2023 LGS: Eğitimciler Mart ayı örnek sorularını nasıl değerlendirdi?

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 4 Haziran’da yapılacak ve yaklaşık 1 milyon öğrencinin girmesi beklenen Liseye Geçiş Sınavı (LGS) için örnek soruları yayımlamaya devam ediyor. Öğrencilerin yalnızca 8’nci sınıfın birinci döneminden sorumlu olacakları sınav için yayımlanan Mart ayı örnek sorularını da eğitimciler değerlendirdi. İşte eğitimcilerin değerlendirmeleri:

KORAY VAROL OKULLARI EĞİTİMCİLERİ

TÜRKÇE: OKUĞUNU YORUMLAMA

Türkçe Bölüm Başkanı Gamze Ay: Mart ayı örnek sorularında daha önceki aylara göre seçici soruların sayısı daha az. Birinci dönem konularından olan cümle ögeleri, noktalama işaretleri, metin türleri ve sözel-mantıktan soru gelmemiştir. Bu ay da diğer aylarda olduğu gibi okuduğunu yorumlamaya dair sorulara daha fazla yer verilmiştir. 

1.SORU: Bu soruda günlük yaşamda sıkça rastladığımız sözlerin anlamlarına uygun kullanılıp kullanılmadığı yoklanmış. Orta kolaylıkta bir soru. 

 2. SORU: Birinci metinde en eski dostlar ifadesiyle dostlar, ikinci metinde Çukurova’nın eski ve yeni sıcaklık durumunu karşılaştırılmıştır. Bu yüzden iki metindeki ortak anlatım özelliği karşılaştırma olur.  

3. SORU: Bu soruda dalgıç kıyafetlerinin özellikleriyle bir dalgıcın deneyimlerinin eşleştirilmesi istenmiştir. Bu eşleştirmenin yapılabilmesi için gereken ipucu ifadeler gayet açık bir şekilde verilmiş. Dikkatli okuyan bir öğrenci bunu rahatlıkla görebilecektir. Kolay bir sorudur. 

BİRDEN FAZLA KAZANIM SORGULANIYOR

 4.SORU: Bu soru bir şiir üzerinden pek çok kazanımı sorgulayan bir soru olmuş. Aynı soru içinde söz sanatları, şiirin konusunu belirleme, sözcükler arası anlam ilişkileri kazanımları taranmıştır. Orta kolaylıkta bir sorudur. 

5.SORU: Bu soru okuduğunu anlamaya dayalı bir yardımcı düşünce sorusudur. Öğrencinin metinde tanıtılan yazarın ve sanatın niteliklerini kavrayıp ona göre yorum yapması gerekir. Metinde ifadeler açık olduğu için seçenekler çok net çıkan kolay bir soru. 

6. SORU: Bu soruda cümleyi uygun geçiş bağlantı ifadeleriyle tamamlanması istenmiştir. Cümleyi doğru okumayı, geçiş bağlantı ifadelerinin metne kattığı anlamları kavrayabilmeyi ölçen orta zorlukta bir soru.     

7. SORU: Verilen bilgiler takip edildiğinde kolayca sonuca ulaşılabilecek kolay bir görsel- grafik sorusudur. 

8. SORU: Verilen metne bağlı yardımcı düşünce sorusudur. Metindeki yardımcı düşüncelere ulaşabilmek için metindeki terim anlamlı sözcüğün anlamını da bilmek gerekmektedir. Bu yüzden orta zorlukta bir sorudur. 

9. SORU: Bu soruda yazım kuralları seçenekte verilerek metinde bu kurallardan hangisinin örneklenmediğinin bulunması istenmiştir. Yazım kurallarının kazanımlarına hakim olan bir öğrencinin verilen yazım kurallarıyla metindeki örnekleri kolayca eşleştirebileceği bir sorudur. 

 10. SORU: Sıfat fiillerde kalıcı ad olma kazanımını sorgulayan orta zorlukta bir sorudur. Fiilimsi kazanımlarına sahip bir öğrenci dikkatle okuyarak sorunun cevabına ulaşabilir. 

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: BİLGİYİ SORGULAMA

İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük Bölüm Başkanı Bahar Karaman: Şubat ayında yayınlanan sorulardan farklı bir soru içeriği ile karşılaşmamaktayız. Konu dağılımına bakıldığında Bir Kahraman Doğuyor ünitesinden 1 soru , Milli Uyanış ve Bağımsızlık Yolunda atılan adımlar ünitesinden 2 soru, Ya İstiklal Ya Ölüm ünitesinden  2 soru  sorulmuştur. Sorularda paragraf yorumlama verilen bilgilerden çıkarımda bulunma, bilgiyi ayırt etme ve bilme becerilerinin ölçüldüğünü gözlemliyoruz. 

1.Soru da verilen metinden yola çıkarak bilginin ayırt edilmesini  ve  çıkarımda bulunması istenmiştir. 

2.Soru da paragraf yorumlama verilen bilgilerden yola çıkarak çıkarımda bulunmasını istenmiştir  

3.Soruda verilen metinden yola çıkarak, bilgiyi sorgulama, çıkarımda bulunmasını istemiştir. 

4.Soru verilen öncüllü metin sorusunda yorum yapma ve çıkarımda bulunmasını istemiştir. 

5.Soru  görsel ve öncüllerden oluşan soruda yorum yapma ,çıkarımda bulunma, bilginin ayırt edilmesi istenmiştir 

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAM BİLGİSİ SORGULANIYOR

İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük Bölüm Başkanı Bahar Karaman: Genel olarak incelendiğinde Kader ve Kaza ünitesinden 1 soru ,Zekat ve Sadaka ünitesinden 1 ,Din ve Hayat ünitesinden 2 soru, bu üniteleri kapsamlı olarak yer aldığı 1 sorunun yer aldığını  gözlemlemekteyiz. 

