Geçtiğimiz yıllarda her ayın ilk Pazartesi günü sorular yayımlanıyordu. Bu sene değişiklik var. Her ayın 15’nde yayımlanacak. Eğer bu tarih hafta sonuna gelirse takip eden ilk Pazartesi günü sorular erişime açılacak. Peki kasım ayı örnek sorularını eğitimciler nasıl değerlendirdi?
ARI OKULLARI ZÜMRE BAŞKANLARI
TÜRKÇE: VERİLERDEN AKIL YÜRÜTME
2022 Kasım ayı LGS örnek soruları değerlendirildiğinde Millî Eğitim Bakanlığı’nın öğretim programında yer alan kazanımlara ve LGS’ye paralel olduğu görülmektedir. Temel dil ve okuma becerilerini, özellikle okuma-anlama düzeyini yoklayan soruların dili açık ve anlaşılırdır. Paragrafların geneli, tek bir kazanımı ölçmüş; bir paragrafa bağlı birden fazla soruya yer verilmemiştir. Sorularda içerik, yaşamla ilişkilendirilerek öğrencilerden verilen mesajı bulmaları, olaylar, durumlar ve nesneler arasındaki ilişkileri keşfederek örüntülere ulaşmaları, paragraftaki çıkarımları birleştirerek yeni çıkarımlar oluşturmaları, metnin içeriği ve biçimi üzerine düşünmeleri, verilerden hareketle akıl yürüterek sonuca ulaşmaları ve sorunu tespit etmeleri istenmiştir.
Bir metnin genel anlamını kavramak için sözcükleri ve metni doğru okuyabilme, sonrasında çözümleyebilme, ifade edebilme, sentez yapabilme ve işleyebilme becerilerini kapsayan soruların uzun olmadığı ancak çeldiricilerinin de güçlü olduğu dikkat çekmektedir.
BECERİ TEMELLİ SORULAR
2 ve 8.sorular, beceri temelli soru olarak nitelendirebileceğimiz sorulardır. Eski Türkçedeki sayıların okunuşu ile ilgili tablo okuma ve Ay’ın görünümü ile ilgili görsel okuma soruları bu ayın dikkat çeken sorularındandır. Bu sorular dikkat gerektiren ve zamanı etkin kullanma becerisini ölçen sorulardır. 7.soruda dil bilgisi konularından biri olan eylemsiler, 9.soruda ise yazım kuralları ile ilgili başlıklar yoklanmak istenmiştir. Bu sorularda diğer aylardan farklı olarak bilgiyi soruya transfer etme değil de sorunun çözümünü gerektirecek bilginin öğrencide hazır bulunması istenmiştir. Kazanımların bilgisine hâkim olan öğrenciler, soruları rahatlıkla çözebilmektedir.
Disiplinler arası bir yaklaşımla da hazırlanan soruların içeriğindeki metinler, öğrenciye yaşamsal beceri kazandırma ve genel kültür düzeylerini arttırmaya yöneliktir. Zamanı doğru yönetebilen, pratik düşünebilen, dikkat becerisi gelişmiş, bütünsel bakabilen, konuyla ilgili bilgiyi kullanma becerisine sahip ve bu yıla kadar geçen süreçte okuma alışkanlığı kazanmış öğrenciler, zorluk derecesi genel olarak orta seviyedeki bu örnek soruları rahatlıkla çözebilirler.
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: ANLAMA VE YORUMLAMA
MEB’in kasım ayı örnek soruları incelendiğinde soruların yoğunlukla “Milli Uyanış” ünitesinden oluştuğu, daha önce yayımlanan örnek sorularla benzerlik gösterdiği görülmektedir. Orta güçlükte olduğu düşünülen soruların genel olarak verilen metinlerden, öncüllerden yararlanarak doğru yanıta ulaşmayı hedeflendiği, öğrencinin okuduğunu anlama ve yorumlama becerisini ölçmeye yönelik; açık, net, anlaşılır bir dille hazırlandığı görülmektedir.
