Dijital çağın hastalıkları: WhatsAppitis, nomofobi, crackberry

Teknoloji çağı kendine özgü hastalıkları da ortaya çıkardı: WhatsApp’ta aşırı mesaj atmak olan ‘WhatsAppitis’, telefonsuzluk korkusu anlamına gelen ‘nomofobi’ ya da sürekli mail kontrol etme şeklinde kendini gösteren ‘crakcberry’ gibi. 

Dijital araçların yaşama girmesi ve aşırı kullanımı sebebiyle ortaya çıkan fiziki ya da durumsal rahatsızlıklar, değişiklikler veya semptomlar uzmanlar tarafından “dijital hastalıklar” olarak adlandırılıyor. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Deniz Yengin, dünyada 6 milyar internet, 5 milyar akıllı telefon ve 4.5 milyon sosyal ağ kullanıcısı olduğunu belirtiyor. 

DİJİTAL AĞA BAĞLANMA ZORUNLULUĞU

Yengin’e göre, artık insanlık için sosyal bir ağa bağlanmak bir tercih değil gereklilik. Bu durum da dijital hastalıkların artışına neden oluyor. Hürriyet’ten Zülal Atagün’ün haberine göre insanların “Bağımlı mıyım yoksa tek tipleşiyor muyum?” ikileminde olduğunu söyleyen Yengin, şöyle konuşuyor: “Eğer interneti günde 4 saate kadar kullanıyorsanız bağlısınız ancak 4-10 saat arası kullanıyorsanız bağımlılığa doğru gidiyorsunuz demektir. Bu süre 16-17 saati buluyorsa tek tipleşiyor ve onun bir parçası haline geliyorsunuz. En çok da bunu konuşuyoruz aslında. İnsanlarda yeni hastalıklar ortaya çıktı. Mesela telefonsuz kalma korkusu ‘nomofobi’ olarak adlandırılıyor. WhatsAppitis diye bir hastalık da var, aşırı WhatsApp kullanımı anlamına geliyor.”

DİJİTAL DÜNYADAN SOYUTLANMAK

Yengin, aileleri de uyarıyor: “Öğrenciler için en önemli dijital hastalıklardan biri ekran bağımlılığı. Milli Eğitim Bakanlığı’nın kararıyla cep telefonları en azından okulda ellerinde olmayacak. Öğrencilerin elinde telefon olması derste konsantrasyonu etkiliyor. Okul dışında ise faydalı kullanım aileler tarafından desteklenmeli. Bunun için sosyal medyayı en az bir ebeveynin de iyi kullanabilmesi lazım. Çocuğun dijital platformlardaki davranışları takip edilmeli, mahremiyetine özen gösterdiğinden emin olunmalı. Bu arada ailelerin ‘shareparenting’ adı altında çocuklarını devamlı paylaşma durumuna da son vermesi gerekiyor. Dijital dünyadan biraz uzaklaşabilmek için yüz yüze iletişim ve alternatif etkinlikler yapılmalı.”

OYUN BAĞIMLILIĞINA DİKKAT

Oyun bağımlılığı da daha farklı bir durum. Çünkü oyunun kendine ait kuralları var. Sihirli çember diyoruz. Aynı anda farklı ortamlarda online oluyorlar. Çocuk, hem tabletten oyun oynuyor hem de cep telefonundan oyunu nasıl oynayacağını konuşarak arkadaşlarıyla iletişim kuruyor. Çocuklar çoklu ortamın içine entegre olmuşlar. Aynı anda dört beş sistemin içindeler. Ekran ya da oyun bağımlılığı bitmeyecek. Teknoloji arttıkça farklı farklı türevleri ortaya çıkacak. Biz bundan 30 sene önce televizyon bağımlılığını konuşuyorduk. Bir 10 sene sonrada dijital teknolojinin farklı uzantılarıyla karşı karşıya kalacağız. Amadünyadan elimizi eteğimizi çekemeyiz. Bu sistemleri zorunlu olarak kullanacağız. Önemli olan bunu yaparken her anlamda kendimizi korumayı da öğrenmek.”