.

●      İkinci soru, birinci ünite kazanımı olan EBOB – EKOK problemleri konusunu içeren orta düzey bir beceri temelli sorudur.

●      Üçüncü soru, ikinci ünite kazanımı olan kareköklü ifadelerin değerleri ve kareköklü ifadeyi doğal sayı yapan çarpanlar içeren orta düzeyde bir çoklu kazanım sorusudur.

●      Dördüncü soru, ikinci ünite kazanımı olan veri gösterimleri arasında dönüşüm yapma kazanımını içeren beceri temelli seçici bir sorudur.

●      Beşinci soru, üçüncü ünite basit olayların olma olasılığı kazanımını içeren beceri temelli seçici bir sorudur.

●     Altıncı soru, üçüncü ünite cebirsel ifadeleri çarpanlarına ayırma kazanımını içeren orta düzey, son yıllarda LGS’de sıkça rastladığımız geometrik yorum içeren bir çarpanlara ayırma sorusudur. 

●   Yedinci soru, dördüncü ünite kazanımı olan denklem kurma ve çözme problemi içeren orta üst seviyede bir kazanım sorusudur. Orta üst olarak değerlendirilmesinin sebebi ise kazanım olarak iki bilinmeyenli denklem çözme konusunun müfredatta bulunmamasına rağmen bu soruyu çözerken öğrencinin iki bilinmeyenli denklem kurup, bu denklemi çözerken tek bilinmeyene dönüştürmeyi gerektirmesidir. MEB bu tarz soruları sıklıkla kullanmaktadır.

● Sekizinci soru, beşinci ünite kazanımları olan benzerlik ve pisagor teoremi kazanımlarını içeren orta üst seviyede geometrik yorum içeren bir sorudur.

● Dokuzuncu soru, dördüncü ünite kazanımı olan doğrusal grafikleri içermektedir. Orta düzeyde fakat aşamalı dikkat gerektiren bir sorudur.

●    Onuncu soru, beşinci ünite kazanımı üçgende açı – kenar ilişkisi kazanımını içeren kolay düzeyde bir üçgen sorusudur.

Yukarıdaki soru analizlerinden de görüleceği üzere işlem yeteneği, veri analizi ve grafik okuma, geometrik şekilleri yorumlama ve problem çözme becerilerinin sorgulanacağı soru tarzlarına yer verilmiştir. Geçmiş sınav sistemleri ile karşılaştırıldığında bu yıl yapılacak olan sınavın, LGS ile SBS sınavları arasında bir çizgide olacağını beklemek sürpriz olmayacaktır.

Tüm ön bilgiler ışığında sınava hazırlanan öğrencilerin çalışmalarında kolay, orta ve zor seviyede ayrı ayrı kaynaklara yer vermeleri gerekmektedir. Gerek kazanım odaklı gerekse beceri temelli kaynaklar kullanmaları, sekizinci sınıf için gerekli olan sarmal tüm ortaokul müfredatına hâkim olmaları gerekmektedir. 

FEN BİLİMLERİ: GÖRSEL OKUMA, YORUMLAMA VE PROBLEM ÇÖZME

FMV Erenköy Işık Ortaokulu Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Belemir Erdem: Fen Bilimleri Nisan ayı örnek sorularında birinci, ikinci, üçüncü ve yedinci ünitelerden birer soru, dördüncü, beşinci ve altıncı ünitelerden ikişer soru yer almaktadır. 

Sorular; anlaşılır, net ve müfredata uygun kazanımlardan oluşmaktadır Soruların zorluk seviyesi kolay, orta ve zor düzeydedir. Sorularda kullanılan kavramlar, öğrencilerin bilgi ve kavrama düzeyine uygundur. Sorularda görsel okuma becerisi (tablo ve grafik), deney yorumlama becerisi ve problem çözme becerileri ön plana çıkmaktadır. 

Dördüncü ünite kapsamında yer alan aynı kazanımdan (“Isınmanın maddenin cinsine, kütlesine ve/veya sıcaklık değişimine bağlı olduğunu deney yaparak keşfeder”) aynı beceriyi (grafik okuma becerisi) ölçen iki sorunun yer alması dikkat çekmektedir. 

