THE Türk üniversitelerini ‘döktü'

Merkezi İngiltere'de olan ve 12 yıldır dünyanın en iyi üniversitelerini sıralayan Times Higher Eduation (THE) 2015-2016 dünya sıralamasını açıkladı ancak "sıralama kriterlerine ve güvenirliliğine" ilişkin tartışmaları da başlattı. Çünkü THE sıralamada kullandığı kriterleri ve atıf ve makaleleri taramak için kullandığı veri tabanını değiştirince Türk Üniversiteleri yüzlerce sıra birden kaybetti. Geçen yıl listeye 85'inci sıradan giren ODTÜ, 139'uncu sıradan giren Boğaziçi ve 165'inci sıradan giren İTÜ birden 500-601 bandına geriledi.

İLK 400'DE 3 ÜNİVERSİTE VAR
İlk sırada Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nün (CALTECH) yer aldığı ikinciliği Oxford, üçüncülüğü de Stanford üniversitelerinin yer aldığı dünyanın en iyi üniversiteleri olarak bu yıl 400 değil, 800 üniversite sıralanırken Türk üniversiteleri arasında birinciliği 251-300 bandında Koç Üniversitesi aldı. Bilkent ve Sabancı üniversiteleri ise 351-400 bandında yer alarak ilk 400 içinde yer alan 3 vakıf üniversitesi oldu.
500 PUAN BİRDEN DÜŞTÜLER
Sıralamanın en şaşırtıcı bölümü ise geçen yıl dünyanın en iyi üniversiteleri Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Stanford, MIT ile aynı ligde yer alarak, ilk 100 içinde 85'inci olan ODTÜ'nün bu yıl İTÜ ve Boğaziçi üniversiteleriyle birlikte 501-600 bandında yer alması oldu. Geçen yıl bu üniversiteler ilk 200 içinde yer alıyordu.

NASIL SIRALAMADA KAYBETTİLER?
Bu üniversitelerin sıralamada yüzlerce puanlık düşüşüne sıralama kriterlerindeki ölçütlerin değişmesi yol açtı. Bu üniversiteler geçen yıl CERN'de (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) başta Higgs Bozonu olmak üzere yürütülen projelere katımış ve dünyanın her yerinden bilim insanlarıyla ortak makale yazmıştı. Bu makalelerin bazıları birkaç bin imzalıydı. THE, bu yıl değerlendirmeye bin yazarlı makaleleri alırken, kişi başına atıftan da toplu atıfa geçti. Üzerine bir de bilimsel yayınları taradığı veri tabanını değiştirdi. Thomson Reuters yerine Scorpus'a geçti. Birinde 12 binin diğerinde ise 22 binin üzerinde makale yer alıyor. Atıf puanlamalarında yaptığı ülke ortalamaları ayarlamalarını da kaldırdı. Tanınırlılık anketini de 6 dile çıkardı ve daha fazla bölgeye yolladı. Tüm bunlar ise başta CERN'de bilim insanlarıyla ortak makaleler yazan ODTÜ, Boğaziçi, İTÜ gibi geçen yıl ilk 200'de yer alan üniversitelere yüzlerce puan kaybettirdi.

13 KRİTER KULLANIYOR
THE Üniversiteleri 5 başlıktaki 13 kritere göre değerlendiriyor. Bu başlıklardan eğitim, araştırma ve atıflar yüzde 30'ar, uluslararası profil yüzde 7.5, sanayi gelirleri ise yüzde 2.5 oranında etkili oluyor.

VERİ TABANI DEĞİŞTİRİLDİ
Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar:
THE sıralamada kullandığı kriterlerde önemli değişikliklere gitti. Atıfların yanı sıra en önemli kriter değişikliklerinden biri veri tarama tabanının değişmesi, Web of Science yerine Scorpus'un kullanılması. Böylece taranan makale sayısı 2 hatta 3 katına çıkarken ve sadece İngilizce makaleler taranırken, Çince, Portekizce gibi her dilden makale taranmaya başlandı. Değiştirilen kriterler bu yılın sıralamalarında geçen yıla göre bazı üniversitelerde değişikliklere neden oldu.

SORGULANIR BİR SIRALAMA YAPTI
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Acar:
THE sıralama kriterlerini ve veri tabanını değiştirirken, anketlerini de daha dilde daha çok bölgeye gönderdi, bölgesel puanlamaları değiştirdi. WoS yerine Scorpus'u kullanıyor. Burada tarananlar sadece makale değil, raporlar da var. Biz yükseltme kriterleri olarak bile Scorpus'u değil, Web of Science kullanırız. Atıf kriterlerini de tamamen değiştirdi, mesala biz atıfta yüzde 10 kaybettik. Yaptığı değişikliklerle sıralamanın sorgulanır olmasına neden oldu. 13 performans göstergesine göre ODTÜ'nün performansında geçen yıla göre bir değişiklik olmamasına rağmen THE yaptığı değişikliklerle birlikte sıralamada hem biz hem de diğer Türk üniversiteleri büyük sıralar kaybettik. Sorgulanır bir sıralama yaptı. Sıralamaların böyle oyuncak olmaması lazım.

TÜRKİYE MEMNUN OLMALI
THE Sıralama Editörü Phil Baty:
Türkiye 11 enstitüsü ile prestij listesine girdiği için memnun olmalı. Ne yazık ki hiçbir üniversite ilk 200 listesine giremedi. Türkiye üniversiteleri araştırmalara ayırdıkları bütçeleri artırdı ama Asya'daki rakiplerini yakalamlak için yükseköğretime yatırım yapmalılar.

İŞTE TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN YERİ

251-300: Koç Üniversitesi