17 yaşındaki liseli moleküler biyoloji alanında patent aldı

TED Ankara Koleji Lisesi 12. sınıf öğrencisi olan 17 yaşındaki Simay Yüksel, Alzheimer, Parkinson, ALS, Huntington ve Frontotemporal Demans gibi hastalıkların risk analizine ve erken teşhisine imkan veren "Epigenetik Tabanlı Bir Yapay Zeka Modeli" geliştirdi ve bu çalışmasıyla Türk Patent ve Marka Kurumundan resmi patent numarası almaya hak kazandı.

Türkiye'de 18 yaş altında patent numarası almaya hak kazanan az sayıdaki öğrenciden biri olan ve Moleküler Biyoloji Kulübü'nün kurucusu olan Simay Yüksel, hem nörobiyoloji hem de moleküler biyoloji alanlarına ortaokuldan beri ilgisi olduğunu, küçüklüğünden beri insan psikolojisini anlamaya çalışan birisi olduğunu söyledi. 

SADECE YAŞLILARI ETKİLEMİYOR

Son dönemlerde ise nörodejeneratif hastalıklar konusuna odaklandığını belirten Yüksel, neden böyle bir model geliştirdiğini şöyle açıkladı: “Frontotemporal Demans, Alzheimer, Parkinson, ALS, Huntington gibi nörodejeneratif hastalıklar sadece yaşlıları etkiliyor gibi görünse de aslında yediden yetmişe birçok insan dünya çapında bu tür hastalıklardan etkileniyor. Tıp ve teknoloji alanlarındaki gelişmelere rağmen özellikle bu hastalıkların görülmesindeki artışın devam ettiğini gördükten sonra ‘bu sorunu nasıl çözebilirim’ diye düşünerek konuyu daha detaylı araştırmaya başladım. Araştırmalarım sonucu fark ettim ki; her ne kadar bu alanda yapılan araştırmalar artmış olsa da hastalıkların anlaşılmasında hala yetersiz kalmakta ve günümüzde bu hastalıkların herhangi bir kesin tedavi yöntemi bulunmuyor. Semptomların baştaki süreçlerde belirgin gözlemlenmemesi de bu hastalıkların erken teşhisini zorlaştırıyor.”

YAPAY ZEKA İLE ERKEN TEŞHİS

Yapay zekanın ilerleyişinden hareketle, nörodejeneratif hastalıkların erken teşhisinde yapay zekadan nasıl yararlanabileceğinin yollarını aramaya başlayan Simay Yüksek, okuldan iki arkadaşı ile 2023 yazında çalışmalara başladı. Yüksel, modelin detayları hakkında şunları kaydetti: “Bu yapay zeka modeli ile belirttiğim beş nörodejeneratif hastalığın epigenetik tabanlarını modelimize yükleyerek o epigenetik verilere göre de ‘hastanın bu hastalıklara ne kadar yatkınlığı var ya da risk oranı ne kadar’ gibi verileri elde etmeyi planlıyoruz. Çalışma kapsamında kişilerden alınan tükürük ve kan örnekleri geliştirdiğimiz makineye yükleniyor. Makine, geliştirilen yapay zeka sistemiyle, bu 5 hastalık için geçerli olan 16 ayrı belirtece bakılıyor ve bunların analizi yapılıyor. Bu sayede erken teşhisin konmasını ve erken bir noktada gerekli süreçlerin başlatılmasının sağlanmasını hedefliyoruz.”

ROL MODELİ AZİZ SANCAR

Simay Yüksel bilim dünyasındaki idolünün ise Nobel ödüllü bilim insanı Prof.Dr. Aziz Sancar olduğunu söyledi. Yüksel, bir yandan YKS’ye hazırlandığını bir yandan da ABD’deki üniversitelere başvuru sürecinin devam ettiğini belirtti. Yüksel, “Asıl amacım bilimine ve insanlığa katkı sağlamak. Bunu da günümüz sorunlarına bilimin ışığında inovatif çözümler bularak ve geleceği daha sürdürülebilir bir hale getirerek gerçekleştirmeyi hedefliyorum. Yurt dışında bu alanda eğitimimi tamamladıktan sonra, Türkiye'ye gelerek ülkeme katkı sağlamayı amaçlıyorum” dedi.