Soruları tek tek; kazanım ve beceri odaklı olarak incelersek, 

1. soru; “Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur” kazanımına yöneliktir. Tablo okuma becerisini ve tabloda verilen bilginin ilgili kazanım doğrultusunda yorumlanmasını ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda kış uykusuna yatan hayvanların yattığı ve uyandığı ayları tablodaki veriler eşliğinde kıyaslayarak hangi yarım kürede yaşadıkları çıkarımına ulaşıp öncüllerdeki ifadelerin doğru/yanlış şeklinde yorumlanması beklenmektedir.

2. soru; “Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum yapar” kazanımını pekiştiren ve problem çözme becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin, soru yönergesinde verilen “farklı fenotipli” ifadesinin altını çizerek, çaprazlanan bezelyelerin genotiplerine ulaşması beklenmektedir. 

3.soru; “Katı basıncını etkileyen değişkenleri deneyerek keşfeder” kazanımını pekiştiren, görsel okuma ve değişken yorumlama becerilerini birlikte ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin görselde yer alan etkinliğe ait ipuçlarından faydalanarak katı basıncının değişim grafiğine ulaşması beklenmektedir. Görseldeki son adımın dikkat ölçmesi dışında katı basıncı ve yüzey alanı arasındaki ilişkiyi doğru yorumlayan öğrenciler doğru cevaba ulaşabilir.

4.soru; “Isınmanın maddenin cinsine, kütlesine ve/veya sıcaklık değişimine bağlı olduğunu deney yaparak keşfeder” kazanımını pekiştiren, grafik okuma ve yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin su ve verilen diğer maddeler arasındaki ısı alışverişini, ısı alan/veren kategorilerinde değerlendirmeleri ve verilen maddelerin sıcaklıklarının sudan büyük/küçük olması durumlarını düşünerek ayrı ayrı yorumlaması beklenmektedir. 

5.soru; “Isınmanın maddenin cinsine, kütlesine ve/veya sıcaklık değişimine bağlı olduğunu deney yaparak keşfeder” kazanımını pekiştiren, grafik okuma ve değişken yorumlama becerilerini birlikte ölçen bir sorudur. Özdeş kaplara konulan özdeş sıvıların farklı sıcaklık değişimlerine sahip olduğu bilgisine grafikten ulaşan öğrencinin deneydeki bağımsız değişkene iki farklı yorumla yaklaşması beklenmektedir. Sıcaklık değişimi-kütle ve sıcaklık değişimi-ısınma süresi arasındaki ilişkiyi doğru yorumlayabilen öğrenciler grafikteki maddeler ile bağımsız değişkenleri doğru eşleştirebilir.

6. soru, “Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklar” kazanımını pekiştiren ve deney değişkenlerini yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin iki farklı düzenekteki değişimleri yorumlayarak eğik düzlemdeki kuvvet kazancının sabit kalmasını sağlaması beklenmektedir. Eğik düzlemin yüksekliği ile boyu arasındaki oranın bozulmaması için verilen öncüllerdeki durumları tek tek inceleyerek, soru kökünde yer alan “tek başına” ifadesini gözden kaçırmayan öğrenciler doğru cevaba ulaşabilir.

7.soru, “Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar” kazanımını pekiştiren ve görsel okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda görselde verilen farklı basit makine düzeneklerine bakarak öğrencinin kuvvetten kazanç sağlayan basit makine çeşitlerini belirlemesi beklenmektedir. Seçeneklerde yer alan basit makine çeşitlerine dikkatli bir şekilde bakan öğrenciler, sabit makara ve kuvvet kazancı sağlamayan kaldıraç türünün yer aldığı seçenekleri kolaylıkla eleyecektir.

8.soru, “Besin zincirindeki üretici, tüketici, ayrıştırıcılara örnekler verir “kazanımını pekiştiren ve besin ağı örneklemelerine yer veren, kavrama düzeyinde bir görsel okuma sorusudur. Bu soruda yer alan üç farklı besin zincirini seçeneklerde arayan öğrencinin “besin ağı” kavramını bilmesi ve seçeneklerde yer alan besin zincirlerini dikkatlice takip etmesi gerekmektedir.