Örneklerde yer alan ilk üç sorunun da ulusçuluk ilkesini içermesi, bu kavramı bilmenin önemini göstermektedir. Aynı biçimde Kanun-i Esasi, parlamento, siyasi birlik, özerklik, emperyalizm, müftü, fetva, güçler ayrılığı gibi kavramların sorularda yer alması kavram bilgisine sahip öğrencilerin zamanı etkin kullanarak soruları doğru yorumlayabilmelerini sağlayacaktır.
Gazete manşetlerinden çıkarım yapmayı gerektiren görsel yorumlama sorusuna da örnekler arasında yer verilmiştir. Bu tarz sorular da metin sorularında olduğu gibi dikkatli bir biçimde okunmalı, öncüllerle ya da seçeneklerle eşleştirilerek doğru sonuca ulaşılmalıdır.
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: KAVRAM-METİN İLİŞKİLENDİRMESİ
Kasım ayı örnek sorularının, 1 ve 2. ünitelerin konu ve kazanımlarını içerecek biçimde hazırlandığı görülmektedir. Örnekler geçmişte yayımlanan sorularla paralellik göstermektedir.
“Kader İnancı” ünitesinden hazırlanan soru, kavram-metin ilişkilendirebilme becerisini ölçmeye yöneliktir. Sadaka ibadeti ile ilgili soru, günlük yaşamla ilişkilendirilerek şemayla tasarlanmıştır. Yasaların ölçülmek istendiği soruda seçeneklerin dizelerle hazırlanması dikkat çekicidir.
Genel olarak kasım ayı örnekleri; kavram bilgisi, örnek olaydan çıkarım yapma, ayet-sure ilişkilendirme ve yorum becerisini ölçmeye yönelik orta güçlükte sorulardan oluşmaktadır.
İNGİLİZCE: DİKKATLİ OKUMAK ÖNEMLİ
2022 Kasım ayı İngilizce LGS örnek soruları incelendiğinde Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretim programı kazanımlarına paralel olduğu görülmektedir. Soruların ünitelere göre dağılımına baktığımızda soruların “Friendship 1. Ünite” ve “Teenlife 2. Ünite” kazanımlarından olduğu gözlemlenmiştir. Açık, net ve anlaşılır bir dille hazırlanan soruların orta güçlükte olduğu düşünülmektedir. Soru örneklerinde 2 tane olumsuz soru kökü karşımıza çıkmaktadır ve bu soru köklerindeki olumsuz ifadelere çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Ayrıca seçeneklerin de dikkatle okunması çok önemlidir. Örneğin 1. soruda çeldiricideki tek bir sözcük “only” sözcüğü sorunun çözümünü doğrudan etkilemektedir.
Örnek sorularda öğrencilerin gerçek yaşamda karşılarına çıkabilecek metin türleri yer almaktadır. 1 ve 2. soruda öğrencilerin doğru yanıta ulaşabilmeleri için verilen okul web sayfasında yer alan okul sonrası etkinlik programındaki öncül bilgileri ve tabloyu iyi okuyup ilgili oldukları sözcük kategorilerini belirlemeleri, etkinliklerin başlangıç ve bitiş tarihlerine bakarak etkinlik süresine ulaşmaları gerekmektedir.
Soruları yanıtlarken öğrencilerin konunun bütününe hâkim olmaları gerekmektedir. Örneğin 1 ve 5. sorularda da görüldüğü gibi öğrencilerin doğru yanıta ulaşabilmeleri için konuyla ilgili aktif sözcüklerin eş anlamları, zıt anlamları, ilgili kavramlar ve kalıpları bilmeleri şarttır.
Genel olarak okuduğunu anlama, dil ve düşünce bağlantısı kurma, sözcüklerin eş ve zıt anlamlarına hâkim olma, doğru analiz yapabilme, grafik-tablo okuma gibi becerilere sahip öğrencilerin İngilizce sorularını rahatlıkla çözebilecekleri düşünülmektedir.