1.Soruda Temel kavramlar ayetlerle eşleştirilmiş ve kavram bilgisini sorgulamış 

2 Soruda  Dinin gayesi ve insanı iyiye ve güzele yöneltme amacı sorgulamaktadır. 

3.Soruda zekatın işlevi sorgulanmış verilen  metnin analizini istemiştir.

4.Soru dinin gayesi ve ahlak toplumsal ilişkiler açısından ayetlerle yorumlanması istenmiştir. 

5.Soruda geçen bazı terimlerin anlamları sorulmuştur. 

Özet olarak  sorular da  kavram bilgisini sorgulama, ayetler verilerek yorum yapma, anlama becerisini ölçmüş ve önemsenmiştir. 

İNGİLİZCE: KELİME BİLGİSİ ÖNEMLİ

İngilizce bölüm başkanı Çiğdem Kutlu: 1. soruda, Alice’in kişilik özellikleri ile ilgili yapılan bir araştırmanın sonuçları paylaşılmıştır. Sonuçlara göre doğru olan çıkarım sorulmaktadır. A şıkkındaki, her zaman doğruyu söyler, cümlesi yukarıdaki bilgilere göre doğru değildir. B şıkkında, kibar olmadığı söylenmektedir ancak arkadaşlarına karşı nazik olduğu için b şıkkı da elenmektedir.C şıkkında, sosyal olduğu söylenmektedir ancak yeni insanlarla tanışmak istemediği için c şıkkı da elenmektedir.

D şıkkında Dürüstlük ve sosyallik yönünden zayıf olduğu ancak arkadaşlarına karşı kibar ve komik olduğu için D şıkkı doğru cevaptır.

2. soruda verilen bilgilere göre, kurslar ile ilgili yanlış olan şık sorulmuştur.

A şıkkında kursların çoğunun sabah olduğu yani doğru bilgi verilmiştir.

B şıkkında sadece bir kursun hafta sonu olduğu söylenerek doğru bilgi verilmiştir.

C şıkkında kurslarının yarısının müzik aletleri ile ilgili olduğu söylenmiştir. Ancak dört kurstan yalnızca bir tanesi müzik aleti çalmak ile ilgili olduğu için cevap C şıkkıdır.

D şıkkında öğleden sonra sadece bir kurs olduğu söylenmiştir, bu bilgi de doğrudur.

3. soruda haftanın menüsü ve kişilerin tercihlerine göre kimlerin öğle yemeğini birlikte yiyebileceği sorulmuştur.

Gabrialla, yemekten sonra tatlı istemektedir, Melissa sebze tercih etmektedir, Ralph kırmızı et istemektedir. Hepsinin isteklerinin var olduğu şık A şıkkındaki pazartesi ve çarşamba seçeneğidir.

4. soruda verilen tabloya göre her ay için bir etkinlik planlaması yapılmaktadır. Ve soruda etkinlik programını kapsamayan seçenek sorulmuştur.

C şıkkında book fair-kitap fuarı yukarıdaki verilerde bulunmamaktadır. Dolayısıyla cevap c şıkkıdır.

5. soruda hediyeler ve önlerindeki notlar ile eşleşmeyen seçenek sorulmuştur. Yukarıdaki verilere göre Michelle, eşine hediye almak istemiştir, hediyenin önündeki not uygundur, Mark, kardeşinin kızı için elbise almak istemiştir önündeki notta geçmiş olsun yazdığı içim not uygun değildir, Carla, tebrik hediyesi göndermiştir ve notu da uygundur. Steve, büyükbabasına geçmiş olsun hediyesi göndermek istemiştir ancak hediyesinin önündeki notta ne kadar da tatlı bir kız yazmaktadır notu yanlış gitmiştir.

Bu bilgilerden yola çıktığımızda cevap B şıkkıdır.

MATEMATİK: DİKKAT GEREKTİRİYOR

Matematik Bölüm Başkanı Necdet İpek: Bu ay yayınlanan sorularda geometri tabanlı soru sayısının geçtiğimiz aylara göre daha az olduğunu görüyoruz. Aynı şekilde çeldirici soru sayısı da daha az diyebiliriz. 6 konu başlığından da sorular mevcut, en çok soru 3 tane ile kareköklü ifadeler ünitesinden sorulmuş.