9.soru; “Fotosentez hızını etkileyen faktörler ile ilgili çıkarımlarda bulunur” kazanımını pekiştiren, deney yorumlama ve tablo okuma becerilerini birlikte ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda görselde verilen düzenekteki değişkenler ile tablodaki verileri analiz edebilen öğrenciler seçeneklerdeki ifadeleri doğru yorumlayacaktır. Son seçenekte yer alan “artarak devam eden” ifadesi bu seçeneğin çeldiriciliğini artıracaktır. 

10.soru; “Elektrik yüklerini sınıflandırarak aynı ve farklı cins elektrik yüklerinin birbirlerine etkisini açıklar” ve “Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar” kazanımlarını birlikte pekiştiren görsel okuma sorudur. Soruda elektrik yüklerinin birbirlerine etkisi dikkate alınırken desteğin ortada olduğu ve kuvvet kazancı sağlayan kaldıraca göre denge durumunun sağlanması gerekmektedir. 

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: TEMEL KAZANIM VE KAVRAMLAR

FMV Ispartakule Işık Ortaokulu Türkçe/Sosyal Bilimler Bölüm Başkanı Emel Kılıç Özcan: Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan örnek soruların ünitelere göre dağılımı şu şekilde olmuştur:

1. soru 1. ünite (Bir Kahraman Doğuyor)

2. soru 2. ünite (Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar)

3. soru 3. ünite (Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm)

4. soru 4. ünite  (Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye)

5. soru 6. ünite (Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası)

Tüm sorularda ön olarak bilgi içeren metin ya da maddeler verilerek öğrencilerden bunlara dayalı yorum yapmaları istenmiştir. Sorularda yıl boyunca derslerde vurgulanan kavram ve ifadelere yer verilmiştir. Millî irade, millet egemenliği, bağımsızlık, Teşkilat-ı Esasiye, yürütme, yargı, kuvvetler ayrılığı, saltanat gibi kavram ve ifadeler bunlara örnek gösterilebilir. Öğrencilerin soruları çözebilmesi için T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin temelinde yer alan bu kavram ve ifadelerin içeriklerini ve bağlantılı oldukları gelişmeleri bilmeleri gerekmektedir. Bunun yanı sıra sene içinde dersleri işlerken sürekli ilişkilendirme yaptığımız bir başka durum olan alan bilgisi de nisan ayı örnek sorularında sorgulanmıştır.

Sorular net, açık, akıcı ve anlaşılır olup Millî Eğitim Bakanlığının önceki yıllarda yayımladığı örnek sorular ile yine önceki yılların LGS sorularının tarzına paralellik göstermektedir. Sorular; dersin temel kazanımlarını öğrenip kavram ve alan bilgisine sahip olan, bunları verilen bilgiye uyarlayıp yorumlayabilen öğrencilerin rahatlıkla çözebileceği tarzdadır. 

Soruları tek tek değerlendirirsek yorumları şu şekilde yapmak doğru olacaktır:

1. soruda Atatürk’ün fikir hayatını etkileyen düşünürlerle ilgili verilen bilgilerin yorumlanması ve Atatürk’ün bu düşünürlerin eserlerini okuyarak hangi yönden etkilendiğine ulaşılması istenmiştir. Bu soruyu çözebilmek için dersle ilgili çağdaşlaşma, inkılap, millî egemenlik gibi kavramların tanımlarını bilme ve verilen bilgiyle bu kavramları ilişkilendirebilme becerisini kullanmak gerekmektedir.

2. soruda öğrencilerin Türk milletinin Millî Mücadele’nin hazırlık aşamasındaki faaliyetleri ile ilgili çıkarımda bulunması istenmiştir. Bu soruyu çözebilmek için dersin içinde sıkça vurgulanan yerel direniş, birlik ve beraberlik gibi kavramlarla ilgili yorum yapabilme becerisinin kullanılması gerekmektedir.

