LGS Mart ayı örnek sorularını Arı Okulları eğitimcileri değerlendirdi

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 4 Haziran’da yapılacak ve yaklaşık 1 milyon öğrencinin girmesi beklenen Liseye Geçiş Sınavı (LGS) için örnek soruları yayımlamaya devam ediyor. Öğrencilerin yalnızca 8’nci sınıfın birinci döneminden sorumlu olacakları sınav için yayımlanan Mart ayı örnek sorularını Arı Okulları eğitimcileri değerlendirdi:

TÜRKÇE

2023 Mart ayı LGS örnek sorularına bakıldığında soruların Millî Eğitim Bakanlığının öğretim programında yer alan 1. dönem kazanımlara ve LGS’ye paralel olduğu görülmektedir. 

Temel dil ve okuma becerilerini; özellikle okuma, anlama, yorumlama, kelime bilgisi ve okuduklarından çıkarım yapabilme düzeyini yoklayan soruların dili açık ve anlaşılırdır. 

Paragraf sorularında öğrencilerden verilen mesajı ve yardımcı düşünceleri bulmaları, metnin içeriği üzerine düşünmeleri, metinler arası karşılaştırma yapmaları, bilgiyi yorumlamaları ve değerlendirmeleri istenmiştir. Paragraflarda birden fazla kazanım yoklanmış, disiplinler arası sorulara yer verilmiştir. Bu ayki örnek sorularda bir paragrafa bağlı birden fazla soru yoktur.

Okuduğunu anlama yorumlama becerisinin ölçüldüğü sorularda kelime bilgisinin ön plana çıktığı görülmektedir. Paragraflarda geçen hiciv (yergi), mizah, mikroskobik sözcüklerinin ve “şimdiki aklım olsa, sözünü balla kesiyorum, ağzına sağlık, darısı başına” söz öbeklerinin anlamını bilen öğrenciler bu soruları rahatlıkla doğru çözebilecektir. Seçilen söz öbeklerinin, güncel hayatta bu yaş seviyesindeki öğrencilerin çok sık kullanmadığı sözcüklerden seçilmesi dikkat çekmektedir. Bu nedenle bu sorular için seçici sorulardır, diyebiliriz.

Öğrencilerden metnin bağlamından yararlanarak verilen geçiş ve bağlantı ifadelerinin boş bırakılan yerlere getirilip getirilemeyeceğini tespit etmeleri istenmiştir. Bu soruda özellikle neden-sonuç cümlesinin fark edilmesi ve bundan dolayı “oysaki” sözcüğünün verilen boşluğa getirilemeyeceği görülmelidir. Bu nedenle bu soru için de seçici sorulardan biridir, diyebiliriz.

Öğrencilerden birden çok kazanımı yoklayan sorulardan birinde iki metni karşılaştırarak metinlerde geçen düşünceyi geliştirme yollarını, öznel ve nesnel cümleleri; diğer soruda ise şiirdeki ana duyguyu ve söz sanatlarını bulmaları istenmiştir.

İnfografik sorusunda verilen bilgilerden hareketle öğrencilerin seçenekleri ilişkilendirebilmeleri ve çıkarım yapabilmeleri istenmiştir. Özellikle verilen bilgilerdeki ipucu sözcüklere dikkat edilmesi gerekmektedir. 

Birden çok kazanımı yoklayan sorular, infografik ve sütun grafiği soruları öğrencinin dikkat ve zaman yönetimi becerisini ölçmektedir.

Yazım kuralları sorusunda da yine birden çok kazanım yoklanmaktadır. Öğrencilerden seçeneklerde verilen kurallarından hareketle metindeki yazım yanlışını tespit etmeleri beklenmektedir.

Dil bilgisinde beklenildiği gibi birinci dönem konularından “fiilimsi” kazanımına ait bir soruyu görmekteyiz. Bu soruda öğrencilerden, öncülde yer alan bilgiyi soruya transfer etmesi beklenmektedir. Ancak seçilen “yemiş” sözcüğü çok sık rastlanmayan bir kalıcı ad olduğu için öncülde açıklama verilse de bazı öğrenciler bu soruda zorlanabilir.