1. İlk soruda karşımıza tablo ile beraber sorulmuş bir asal çarpan sorusu çıkıyor. Dikkat edilmesi gereken kısım beyaz kart sayısı 3 olabilir ancak yazabileceğimiz son sayı 18 olabilir. Bize ‘en fazla kaç adet’ şeklinde sorduğu için 18’i dahil ederek asal çarpanları saymamız gerekir.
2. İkinci soruda verilen ifadelerin rasyonel yada irrasyonel olduğunu karar vermek gerekiyor. Burada özellikle dikkat etmemiz gereken devirli ondalık sayıların rasyonel sayıya dönüştürülmesi, dönüştürülen bu ifadenin karekökten çıkıp çıkamadığına dikkat etmektir. Pi sayısının irrasyonel olduğu bilgisine hakim olmak gerekir. Ayrıca kareköklü olarak verilen her ifadenin irrasyonel olduğunu düşünmek bizi hataya sürükleyebilir. İşlemler yapılıp karekökten çıkıp çıkamadığına bakmak gerekir.
3. Verilen daire grafiklerinde merkez açıların eboblarına uygun olacak şekilde kat vererek kolaylıkla çözülebileceğimiz bir soru.
4. Verilen şartları sağlaması için X, Y ve Z ifadelerinin ikisi B kümesine ait, biri C kümesine ait olmalıdır. Ayrıca tablodaki sayıların birbirinden farklı olduğuna dikkat edilerek uygun değerler verilmelidir.
5. Bu soruyu incelediğimizde olasılık konusuna ait ancak güçlü bir yorum gerektiren, verilerin dikkatlice incelenmesini gerektiren bir soru olduğunu görüyoruz. Kartlara oluşturulabilecek sayılara uygun olarak rakamlar yerleştirildikten sonra kalan 2 kart üzerine bir adet tek bir adet çift sayı yazılması gerekiyor. Bu kısımdan sonrasını oluşturulamayan sayıları da gözeterek şıkları yorumlayarak yapmak en uygun çözüm yolu olabilir.
6. Sorumuz bir bilimsel gösterim sorusu. Verilen üslü ifadelerin kuvvetlerini eşitleyerek iki değer aralığı buluyoruz, Alinin verdiği sayıya uygun olacak şekilde şıklarda bu aralıkta olan sayıyı seçiyoruz.
7. Bu soruda çözüme ulaşabilmek için hem tam kare hem de iki kare farkı özdeşliklerine hakim olmak gerekir. Tam kare ifade için 1.Kutudan sadece 4 alınabilir. 2,3 ve 6 beraber alınarak 36 elde edilebilir ya da 2,3,4 ve 6 alınarak 144 elde edilebilir.  Uygun ifadeleri yazarsak yalnızca A şıkkının elde edilebilen ifadelerden biri olduğunu görürüz.
8. Soruda verilen K,L ve M noktalarına uygun olabilecek ifadeleri yazdığımız zaman, asal sayıları eleyerek kalan sayılardan doğal sayı elde edecek şekilde 8, 10 ve 20 yi seçerek soruyu çözebiliriz.
9. Kalan 200 TL değerindeki kağıt paraların en fazla sayıda olması için , en az sayıda 200 TL’lik kağıt para alınmalıdır. Bu yüzden 1 tane 200 TL, 3 tane 100 TL ve 2 tane de 50 TL lik kağıt para alınarak, kalan paralar içinde 200 TL lik kağıt para sayısını en fazla yapmış oluruz.
10. Bu soruda dikkat edilmesi gereken kısım  kesme sayısı ile oluşan parça sayısı arasındaki ilişkidir. 3 kez keserek 4 parça, 8 kez keserek 9 parça oluşturulmuştur. Oluşan parçaların kenar uzunluklarını istenen değerlere uygun olacak şekilde seçtiğimiz zaman cevaba ulaşıyoruz.

 

FEN BİLİMLERİ: MUHAKEME YETENEĞİ İSTİYOR

Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Tuğba Ay: Mart ayında yayınlanan örnek sorular şubat ayında yayınlanan soruların tarzı ile büyük benzerlik taşıyor. Yapabilirlik oranı oldukça yüksek olan örnek sorularda diğer aylardan farklı olarak muhakeme yeteneği gerektiren soru sayısı daha az. Genel olarak kolay, kazanım taramaya yönelik olan sorular

1. Dönem ünitelerine eşit olacak şekilde dağılmış durumdadır. Öğrencilerden genel olarak görsel yorumlama, grafik analiz etme becerileri beklenmiş olup bilgiye yönelik tarama yapıldığı görülmüştür.

 1.soru da gece ve gündüz sürelerinin mevsim başlangıç tarihlerine göre karşılaştırılması bekleniyor. Kolay ve bilgiyi ölçmeye yönelik bir kazanım değerlendirme sorusudur.

  2.soru mart ayının yayınlanan sorular arasındaki en çeldirici sorusudur. Mevsim başlangıç tarihinde başlayan gece gündüz süresi değişimi ekinoks tarihlerinden sonrasında da devam edecektir. Gece ve gündüz süresinin ekinoks tarihinden sonra uzamaya yada kısalmaya başlaması mümkün değildir. Verilen soru zor, dikkat ölçen, muhakeme kabiliyeti gerektiren seçiciliği yüksek bir sorudur.

3.soru görsel yorumlama sorusudur. Kolay ve kazanımı ölçen, görselden ulaşılması hedeflenen alışılmış yaygın bir sorudur.

4.soru çaprazlanan bezelyelerden oluşan yavruların olasılıklarından yola çıkarak baskın ve çekinik aleli belirledikten sonra kolaylıkla çözülebilen, bilgiyi yorumlatan kolay bir kalıtım sorusudur.

5.soru kalıtım ve mutasyona ait kazanımları birlikte inceleyen dikkati ölçen ve bilgiyi yorumlatan kolay bir sorudur.

6. Soru katı basıncının bağlı olduğu değişkenlerin araştırıldığı uygulamalar yapılmış ve tabloya değişkenler kaydedilmiştir. Öğrencilerin uygulama sonuçlarından çakarım yapmaları beklenmektedir. Kolay bir basınç sorusudur.

7.soru sıvı basıncının bağlı olduğu değişkenleri grafik üzerinden değerlendiren, öğrencinin muhakeme yeteneğini sorgulayan orta kolaylıkta bir sorudur. Soruda dikkat gerektiren çeldirici öncüller bulunmaktadir.

8. Soru verilen kimyasal tepkime sorusunda asit ve baz konusuna ait bilgilerin yorumlanması istenmiştir. İki alt kazanım aynı soruda sorulmuştur. Kimyasal tepkimelerde atom cinsinin korunması gerektiği ve metallerin asitlerle tepkimeye girerek hidrojen gazı açığa çıkardığı bilgisi sorgulanmaktadır. Aynı zamanda öğrencilerden asitlerin maddeler üzerine etkilerini bilmeleri beklenmektedir.

9.soru kimyasal tepkimelerde meydana gelen değişimler sorgulanmıştır. Aynı zamanda 7. Sınıf kazanımları olan element ve bileşik özelliklerine yönelik bir analiz sorusu sorulmuştur.

10.soru fiziksel ve kimyasal değişim özelliklerini yorumlatan kolay bir sorudur.

ARI OKULLARI EĞİTİMCİLERİ

TÜRKÇE: OKUMA, ANLAMA, ÇIKARIM YAPMA

2023 Mart ayı LGS örnek sorularına bakıldığında soruların Millî Eğitim Bakanlığının öğretim programında yer alan 1. dönem kazanımlara ve LGS’ye paralel olduğu görülmektedir. 