3. soruda Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun maddeleri verilmiş ve bunların yorumlanması istenmiştir. Fakat kavram ve alan bilgisine sahip olmadan bu sorunun çözülmesi oldukça zordur. Kuvvetler ayrılığı, yürütme, yargı, dış politika gibi kavramların tanımının mutlaka biliniyor olması gerekmektedir.

4. soruda 1929 Dünya Ekonomik Krizi’ne karşı alınan önlemlerin hangi amaçlara hizmet ettiğinin yorumlanması istenmiştir. Yine ders ile ilgili tasarruf, ithalat, yerli üretim gibi kavramların kesinlikle bilinmesi gerekmektedir.

5. soruda Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin maddeleri verilerek bu maddelerin Türkiye’ye sağladığı kazanımlar, alan bilgisi olarak sorulmuştur. Mutlaka alan bilgisine sahip olmayı gerektiren bu soruyu çözebilmek için ayrıca hangi gelişmenin hangi alanla ilişkilendirilebileceğine yönelik yorum yapabilme becerisine sahip olmak gerekmektedir.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ANALİZİ

Nisan ayı din kültürü ve ahlak bilgisi örnek sorularına bakıldığında tüm ünitelerden birer soru sorulduğu görülmektedir. Soruların yorumları aşağıdaki gibidir:

Birinci soru, ilk ünite olan “Kader ve Kaza” ünitesinden olup soruda kavram bilgisi kullanılması gerekmektedir. Metinde verilen ifadelerle tevekkül kavramının ilişkilendirilmesi istenmiştir. Soru “orta” zorluk derecesindedir.

İkinci soru, ikinci ünite olan “Zekât ve Sadaka” ünitesinden olup öğrencinin okuduğunu anlama becerisini ölçen bir sorudur. Öğrencinin metinde İslam’ın paylaşmaya verdiği önemi fark etmesi beklenmektedir. Soru “orta” zorluk derecesindedir.

Üçüncü soru, üçüncü ünite olan “Din ve Hayat” ünitesinden olup öğrencinin okuduğunu anlama becerisini ölçen bir sorudur. Öğrencinin din birey ilişkisini, metinde anlatılanlar ile yorumlaması beklenmektedir. Soru “orta” zorluk derecesindedir.

Dördüncü soru, dördüncü ünite olan “Hz. Muhammed’in Örnekliği” ünitesinden olup öğrencinin okuduğunu anlama becerisini ölçen bir sorudur. Hz. Muhammed ile Hz. Ali arasında geçen konuşmayı anlayıp yorumlaması beklenmiştir. Soru “orta” zorluk derecesindedir.

Beşinci soru, beşinci ünite olan “Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri” ünitesinden olup öğrencinin soruda kavram-ayet eşleştirmesini yapabilmesi istenmiştir. Muamelat kavramını bilen öğrencilerin yapabileceği bir sorudur. Soru “orta” zorluk derecesindedir.

İNGİLİZCE: ANLAMA VE YORUMLAMA BECERİSİ

FMV Nişantaşı Işık Ortaokulu Yabancı Diller Bölüm Başkanı Esra Kartal: Örnek sorular incelendiğinde bütün sorularda okuduğunu anlama, görseller aracılığıyla verilen bilgileri yorumlama, transfer edebilme ve analiz-sentez becerilerinin ölçüldüğü görülmüştür. Görsel içerikli sorularda verilen bilgilerin dikkatli okunup anlaşılmasının yanı sıra öğrencilerin bilgileri doğru analiz etmesi gerekmektedir. 

Yayınlanan örnek sorularda müfredatın son ünitelerindeki kazanımların dâhil edildiği görülmüştür. Kelime bilgisinin önemi her zaman olduğu gibi öncelikli tutulurken özellikle kelimelerin eş anlamlılarını bilmek soruların cevaplanmasında önemlidir. Okuma becerilerinde okuduğunu anlama ve detayları fark edebilme becerileri ölçülmektedir. Verilen bilgilere uygun cevap verebilme becerisi bağlam içerisinde değerlendirilmiştir. Soru köklerinde istenilen bilgiler açık ve net bir şekilde ifade edilmiş ve sorular sadece öğrencilerin dil becerilerini değil, dikkat becerilerini de ölçücü nitelikte hazırlanmıştır. Özellikle soru köklerinde kullanılan olumsuz ifade, öğrencilerin dikkat becerilerini ayrıştıran detaylardan biridir. 