MATEMATİK: ÇOK İŞLEM GEREKTİREN SORULAR
Kasım ayı matematik soruları, günlük yaşam konularının kurgulanarak hazırlandığı sorular olarak karşımıza çıkmaktadır. Çok adımlı işlem gerektiren soruların bu ay fazla olduğu görülmektedir. Okuduğunu anlama ve mantık soruları olarak 2 soru ortak bölen ve aralarında asal sayılardan, 5 soru kare köklü sayılardan ve 3 soru ise üslü sayılardan gelmiştir. Çözüm sırasında 6. sınıfta işlenen çarpanlar ve katlar konusu ile 7. sınıfta işlenen düzgün altıgen ve yüzdeler konularının kazanımlarını bilerek fikir yürütme becerisi gerektiren sorulara da yer verilmiştir. Soruların görsel içermesi ve uzun olmasının yanı sıra çoklu işlemler gerektirmesinin zaman yönetimine olumsuz etkisi olabileceği düşünülmektedir. Bu ayki örnek sorularda görsellerin yoğunluğu ile matematik okuryazarlığının ölçülmesi zenginleştirilmiştir. Düşünme ve yorum gerektiren karekökün hangi iki doğal sayı arasında olduğunu ölçmeye yönelik soru türleri üzerinde fazlasıyla durulduğu görülmektedir. Örnek sorulardaki “olamaz”, “en az”, “en yakın”, “en fazla”, “olabilir” gibi ifadelerin olduğu soru kökleri de öğrencilerin okuduğunu anlama ve muhakeme yapma becerilerini geliştirmelerine olanak tanımaktadır. Öğrencilerin yeni nesil matematik sorularını tam olarak anlayabilmeleri için okurken soruda verilen önemli noktaları tespit edip mutlaka belirgin hâle getirmesi gerekir.
FEN BİLİMLERİ: YORUM VE ANALİZ BECERİSİ
Kasım ayı örnek sorularının genel olarak “DNA ve Genetik Kod” ile “Mevsimler ve İklim” ünitelerinden hazırlandığı görülmektedir. “Mevsimler ve İklim” ünitesinden yayınlanan sorular, geçtiğimiz yıllarda karşılaştığımız soru örneklerine benzemektedir. 2.ünite “DNA ve Genetik Kod” ünitesindeki sorular; grafik, tablo, günlük hayattan örnekler içeren ve çözümünde yorumlama ve analiz becerisi gerektiren beceri temelli sorulardır. DNA eşlemesi ile ilgili sorular, klasik bilgi sorusu olarak öğrencilerin her zaman çözdüğü ve karşılaştığı soru tipi olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda daha önceki örnek sorulara benzeyen soru tiplerinin de ağırlıkta olduğu görülmektedir. Sadece “çaprazlama” sorusunda verilen grafik, daha önceki sütün grafikleri gibi klasikleşen bir grafik olmayıp “dairesel grafik’’ olarak karşımıza çıkmıştır. Diğer çaprazlama sorusu da yine tablodan bilgi alarak yanıtlanabilecek bir soru tipidir. Arılarla ilgili olan modifikasyon sorusunda ise arıların yaşam döngüsü, aşamalı bir şemayla verilmiştir. Şemanın okunup doğru yanıta ulaşılması beklenmektedir.
FMV ERENKÖY IŞIK ORTAOKULU BÖLÜM BAŞKANLARI
TÜRKÇE: DİSİPLİNLERARASI SORULAR
Türkçe Bölüm Başkanı Zühre Ünal: MEB’in yayımladığı kasım ayı örnek soruları incelediğinde ilk 7 sorunun okuduğunu anlama-yorumlama becerisini ölçtüğünü ve konu olarak da anlam konularını yani sözcük anlamı, cümle anlamı ve paragraf anlamı başlıklarını kapsadığını görüyoruz. Geri kalan sorulardan 1 soru görsel yorumlama, 1 soru fiilimsi, 1 soru yazım kuralları ile ilgilidir. Soruların dili son derece açık ve anlaşılırdır. Okuma alışkanlığı olan öğrencilerin rahatlıkla çözebileceği sorulardır. Soruların dağılımlarına baktığımızda her zaman olduğu gibi anlam konularının ağırlıkta olduğunu görüyoruz. Bu da MEB’in okuma, anlama ve yorumlama ve düşünme becerilerine ne kadar önem verdiğini göstermektedir.