Temel dil ve okuma becerilerini; özellikle okuma, anlama, yorumlama, kelime bilgisi ve okuduklarından çıkarım yapabilme düzeyini yoklayan soruların dili açık ve anlaşılırdır.  Paragraf sorularında öğrencilerden verilen mesajı ve yardımcı düşünceleri bulmaları, metnin içeriği üzerine düşünmeleri, metinler arası karşılaştırma yapmaları, bilgiyi yorumlamaları ve değerlendirmeleri istenmiştir. Paragraflarda birden fazla kazanım yoklanmış, disiplinler arası sorulara yer verilmiştir. Bu ayki örnek sorularda bir paragrafa bağlı birden fazla soru yoktur.

KELİME BİLGİSİ ÖN PLANDA

Okuduğunu anlama yorumlama becerisinin ölçüldüğü sorularda kelime bilgisinin ön plana çıktığı görülmektedir. Paragraflarda geçen hiciv (yergi), mizah, mikroskobik sözcüklerinin ve “şimdiki aklım olsa, sözünü balla kesiyorum, ağzına sağlık, darısı başına” söz öbeklerinin anlamını bilen öğrenciler bu soruları rahatlıkla doğru çözebilecektir. Seçilen söz öbeklerinin, güncel hayatta bu yaş seviyesindeki öğrencilerin çok sık kullanmadığı sözcüklerden seçilmesi dikkat çekmektedir. Bu nedenle bu sorular için seçici sorulardır, diyebiliriz.

Öğrencilerden metnin bağlamından yararlanarak verilen geçiş ve bağlantı ifadelerinin boş bırakılan yerlere getirilip getirilemeyeceğini tespit etmeleri istenmiştir. Bu soruda özellikle neden-sonuç cümlesinin fark edilmesi ve bundan dolayı “oysaki” sözcüğünün verilen boşluğa getirilemeyeceği görülmelidir. Bu nedenle bu soru için de seçici sorulardan biridir, diyebiliriz.

Öğrencilerden birden çok kazanımı yoklayan sorulardan birinde iki metni karşılaştırarak metinlerde geçen düşünceyi geliştirme yollarını, öznel ve nesnel cümleleri; diğer soruda ise şiirdeki ana duyguyu ve söz sanatlarını bulmaları istenmiştir.

İnfografik sorusunda verilen bilgilerden hareketle öğrencilerin seçenekleri ilişkilendirebilmeleri ve çıkarım yapabilmeleri istenmiştir. Özellikle verilen bilgilerdeki ipucu sözcüklere dikkat edilmesi gerekmektedir. 

BİRDAN FAZLA KAZANIM SORGULANIYOR

Birden çok kazanımı yoklayan sorular, infografik ve sütun grafiği soruları öğrencinin dikkat ve zaman yönetimi becerisini ölçmektedir.

Yazım kuralları sorusunda da yine birden çok kazanım yoklanmaktadır. Öğrencilerden seçeneklerde verilen kurallarından hareketle metindeki yazım yanlışını tespit etmeleri beklenmektedir.

Dil bilgisinde beklenildiği gibi birinci dönem konularından “fiilimsi” kazanımına ait bir soruyu görmekteyiz. Bu soruda öğrencilerden, öncülde yer alan bilgiyi soruya transfer etmesi beklenmektedir. Ancak seçilen “yemiş” sözcüğü çok sık rastlanmayan bir kalıcı ad olduğu için öncülde açıklama verilse de bazı öğrenciler bu soruda zorlanabilir.

Bu ayki sorularda iş ve işlem basamaklarının takip edildiği sözel mantık sorularına, noktalama işaretlerine ve cümlenin ögelerine yer verilmemiştir.

Öğrencilerin bilgiden ziyade çıkarım yapma, okuduğunu anlama ve yorumlama becerileri yoklanmıştır. Sözcük bilgisini yoklayan örnek soruları, sözcük kapasitesi iyi olan ve okuma alışkanlığı edinmiş öğrenciler rahatlıkla yanıtlayabilecektir. Soruların zorluk derecesi genel olarak bir önceki örnek sorulara göre daha kolay ve her öğrencinin yapabileceği güçlüktedir. 

TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAMLARA DİKKAT

Mart ayı örnek sorularının sınav kapsamı içinde belirtilen  “Bir Kahraman Doğuyor”, “Milli Uyanış” ve  “Milli Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm”,  ünitelerinden geldiği görülmüştür. Metindeki bilgi, görsel ve alıntılardan hareketle; akıl yürütme, analiz etme, çıkarımda bulunma, karşılaştırma ve bu süreçler sonrası doğru bilgiye ulaşma yeterliliğini ölçmeyi amaçlayan sorularda kavram ve kelime bilgisine hâkim olmak soruların hızlı ve doğru yanıtlanabilmesi için yine önemini korumaktadır.  “Saltanat”, “Hilafet”, “Muvaffak”, “Tekalif-i Milliye”, “Darülfünun” , “Müderrislik”  kavramlarına sorularda yer verilmiştir.

Genel olarak soruların, bundan önceki aylarda yayımlanan sorularla paralellik gösterdiği, orta uzunlukta ve zorluk düzeylerinin orta güçlükte olduğu düşünülmektedir.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: ORTA GÜÇLÜKTE

Mart ayı DKAB LGS örnek sorularının 1, 2 ve 3.ünite kazanımlarını içeren kavram bilgisi kullanılarak seçeneklerle eşleştirme yapma, okuduğunu anlama ve yorumlama becerisi gerektiren, orta güçlükte sorular olduğu düşünülmektedir. Özellikle 3. sorudaki koruma öncülünde "Karnı doyan her insan kendine iyi bir yol çizebilir" ifadesinden kötülüklerden korunacağı anlamı çıkarıldığı gibi, kötülüklerden arınacağı anlamı da çıkarılabilir. Bu durum yanıtın net olmadığını düşündürmektedir.

İNGİLİZCE: GÖRSELLER DAHA NET

Mart ayı İngilizce örnek sorularının 8. sınıf İngilizce MEB Öğretim Programı kazanımlarına paralel olduğu görülmektedir. İlk 4 üniteden hazırlanan orta güçlükte olduğu düşünülen soruların dili açık, net ve anlaşılırdır.