Öğrencilerin farklı kaynaklardan soru çözmeleri ve kelime tekrarı yaparken kelimeleri bağlam içerisinde tekrar etmeleri önerilmektedir.

KORAY VAROL OKULLARI BÖLÜM BAŞKANLARI

TÜRKÇE: MECAZ SORULARINA DİKKAT

Türkçe Bölüm Başkanı Gamze Ay: 1.soru okuduğunu anlamaya dayalı görselli bir paragraf sorusudur. Diğer görsel sorularından farklı olarak verilen bilgilerden çıkarım yaparak öğrencinin cevaba ulaşabileceği tarzda bir sorudur. 2.soru bir yazım kuralları sorusu. Metin verilerek seçeneklerdeki kuralların sorgulandığı örnek sorularda sıkça rastladığımız tarzda bir yazım kuralları sorusudur.3.soru altı çizili sözcüğün kattığı anlam. Mecazın yorumlanmasına dayalı orta zorlukta bir sözcükte anlam sorusudur. 4.soru bir dil bilgisi sorusudur. Kazanım sırasına uygun olarak çatı konusundan gelmiştir. Etken ve geçişli çatıyı sorgulayan kolay bir sorudur.5.soru bir paragraf sorusudur. Okuduğunu anlamaya dayalı ama içinde mecazın yoğun olduğu mecazı yorumlayarak sonuca ulaşılabilecek bir sorudur. 6.soru bir düşünceyi geliştirme sorusudur. Okuduğu metinden istenilen düşünceyi geliştirme yollarını bulmalarına yönelik bir sorudur.

DİKKAT İSTEYEN SORULAR

 7.soru bir grafik sorusudur. Daha önceki yıllarda yayımlanan örnek sorularda benzeri olan daha sonra sınavda çıkan grafik sorusunun çok benzeridir. Dikkat ve takip gerektiren bir grafik sorusudur. 8.soru bir paragraf sorusudur. Yine okuduğunu anlamaya kelimelerin anlamlarına dikkat ederek paragrafı yorumlamaya yönelik bir sorudur. 9.soru bir yardımcı düşünce sorusudur. Paragraf güzel okunduğunda seçenekte verilenler rahatlıkla metinden çıkarılabilir. 10. soru paragrafta başlık sorusudur. Üç metne ortak bir başlık konulması istenmiştir. Bu soru tipi  sık sorulan paragraf sorularından değildir.

TCİNKİLAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAMLARA DİKKAT

Sosyal Bilimler Bölüm Başkanı Eda Keskin: 1. Soru : Ünitemiz olan bir kahraman doğuyor ünitesindeki Mustafa Kemal’in fikir hayatı kazanımına uygun şekilde sorulan bu sorunun doğru cevaplanması için anahtar kavramlarımız olan çağdaşlaşma, inkılapçılık ve milli egemenlik kavramlarının bilinmesi gerekiyor. Bu soru kavram bilgisinin ön plana çıktığı bir çıkarım sorusu olarak hazırlanmış.2. Soru: Ünitemiz Milli uyanış bağımsızlık yolunda atılan adımlar ünitesinde yer alan Kuvay-i Milliye ve cemiyetler kazanımına uygun şekilde hazırlanan soru metin üzerinden yorum bilgisi ile çıkarım yapmayı gerektiriyor. Osmanlı Devleti yerine kullanılan İstanbul hükümeti ifadesi çeldirici olarak kullanılmış. Kolay bir soru olduğunu söyleyebiliriz. 3. Soru : Ünitemiz Milli bir destan ya istiklal ya ölüm ünitesinden hazırlanan bu soru kavram bilgisi gerektiriyor. Yasama yürütme kavramlarının tek elde olmasının kuvvetler birliği olarak ifade edildiğini bilen, milli iradenin ulusal egemenlik anlamını taşıdığını yorumlayabilen öğrencilerin doğru yanıtlayabileceği bir orta zorlukta bir soru. 4. Soru : Atatürkçülük ve çağdaşlaşan Türkiye ünitesinden 1929 Dünya Ekonomik bunalımının Türkiye ekonomisine etkileri kazanımına uygun şekilde hazırlanmış bir soru. Ekonomik krizin içeriğinden bilgi gerektirmemesine rağmen metnin yorumlanmasını ve ithalat, tasarruf gibi temel kavramların bilinmesini gerektiren bir soru.