Bu ayki sorularda iş ve işlem basamaklarının takip edildiği sözel mantık sorularına, noktalama işaretlerine ve cümlenin ögelerine yer verilmemiştir.

Öğrencilerin bilgiden ziyade çıkarım yapma, okuduğunu anlama ve yorumlama becerileri yoklanmıştır. Sözcük bilgisini yoklayan örnek soruları, sözcük kapasitesi iyi olan ve okuma alışkanlığı edinmiş öğrenciler rahatlıkla yanıtlayabilecektir. Soruların zorluk derecesi genel olarak bir önceki örnek sorulara göre daha kolay ve her öğrencinin yapabileceği güçlüktedir. 

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

Mart ayı örnek sorularının sınav kapsamı içinde belirtilen  “Bir Kahraman Doğuyor”, “Milli Uyanış” ve  “Milli Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm”,  ünitelerinden geldiği görülmüştür. Metindeki bilgi, görsel ve alıntılardan hareketle; akıl yürütme, analiz etme, çıkarımda bulunma, karşılaştırma ve bu süreçler sonrası doğru bilgiye ulaşma yeterliliğini ölçmeyi amaçlayan sorularda kavram ve kelime bilgisine hâkim olmak soruların hızlı ve doğru yanıtlanabilmesi için yine önemini korumaktadır.  “Saltanat”, “Hilafet”, “Muvaffak”, “Tekalif-i Milliye”, “Darülfünun” , “Müderrislik”  kavramlarına sorularda yer verilmiştir.

Genel olarak soruların, bundan önceki aylarda yayımlanan sorularla paralellik gösterdiği, orta uzunlukta ve zorluk düzeylerinin orta güçlükte olduğu düşünülmektedir.

DİN KÜLTÜRÜ

Mart ayı DKAB LGS örnek sorularının 1, 2 ve 3.ünite kazanımlarını içeren kavram bilgisi kullanılarak seçeneklerle eşleştirme yapma, okuduğunu anlama ve yorumlama becerisi gerektiren, orta güçlükte sorular olduğu düşünülmektedir. Özellikle 3. sorudaki koruma öncülünde "Karnı doyan her insan kendine iyi bir yol çizebilir." ifadesinden kötülüklerden korunacağı anlamı çıkarıldığı gibi, kötülüklerden arınacağı anlamı da çıkarılabilir. Bu durum yanıtın net olmadığını düşündürmektedir.

İNGİLİZCE

Mart ayı İngilizce örnek sorularının 8. sınıf İngilizce MEB Öğretim Programı kazanımlarına paralel olduğu görülmektedir. İlk 4 üniteden hazırlanan orta güçlükte olduğu düşünülen soruların dili açık, net ve anlaşılırdır.

Sorularda diyalogların yanı sıra mesaj, anket sonucu, tablo, menü gibi içerikler yer almaktadır. Verilen metin türleri örnek sorularla kıyaslandığında daha kısa, görselller ise daha net ve kolay anlaşılır niteliktedir.

Örnekler arasında görsellerde ve öncül bilgilerde verilen bilgiyi kullanabilme becerisini ölçen sorular yer almaktadır. Örneğin 3. soruda doğru yanıta ulaşmak için öğrencilerin menüde verilen öncül bilgiyi seçeneklerde verilen bilgilerle karşılaştırarak mantıksal akış becerilerini kullanmaları beklenmektedir. Bu sebeple öğrencilerin soruları çözerken görsel, tablo–grafik okuma becerilerini kullanarak verilen bilgileri analiz ederek, çeldiricileri eleyerek çok dikkatli çözmeleri gerekmektedir. Aynı şekilde 4. soruda öğrencilerden verilen bilgileri karşılaştırarak, çeldiricileri elemesi ve olumsuz soru köküne de dikkat ederek soruyu doğru yanıtlaması istenmektedir.