Sorularda diyalogların yanı sıra mesaj, anket sonucu, tablo, menü gibi içerikler yer almaktadır. Verilen metin türleri örnek sorularla kıyaslandığında daha kısa, görselller ise daha net ve kolay anlaşılır niteliktedir.

Örnekler arasında görsellerde ve öncül bilgilerde verilen bilgiyi kullanabilme becerisini ölçen sorular yer almaktadır. Örneğin 3. soruda doğru yanıta ulaşmak için öğrencilerin menüde verilen öncül bilgiyi seçeneklerde verilen bilgilerle karşılaştırarak mantıksal akış becerilerini kullanmaları beklenmektedir. Bu sebeple öğrencilerin soruları çözerken görsel, tablo–grafik okuma becerilerini kullanarak verilen bilgileri analiz ederek, çeldiricileri eleyerek çok dikkatli çözmeleri gerekmektedir. Aynı şekilde 4. soruda öğrencilerden verilen bilgileri karşılaştırarak, çeldiricileri elemesi ve olumsuz soru köküne de dikkat ederek soruyu doğru yanıtlaması istenmektedir.

Sorularda sözcük bilgisini doğrudan ölçmek yerine, 3. soruda olduğu gibi öğrencinin sözcüğün ilişkili olduğu sözcük grubunu bilip bilmediği soru örneğine de yer verilmiştir. 1. soruda ise kişilik özelliklerini niteleyen sıfatların İngilizce tanımlarını bilmeleri soruyu çözmelerini sağlayacaktır.

MATEMATİK: YORUM YAPARAK BİLGİYİ KULLANMA

Mart ayı örnek sorularının güçlük düzeyinin yüksek olması ve detaylı düşünmeyi gerektiren soruların yoğunluğu nedeniyle öğrencileri zorlayacağı düşünülmektedir. İki soru dışında sorular görsellerle desteklenmiştir. Birkaç soruda konuyla ilgili kurallar, soru metninde verilmiş olup öğrencinin yorum yaparak bu bilgileri kullanması beklenmektedir.

Bu ayki sorular sadece kazanım ölçmeye değil, öğrenciyi düşündürmeye ve yorum yaptırmaya yönelik hazırlanmıştır. Problem çözme ve analitik düşünme becerisi gerektiren soruların yanı sıra, işlem becerilerinin de güçlü olmasının önemini gösteren sorular örnekler arasında yer almaktadır. Bazı sorularda yapılması gereken işlemlerin çok uzun olduğu görülmektedir. Kapsamın 1.dönemle sınırlı olması nedeniyle her sorudaki çözüm yaklaşımı daha zorlayıcı olabilmektedir. Zaman kısıtlaması düşünüldüğünde öğrencilerin bazı ayrıntıları atlaması veya düşünememesi sonucunda zorlanabilecekleri sorular da yer almaktadır. Tüm bunların yanında örnek soruların, konulara ait klasikleşmiş sorulara da çok benzediği görülmektedir. 

FEN BİLİMLERİ: ÇELDİRİCİLER DAHA AZ

Fen Bilimleri soruları, LGS kapsamından kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. Soruların daha önceki aylarda yayımlanan sorulara göre daha kolay olduğu, çeldiricilerin az olduğu görülmektedir. Soruların geneline bakıldığında kolay ve orta güçlükte olduğu söylenebilir. Okuduğunu anlama, bilgiye hâkim olma ve yorumlama becerilerinin yine ön plana çıktığı görülmektedir. “Mevsimler ve İklim” ünitesinden olan sorularda klasik soru tarzının dışına çıkıldığı;  farklı örneklemelerle analiz becerisinin ölçüldüğü görülmektedir. DNA sorusunda görsel okumanın önemli olduğu düşünülmektedir. LGS’de de mutlaka bekleyeceğimiz “Kalıtım” konusundaki çaprazlamalardan 2 soru yer almaktadır. Sorulardan birinde kazanımların “Mutasyon” kazanımları ile birleştirilerek birden fazla kazanımın ölçüldüğü görülmektedir. Ayrıca birkaç kazanımın birlikte ölçüldüğü bir başka soru da 4.üniteden sorulmuştur. “Asitler - Bazlar ve Kimyasal Tepkimeler” kazanımları birlikte sorulmuştur. Ayrıca kimyasal tepkimelerle ilgili 9.soruda 7.sınıf kazanımlarının da yer aldığı görülmektedir. Basınç sorularında kontrollü deney düzeneklerine hâkim olma, değişkenlerin analizini yapabilme ve grafik okuyabilme ön plana çıkmaktadır. Yine fen sorularında çokça rastladığımız günlük hayatla ilişkilendirmelerin sorularda yer aldığı görülmektedir. Basınçla ilgili öğrencilerin çok dikkat etmesi gereken bir çıkarım yapma sorusu yer almaktadır. Bu sorularda öğrencilerin bildiklerini bir kenara koyması, soruda verilenlerle bu bilgilerden hangilerini çıkarabileceklerini test etmeleri, dikkatli olmaları gerekmektedir. Kimyasal tepkimelerde verilen günlük yaşam örnekleri ve bileşik adları ortaokul düzeyinde çok rastlanılır örnekler değildir. Bu ilk anda öğrencileri kaygılandıracak bir durum gibi gözükse de aslında sorular okunduğunda bu bileşikleri tanımanın önemli olmadığı görülecektir.

FMV ERENKÖY IŞIK ORTAOKULU BÖLÜM BAŞKANLARI

TÜRKÇE: ANLAMA VE YORUMLAMA

Türkçe Bölüm Başkanı Zühre Ünal: Mart ayı LGS örnek sorularının Milli Eğitim Bakanlığının sınava dair yaptığı konu kapsamıyla ilgili açıklamaya uygun şekilde hazırlandığı yani 8. sınıf 1. dönem müfredatıyla paralellik gösterdiği görülmektedir.