ÖNCÜLLER VE ŞIKLAR

5. Soru : 6. Ünitemiz Atatürk dönemi Türk Dış Politikası ünitesinden Montrö boğazlar sözleşmesikazanımına paralel hazırlanan bu soru öncüller ile şıkların eşleştirilmesini gerektiriyor. Birinci önermede geçen komisyonun kaldırılması siyasi İkinci önermede geçen asker bulundurma hakkımız askeri kazanımı Üçüncü önermede yer alan gemilerin serbestçe geçebilmesi ekonomik kazanım olarak değerlendirilir. Orta zorlukta bir soru olduğunu söyleyebiliriz.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAM BİLGİSİ ÖN PLANDA

Sosyal Bilimler Bölüm Başkanı Eda Keskin: 1. Soru : Kavram bilgisinin ön plana çıktığı bir soru. Kişi iradesinin bilinmesi ve tevekkül kavramlarının anlamını bilen öğrencilerin kolaylıkla yanıtlayabileceği bir soru 2. Soru : Yorum gücü ve bilgi gerektiren bu soru orta zorlukta hazırlanmış. Cömertlik kavramının bilinmesi ve yardımlaşma konusunda çıkarım yapılması istenmiştir.3. Soru : İslam inancının bütün yaratılanlara şevkat ve merhametle yaklaşması vurgulanmıştır. Orta kolaylıkta değerlendirebilecek bir sorudur. 4. Soru : Hz. Muhammed’in kişilik özelliği kazanımına uygun olan bu soru islam dininin temel özelliklerinden gönül kazanmaya vurgu yapmıştır. 5. Soru : Kavram bilgisinin ön plana çıktığı bu soruda muamelat kavramının paylaşma anlamını taşıdığını bilen öğrencilerin yanıtlayabileceği diğer örnek sorulara kıyasla daha eleyici olduğunu söyleyebiliriz.

İNGİLİZCE: YORUMLAMA ÖNEMLİ

Yabancı Diller Bölüm Başkanı Ayça Başeğmez: 1. Soru : Bu soru 5. Ünite olan ‘The Internet’ ünitesiyle ilgili bir sorudur. Internet kullanım amaçlarının olduğu bir tablo verilmiş ve öğrencilerden adı geçen kişinin interneti hangi amaçla kullanmadığını bulmaları istenmiştir. Soruda tabloyu doğru yorumlamak kadar kelime bilgisi de önemlidir. Örneğin soruda geçen ‘Keep in touch-iletişimde olmak’ ve ‘Communicating with others- Diğer kişilerle iletişim kurmak’ kalıplarının aynı anlama geldiğini bilmeyen bir öğrenci doğru cevabı bulmakta zorlanacaktır.2. Soru : Bu soru 7. Ünite olan Tourism Ünitesi sorusudur. Soruda belirtilen kişi internette Seyahat Planlayıcı adında bir uygulamadaki dört soruya yanıt yazmış ve verdiği cevaplar doğrultusunda uygulama ona en uygun tatil seçeneğini sunan bir e-mail göndermiştir. Öğrencilerden ona en uygun olan tatil seçeneğini işaretlemeleri istenmektedir. Bu soruda farklı zamanlarda yazılmış 5N 1K sorularını anlamak ve bu sorulara verilen cevapları doğru yorumlamak en önemli noktalardır. ‘Offer-teklif, bed and breakfast-oda kahvaltı, at least-en az’ gibi soruda geçen kelimelerin anlamlarını bilmek de yine önem taşımaktadır. 3. Soru : Üçüncü soru 8. Ünite olan Chores ünitesinden gelmiştir. Soruda verilen iki ayrı tabloda iki çocuğun evde ve dışarıda yaptıkları işler ve bu işlerden kazandıkları puanlarla daha sonra kazanacakları biletlerin puanları yer almaktadır. Çocuklar her ay bu puanlar doğrultusunda ebeveynlerinden sinema, tiyatro gibi değişik aktivite biletleri kazanır. Öğrencilere bu iki çocuğun aldıkları puanlara göre bir önceki ay hangi iki aktivite için bilet kazandıkları sorulmaktadır. Soruda verilen ön bilgiyi anlamak en önemli noktadır. Bu bilgide geçen ‘except-dışında’ kelimesini bilmeyen bir öğrenci bahsi geçen çocuğun o işi yapmayacağını anlayamayacağından yanlış cevabı işaretleyebilir. Daha sonra yapılan işlerin Türkçe anlamlarını da bilmeleri gerek.