Sorularda sözcük bilgisini doğrudan ölçmek yerine, 3. soruda olduğu gibi öğrencinin sözcüğün ilişkili olduğu sözcük grubunu bilip bilmediği soru örneğine de yer verilmiştir. 1. soruda ise kişilik özelliklerini niteleyen sıfatların İngilizce tanımlarını bilmeleri soruyu çözmelerini sağlayacaktır.

MATEMATİK

Mart ayı örnek sorularının güçlük düzeyinin yüksek olması ve detaylı düşünmeyi gerektiren soruların yoğunluğu nedeniyle öğrencileri zorlayacağı düşünülmektedir. İki soru dışında sorular görsellerle desteklenmiştir. Birkaç soruda konuyla ilgili kurallar, soru metninde verilmiş olup öğrencinin yorum yaparak bu bilgileri kullanması beklenmektedir.

Bu ayki sorular sadece kazanım ölçmeye değil, öğrenciyi düşündürmeye ve yorum yaptırmaya yönelik hazırlanmıştır. Problem çözme ve analitik düşünme becerisi gerektiren soruların yanı sıra, işlem becerilerinin de güçlü olmasının önemini gösteren sorular örnekler arasında yer almaktadır. Bazı sorularda yapılması gereken işlemlerin çok uzun olduğu görülmektedir. Kapsamın 1.dönemle sınırlı olması nedeniyle her sorudaki çözüm yaklaşımı daha zorlayıcı olabilmektedir. Zaman kısıtlaması düşünüldüğünde öğrencilerin bazı ayrıntıları atlaması veya düşünememesi sonucunda zorlanabilecekleri sorular da yer almaktadır. Tüm bunların yanında örnek soruların, konulara ait klasikleşmiş sorulara da çok benzediği görülmektedir. 

FEN BİLİMLERİ

Fen Bilimleri soruları, LGS kapsamından kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. Soruların daha önceki aylarda yayımlanan sorulara göre daha kolay olduğu, çeldiricilerin az olduğu görülmektedir. Soruların geneline bakıldığında kolay ve orta güçlükte olduğu söylenebilir. Okuduğunu anlama, bilgiye hâkim olma ve yorumlama becerilerinin yine ön plana çıktığı görülmektedir. “Mevsimler ve İklim” ünitesinden olan sorularda klasik soru tarzının dışına çıkıldığı;  farklı örneklemelerle analiz becerisinin ölçüldüğü görülmektedir. DNA sorusunda görsel okumanın önemli olduğu düşünülmektedir. LGS’de de mutlaka bekleyeceğimiz “Kalıtım” konusundaki çaprazlamalardan 2 soru yer almaktadır. Sorulardan birinde kazanımların “Mutasyon” kazanımları ile birleştirilerek birden fazla kazanımın ölçüldüğü görülmektedir. Ayrıca birkaç kazanımın birlikte ölçüldüğü bir başka soru da 4.üniteden sorulmuştur. “Asitler - Bazlar ve Kimyasal Tepkimeler” kazanımları birlikte sorulmuştur. Ayrıca kimyasal tepkimelerle ilgili 9.soruda 7.sınıf kazanımlarının da yer aldığı görülmektedir. Basınç sorularında kontrollü deney düzeneklerine hâkim olma, değişkenlerin analizini yapabilme ve grafik okuyabilme ön plana çıkmaktadır. Yine fen sorularında çokça rastladığımız günlük hayatla ilişkilendirmelerin sorularda yer aldığı görülmektedir. Basınçla ilgili öğrencilerin çok dikkat etmesi gereken bir çıkarım yapma sorusu yer almaktadır. Bu sorularda öğrencilerin bildiklerini bir kenara koyması, soruda verilenlerle bu bilgilerden hangilerini çıkarabileceklerini test etmeleri, dikkatli olmaları gerekmektedir. Kimyasal tepkimelerde verilen günlük yaşam örnekleri ve bileşik adları ortaokul düzeyinde çok rastlanılır örnekler değildir. Bu ilk anda öğrencileri kaygılandıracak bir durum gibi gözükse de aslında sorular okunduğunda bu bileşikleri tanımanın önemli olmadığı görülecektir.