Örnek sorular incelendiğinde ilk 6 soru ve 8. sorunun okuduğunu anlama-yorumlama becerisini ölçtüğünü ve konu olarak da anlam konularını yani sözcük anlamı, cümle anlamı ve paragraf anlamı başlıklarını kapsadığı görülmektedir. 7. soru görsel okuma-yorumlama (grafik), 9. soru yazım kuralları, 10. soru ise fiilimsi (eylemsi) konusuyla ilgilidir.

Soruların dağılımlarına baktığımızda her zaman olduğu gibi anlam konularının ağırlıkta olduğunu görüyoruz. Sorular genel olarak okuma, anlama, yorumlama ve okuduklarından çıkarım yapabilme becerilerini ölçmektedir. Bu da MEB’in okuma, anlama ve yorumlama ve düşünme becerilerine ne kadar önem verdiğini göstermektedir. Ayrıca soruların dilinin açık, anlaşılır olduğunu ve zorluk derecesinin orta güçlükte olduğu görülmektedir.

DİL BİLGİSİ SORULARINA DİKKAT

Mart ayı örnek sorularının ekim ve kasım ayı soruları kadar analitik yeteneği ölçmeye dönük olmadığı, doğrudan okuduğunu anlamaya yönelik sade metinlerden oluştuğu olduğu görülmektedir. Sorular, hem metinler hem yönergeler açısından incelendiğinde genel olarak beceri temelli olmaktan ziyade klasik soru tarzını, TEOG tarzı soruları çağrıştırmaktadır. Beceri temelli soru tarzı sayı olarak azdır.

Yazım kurallarıyla ilgili olan 9. soruda öncül bilgi verilmediğini görüyoruz. Bu da soruyu ancak yazım kurallarına hâkim olan öğrencilerin yapabileceğini göstermektedir. Dil bilgisi konularından fiilimsiyle ilgili 10. soruda ise öncül bilgi verilmiş ve sorunun bu bilgiden yola çıkılarak çözülmesi beklenmiştir. Bu dil bilgisi sorusu, yeni nesil soru sistemine uygun ve öğrencilerin bildiği, alışık olduğu bir soru tipidir.

Bu sene şimdiye dek yayınlanan örnek sorulara baktığımızda ise beceri temelli soruların haricinde sık sık TEOG tarzı sorulara yer verildiğini görüyoruz. Bu da MEB’in 2023 Haziran ayında gerçekleşecek LGS’de öncül bilgi verilmeden soracağı dil bilgisi soruları olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle öğrenciler, dil bilgisi ile yazım kuralları ve noktalama işaretleri konularını çok iyi kavramalı, bu başlıklarda konu eksikleri olmadan sınava girmelidir.

TC İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: METİN ANALİZİ İSTİYOR

Sosyal Bilimler Bölüm Başkanı Yelda Baba: Mart ayı örnek soruları 1. dönem kazanımlarıyla uyumlu olarak hazırlanmıştır.1. üniteden bir, 2. üniteden iki, 3. üniteden 2 soru bulunmaktadır.

1. soru kolay bir metin analizi sorusu gibi görünmektedir fakat soru, yönergesi eksik sorulmuştur. Tüm şıklar ulaşılabilir özellik taşımaktadır fakat cevap temel amaçtır. Dolayısıyla soruda temel amaç ya da en genel yargı ifadesinin olması soruyu açık hale getirecektir. Soru bu şekliyle tartışmaya açıktır.

2, 3 ve 4. sorular sıkça karşılaştığımız okuduğunu anlama, yorumlama ve metin analizi gerektiren sorulardır.

5. soru Mehmet Akif Ersoy’un hayatına dair bilgilerin yer aldığı bir görsel ile sorulmuştur. Bu soru tipi dikkat çekici olduğu gibi öğrencilerin de bilgileri dikkatle incelemesini gerektirmektedir. Daha önce de kullanılan bir soru tipidir.

Mart ayı örnek sorularında her zaman olduğu gibi metin analizi becerisine ağırlık verilmekle birlikte kavram ve terimlere, konu bilgisine hâkim olmayan öğrencilerin sadece metin analizi becerisi ile soruları çözebilmesinin zor olduğu görülmektedir. Bu sorular gösteriyor ki sınavda başarılı olacak olan öğrenciler, metin analizi becerisi gelişmiş, analiz edilen verileri sentezleyerek çıkarımda bulunabilen, konulara hâkim ve kavram bilgisi iyi olan, dikkatli öğrenciler olacaktır.

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAMLARLA İLİŞKİ

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni Numan Erdem: Mart ayı din kültürü ve ahlak bilgisi soruları 1. dönem konu kapsamından ve kazanımlarından sorulmuştur. Üç soru Kader ve Kaza ünitesinden, bir soru Zekât ünitesinden, bir soru da Din ve Hayat ünitesinden hazırlanmıştır. Sorulardan dört tanesi okuduğunu anlama, çıkarım yapma ve yorumlama becerisi gerektirirken bir tanesi bilgi düzeyinde sorulmuştur.

Sorulara nitelik açısından baktığımızda 1. soru sık karşılaştığımız, ayetlerin kavramlarla ilişkisini ölçen kolay bir sorudur.

2. soru diğer sorulardan farklı olarak şıklar oluşturulurken 5, 6 ve 7. sınıf konu bilgilerini içeren, cüz-i irade ilişkisi dikkate alınarak hazırlanmıştır. Öğrenciden verilen metindeki ilgili şıkları yorumlayacak ve analiz edecek üst düzey bir beceri istenmiş çok zor bir sorudur.

3. soru metin üzerinden zekâtın işlevlerini yorumlamayı hedef alan bir sorudur. Burada soruyu zorlaştıran zekâtın sözlük anlamı üzerinden düşünen öğrencinin doğrudan A şıkkına gidecek olmasıdır. Zekât konusunda anlatılmayan fakat sadaka konusunda sadakanın malı koruduğu bilgisiyle öğrencinin zekâtın da bir sadaka olduğu bilgisini transfer edip üst düzey bir yorumla olan “koruma” kavramına ulaşılması istenmiş ve soru zor hale getirilmiştir.