YORUMLAMAK ÖNEMLİ

4. Soru : Bu soruda Uluslararası bir okuldaki öğrencilerden bir aktivite olarak anadillerinde yazılmış bir sözlükle ilgili bir poster hazırlamaları istenmiştir. Türk bir öğrenci soruda verilen posteri hazırlamıştır. Öğrencilerden posterdeki bilgiler doğrultusunda şıklardaki yanlış olan bilgiyi bulmaları istenmektedir. Sorudaki ön bilgiden ziyade posteri doğru yorumlamak önem taşımaktadır. Hemen her soruda olduğu gibi kelime bilgisi gerekir. 5. Soru : Son soru 9. Ünite olan Science Ünitesinden gelmiştir. Soruda iki önemli Türk Bilim insanının akademik hayatlarından bahsedilen iki ayrı paragraf verilmiş ve öğrencilerden bu paragraflar doğrultusunda ikisinin ortak noktalarını bulmaları istenmiştir. Bu anlamda paragrafları anlayarak yorumlayabilmek en önemli unsurlardır. Tüm sorulara baktığımızda yeterli kelime ve dilbilgisi olan, verilen bilgi ve görselleri mantıklı bir şekilde yorumlayabilen, ‘değildir’ gibi ifadeleri kaçırmayan, çeldiricilere dikkat eden ve cevaplarını en az bir kez tekrar gözden geçiren öğrenciler soru kaçırmayacaktır.

MATEMATİK: DİKKAT ÖNEMLİ

Matematik Bölüm Başkanı Necdet İpek: 1.soru : Sorumuz üslü ifadelerde işareti doğru belirlemeyle ilgili, şekille desteklenmiş güzel bir kazanım sorusu. 2. Soru : Katlar ile ilgili bir soru. Verilen şartları sağlayan değere ulaşmak için 70 sayısının çarpanlarından deneyerek ilerlemek gerekiyor. 3. Soru : Temel bir karekök sorusu diyebiliriz. Hangi sayı ile çarparsak kareköklü ifadeden kurtulmuş oluruz onu bulmak gerekiyor. 4. Soru : Yayınlanan sorular arasında en zorlayıcı sorulardan biri olarak karşımıza çıkan veri analizi sorusu ciddi anlamda eleyici bir soru olabilir. Soruyu son kısma kadar doğru çözerek getiren bir öğrenci dahi eşitsizlik kısmına dikkat etmediği takdirde soruyu yanlış cevaplayabilir. Gerçekten üst düzey bir soru. 5. Soru : Güzel bir olasılık sorusu, net bir olasılık istemek yerine ‘en fazla’ kaçtır gibi bir ifadeyle karşımıza çıkıyor, buda birden fazla ihtimali düşünmemiz gerektiğini gösteriyor. 6. Soru : Şekillerin eşliğini kullanarak kenar uzunlukları arasındaki bağlantıları kurup çözebileceğimiz güzel bir cebirsel ifade sorusu.7. Soru : Yine eleyici olarak nitelendirebileceğimiz bir soru, bu kez bir denklem sorusu. Her iki renk için sırası ile doğru denklemleri yazıp çözmemiz gereken bir soru. Bazı denklem sorularında şıklardan gitmek çözüme ulaştırabilir ancak burada farkı sorduğu için şıklardan gitme ihtimalimizde söz konusu değil. 8. Soru : Eşlik benzerlik ve Pisagor bağıntısı kullanmamızı gerektiren kapsayıcı bir üçgen sorusu. Şekilde bir kesim ve ekleme söz konusu. 9. Soru : Klasik bir doğrusal denklem sorusu. Bu tarz sorularda öğrencilerin bir kısmı denklem yazarak çözmeyi tercih ederken bazıları ise örüntüdeki ilişkiyi kurarak sayı vermeyi dener .Buradaki gibi bitki boyları arasındaki farkın verildiği bir durumda, bitkilerin boylarını veren doğrusal denklemleri yazarak ilerlemek bizi daha hızlı bir şekilde sonuca götürecektir.10. Soru : Temel bir üçgenlerde açı-kenar bağıntısı sorusu diyebiliriz. Verilen bilgileri şekle doğru bir şekilde aktardıktan sonra rahatlıkla çözülebilecek bir soru.