4. soru Din ve Hayat ünitesinden sorulmuş, metin yorumlama ve ayet ilişkisini bilmeyi hedeflemiştir. Metin ayet ilişkisini ahlak ve iyilik üzerinden yorumlayan öğrencinin yapacağı bir sorudur. Cevap şıkkı A olmasına rağmen metnin ilk cümlesini okuyan öğrenci “yüce varlığa teslim olma” kısmını her şeyi Allah için yapmakta bir bireysel gayedir şeklinde yorumlayacak ve hata yapacaktır. Soru bu şekilde çok zorlaştırılmıştır. Soru kökü metin ilişkisi bakımından net olmayan bu durum soruyu tartışılır hale getirmiştir.

5. soru kavram metin ilişkisini yorumlamayı hedefleyen dikkatli okuma ve yorumlamayla yapılabilecek bir sorudur. Soruyu zorlaştıran kullanılan ifadelerin iyi derecede yorumlanmasıyla kavramlarla örtüştürülebilmesidir.

Sorular ilk bakışta kolay görünmesine rağmen şıklar oldukça yanıltıcı, güçlü çeldiriciler içerecek şekilde hazırlamıştır. Soru çözüm sayısı fazla, derse ait kavramlara hâkim olan, ders içi takibi iyi olan öğrencileri ayırt edecek sorulardır.

İNGİLİZCE: KELİME BİLGİSİ İSTİYOR

Yabancı Diller Bölüm Başkanı Yonca İşlek: Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına  İlişkin Merkezi Sınava Yönelik Mart Ayı Örnek İngilizce Soruları incelendiğinde:

Örnek 5 soru, 8. Sınıf İngilizce müfredatının ilk dönem ünitelerinden (Friendship – Teen Life – In the Kitchen – On the Phone – The Internet) çıkmıştır.

Öncelikle kelime bilgisi ancak bunun yanı sıra yapı bilgisi ve dikkat ön plana çıkmaktadır. Kelime ve yapı bilgisi genel olarak anlamayı sağlamaktadır. Tüm sorular İngilizce okuduğunu tam olarak anlayan ve bundan sonuç çıkartabilen öğrencilerin yapabileceği niteliktedir.

Kelime ve yapı bilgisinden sonra soruları doğru yapabilmek için aranan beceriler:

1. Soru: Friendship ünitesinde önemli bir yer kapsayan kişilik özellikleri ve bu özelliklerin tanımların kavranmış olması ile yapılabilecek bir sorudur.  Okuduğunu anlama ve analiz becerisi gerektirir.

2. Soru: The Internet ünitesindendir. Tablo ile ifade edilmiş gün/kurs adı ve zaman bilgisi verilmiş, verinin derecelendirme ile İngilizce anlatımı (çoğu, bir tanesi, yarısı gibi) test edilmiştir. Analiz ve çıkarım becerisi gerektirir.

3. Soru: In the Kitchen ünitesindendir. Cümleler ile ifade edilmiş kişisel yemek tercihlerin tablo ile ifade edilmiş gün/menü ile eşleştirilmesi istenmiştir. Bu eşleştirmeden soruda geçen tüm kişilerin hepsine birden uyan iki günün seçilmesi istenmiştir. Analiz ve çıkarım becerisi gerektirir.

4. Soru: Teen life ünitesinde ilgi alanları ile buna uyan aktivitelerin eşlenmesi istenmiştir. Genelden özele çıkarım yapabilme becerisi gerektirir.

5. Soru: On the Phone ünitesindendir. Telefon ile verilen siparişlerden gelen ürünlerden doğru olmayan iki tanesi nedeni ile hangi iki kişinin yeniden arama yapması gerekir diye sorulmuştur. Soru birden fazla veriyi analiz etme ve çıkarım yapma becerisi gerektirir.

Sorular daha önce LGS’de çıkmış sorularla benzerlik göstermektedir. Ezber ile yapılamayacak, okuduğunu net olarak anlamayı gerektiren sorulardır.

MATEMATİK:  ZAMAN YÖNETİMİ AÇISINDAN ZORLAYICI

Matematik Bölüm Başkanı Sibel Hepsev: 2022 – 2023 Eğitim Öğretim dönemine ait Mart Ayı Örnek Sorularının Çarpanlar ve Katlar, Üslü Sayılar, Kareköklü Sayılar, Olasılık, Veri Analizi ve Cebirsel İfadeler kazanımlarından yani birinci dönem kazanımlarından oluştuğu görülmüştür. Çarpanlar Katlar konusundan 2 soru, Üslü Sayılar konusundan 1 soru ve Kareköklü Sayılar konusundan 3 soru, Veri Analizi konusundan 1 soru, Olasılık konusundan 2 soru ve Cebirsel İfadeler konusundan 1 soru sorulmuştur.

Genel anlamda sorular vakit alıcı, çok kazanımlı, çok ihtimalli ve çeldiricili yorum sorularından oluşmuştur. Mart Ayı örnek soruları ise işlem olarak zorlamayan fakat zaman alıcı ve farklı ihtimallerin değerlendirilmesini içeren, belirli bir disiplin ile çözülmesi gereken muhakeme ağırlıklı sorulardır. Öğrencilerin matematiksel okur-yazarlığının yeterli seviyede olması ile birlikte yoğun yorum ve dikkat gerektiren soruların yoğunluğu dikkat çekmektedir.

1 ve 10. sorularda işlem yeteneği ön planda olduğu görülmektedir. 4, 5, 7, 8, 9 ve 10. sorularda aynı sonucu veren iki veya daha fazla ihtimali değerlendirerek çözüm yapması gerekmektedir. 2, 3 ve 6.  sorularında tek kazanımlı oldukları görülmüştür.

Genel olarak tüm örnek sorularda olduğu gibi soru metninin çok dikkatli okunması, detaylara dikkat edilmesi gerekmektedir. Önceki örnek sorulara nazaran şekil ve geometrik yorum yeteneğinin daha az sorgularmıştır. Sorulara bakıldığında soruların çözümünü yapacak olan öğrencinin o konuyu tam olarak öğrenmiş olması gerektiği beklenmektedir.

FEN BİLİMLERİ: GÖRSELLERLE ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ

Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Belemir Erdem: Mart ayı örnek sorularının iki tanesi Mevsimler ve İklim ünitesinin, üç tanesi DNA ve Genetik Kod ünitesinin, iki tanesi Basınç ünitesinin ve üç tanesi de Madde ve Endüstri ünitesinin kazanımlarını içermektedir.Sorular; anlaşılır, net ve müfredata uygun kazanımlardan oluşmaktadır. Son sorudaki müfredat dışı kavramların görselle veya metindeki bilgilerle zenginleştirilmesi soru takibini kolaylaştıracaktır. Soruların zorluk seviyesi orta ve zor düzeydedir. Sorularda kullanılan kavramlar, öğrencilerin bilgi ve kavrama düzeyine uygundur.  Sorularda görsel okuma becerisi, deney yorumlama becerisi ve bilimsel okuryazarlık becerileri ön plana çıkmaktadır.

Soruları tek tek; kazanım ve beceri odaklı olarak incelersek;

1. soru; “Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur” kazanımına yöneliktir. Görsel okuma becerisini ve görselde verilen etkinliğin yorumlanmasını ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda gündüz ve gece süresini karşılaştırarak Dünya’nın farklı tarihlerdeki konumlarının yorumlanması beklenmektedir.

2. soru; “Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur” kazanımını pekiştiren ve tablo okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin, tabloda yer alan aylara dağılmış işaretlemeler ile ekinoks tarihleri ve gece-gündüz sürelerinin değişimi arasındaki ilişkiyi yorumlaması beklenmektedir. Tabloda yer alan bilgilerde verilen noktanın Güney Yarım Küre’de yer aldığı çıkarımını yaparak soruya başlaması gerekmektedir.

3. soru; “DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir” kazanımını pekiştiren ve model yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin modelde yer alan desenlere ait ipuçlarından faydalanarak Adenin ve Guanin nükletotitlerinin toplam sayısı bilgisine ulaşması beklenmektedir.

4. soru; “Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum yapar” kazanımını pekiştiren ve veri yordama ile tümden gelim becerilerini birlikte ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin tabloda verilen olası çaprazlama sonuçlarından yola çıkarak çaprazlanan bezelyeler hakkında çıkarım yapması beklenmektedir.

5. soru; Mutasyon ve tek karakter çaprazlama kazanımlarını birlikte ölçen bir sorudur. Dört farklı çaprazlama örneğinin yer aldığı tabloları inceleyerek hangisinin mutasyona uğradığının yorumlanması beklenmektedir. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda verilen örneklerdeki mutasyonu tespit edebilmek için hem tek karakter çaprazlama bilgisine hem de mutasyon bilgisine ihtiyaç duymaktadır. Sorunun girişinde hatırlatıcı olarak bu kavramlara dair ön bilgi yer almaktadır.

6. soru,“Katı basıncını etkileyen faktörler” kazanımını pekiştiren ve deney yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin üç farklı deneydeki değişkenleri kıyaslayarak katı basıncının yüzey alanı ile ilişkisini ve katı basıncının ağırlık ile ilişkisini gözlemleyebildiği deneyleri belirlemesi beklenmektedir.

7. soru, “Sıvı basıncını etkileyen faktörler” kazanımını pekiştiren bir sorudur. Bu soruda deney yorumlama ve grafik oluşturma becerileri birlikte ölçülmektedir. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda görselde verilen deney bilgilerine bakarak öğrencinin yeni değişkenleri deneye uyarlaması ve oluşan sonuçlara ait grafikleri yorumlaması beklenmektedir. Üç farklı adımda sıvı basıncının nasıl değişeceğini yorumlayarak ilk konuma göre grafikteki değişimi tespit ettiğinde bir grafik dışarıda kalmaktadır.

8. soru, “Asitlerin maddeler üzerindeki etkileri ve kimyasal tepkimelerdeki değişimlere ait kazanımları pekiştiren ve deney yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Bu soruda öğrenci ilk olarak, ön bilgi olarak verilen asit –metal tepkimesi sonucu hidrojen gazı açığa çıkar bilgisinin altını çizmelidir. Deney düzeneğini inceledikten sonra oluşan ürünün özelliğinin tepkimeye giren maddelerden farklı olduğu çıkarımını yaparak seçeneklerde elemeye gidebilir.

9. soru; “Bileşiklerin kimyasal tepkimeler sonucu oluştuğunu bilir” kazanımını pekiştiren ve kimyasal tepkimelerdeki değişimler hakkında çıkarım yapılmasını isteyen bir sorudur. Görsel okuma ve bilimsel okuryazarlık becerilerini birlikte ölçmektedir. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda görselde verilen düzenekteki kimyasal tepkimeyi ve tepkime süresince gerçekleşen değişimleri dikkatli takip eden bir öğrenci kimyasal tepkime sonucunda bileşik oluşur bilgisini de pekiştirmektedir.

10. soru; “Fiziksel ve kimyasal değişimler arasındaki farkları çeşitli olayları gözlemleyerek açıklar” kazanımını pekiştiren bir sorudur. Sorudaki metin ve görsel okuma bir araya geldiğinde bilimsel okuryazarlık becerisini ön plana çıkarmaktadır.  Kavrama düzeyinde yer alan bu soru öğrencinin, metinde geçen “sütün kesilmesi, plastikleşme ve biyoplastik oluşumu” kavramlarını bildiği veya metinden çıkarabildiği düşünülerek yazılmıştır ama bu seviyedeki bir öğrenci bu ön bilgiye sahip olmayabilir. Soruda yer alan görselin bir sonraki basamaktaki değişimi içeren ikinci bir görselle desteklenmesi veya metindeki müfredat dışı kavramların daha detaylı verilmesi soruyu daha net ve anlaşılır kılacaktır.