FEN BİLİMLERİ: SEÇİCİ SORULARA DİKKAT

Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Tuğba Ay: 1. Soru: Mevsimler ve İklim ünitesi ile ilgili mevsim geçiş tarihlerini dikkate alarak farklı yarım kürelerde gerçekleşen olayların karşılaştırılması istenen bilgiyi kullanarak çıkarım yapılması gereken orta zorlukta kazanım ölçen bir sorudur. 2. Soru: DNA ve Genetik Kod ünitesi ile ilgili bir sorudur. Tek karakter çaprazlaması ve kalıtım ile ilgili fenotip, genotip, baskın ve çekinik gen kavramların sorgulandığı kolay bir sorudur. 3. Soru: Katı basıncının Ağırlık ve yüzey alanı ile olan ilişkisini görsel üzerinde sorgulayarak analiz yapmasını sağlayan dikkat gerektiren dolayısı ile seçici olabilecek bir sorudur.4. Soru : Sıcaklıkları farklı maddeler arasındaki ısı alış verişini sorgulayarak grafik yorumlama istenmiştir. Seçici dikkat gerektiren bir sorudur. 5. Soru: Isı ve sıcaklık arasındaki ilişkinin deney düzeneğindeki değişkenlere göre belirlenmesinin istendiği orta seviyede bir sorudur. 6. Soru: Basit makinelerden eğik düzlemde kuvvet kazancının eğik düzlemin boyu ve eğik düzlemin yüksekliğine göre nasıl değişeceğini görsel üzerinde sorgulayıp analiz yaptıran orta zorlukta bir sorudur. 7. Soru: Görseller incelenerek çeşitli basit makinelerde kuvvet kolu ve yük kolu karşılaştırılarak kuvvet kazancı hakkında yorum yapması istenen kazanım odaklı orta zorlukta bir sorudur. 8. Soru: Besin ağının birden fazla besin zincirlerinden oluştuğu kazanımını ölçülmüştür. Sorudan öğrencinin verilen besin zincirlerinin hepsini içeren besin ağını bulması istenmiştir. Görsel okuma gerektiren kolay bir sorudur. 9. Soru: Fotosentez olayı ve Fotosentez hızına etki eden faktörlerin sorgulanmıştır. Deneyde değişkenleri karşılaştırarak ve sonuçlarını değerlendirerek yorum yapılması gereken bir sorudur. 10. Soru: Cisimlerin elektrik yükleri ile aralarında oluşan itme ve çekme kuvvetlerinin Basit makineler ünitesi ile ilişkilendirilerek sorulduğu bir sorudur. İki ünite kazanımları bu soruda sorgulanmış. Bilgi ve görsel yorum gerektiren bir sorudur.