ESKİ TÜRKÇE OKUNUŞLAR
İlk soruda öğrencinin sözcük bilgisi, kelimeleri anlamlarıyla eşleştirebilme becerisi üzerinden ölçülmüştür. 2 numaralı soru analiz becerisi isteyen Eski Türkçedeki iki basamaklı sayıların oluşumu ile ilgili bir sorudur. Bir okuma-anlama sorusudur. 5 numaralı soru ise içerik olarak 5N 1K sorularını ölçüyor gibi görünse de aslında cümlede anlam becerisini de ölçen bir sorudur. Yönergedeki “ne zaman, nerede, nasıl” soruları 5N 1K ile ilgilidir ancak yönergede festivalin “amacı” ile ilgili istenen bilgi cümlede anlam konusunu kapsamaktadır. 6. soru bir önceki ayın örnek soruları içerisinde de yer verilen atasözü sorusudur.
DİSİPLİNLERARASI İŞBİRLİĞİ
8. soru, yalnız okuma-anlamaya yönelik değil aynı zamanda disiplinler arası iş birliğiyle hazırlanmış bir görsel okuma sorusudur. Ay’ın evreleri ile ilgili bilgilendirici bir açıklama paragrafı verilmiş ve Ay’ın evreleri görsel olarak seçeneklerde yer almıştır. Soru ilk bakışta bir fen bilgisi sorusunu andırmaktadır çünkü öğrenciler Ay’ın evrelerini fen bilgisi dersinde öğrenmektedir. Aslında bu sorunun çözümünde fen bilgisi kazanımı gerekmemektedir çünkü soruda önce bilgilendirici bir açıklama paragrafı üzerinden Ay’ın evreleriyle ilgili bilgi verilmiş, ardından bir ayın 23-25. günlerinde Ay’ın hangi evrede olduğu sorulmuştur. Yani öğrenci paragraftaki açıklamaları okuyarak, okuma-anlama becerisini kullanarak soruyu rahatlıkla çözebilir. 2022 Haziran LGS’de de bir Türkçe sorusu disiplinler arası iş birliğiyle hazırlanmıştı. Türkçe branşı, disiplinler arası soru sorabilme imkânından en çok yararlanılabilen branştır. MEB’in de bu imkânı kullanarak soru hazırladığını görmekteyiz.
BU SORULARA DİKKAT
9. ve 10. soru dil bilgisi sorularıdır. Bu sorularda dikkat çeken şudur ki daha önce dil bilgisi soruları detaylı öncül bilgiler verilerek sorulurken 9 numaralı fiilimsi sorusu tek cümlelik çok kısa, yüzeysel bir öncül bilgi verilerek sorulmuştur. Yani verilen bu öncül bilgi detay içermediğinden birçok öğrenciye soruyu çözebilmek adına yeterli gelmeyebilir. Bu sebeple 9. soru aslında fiilimsi konusuna hâkim, konuyu iyi bilen öğrencilerin yapabileceği bir sorudur. 10 numaralı yazım kuralları sorusunda ise öncül bilgi verilmemiştir. Bu soru, eski sınav sistemi tarzında bir sorudur. 2022 Haziran LGS’de de bazı dil bilgisi soruları, öncül bilgi verilmeden eski sınav sistemine benzer şekilde sorulmuştur. Bu ayın örnek soruları içerisinde yine bu tarz bir soruyla karşılaşmamız MEB’in 2023 LGS’de yine öncül bilgi vermeden soracağı dil bilgisi soruları olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle öğrenciler, dil bilgisi konularını çok iyi kavramalı ve konu eksikleri olmadan sınava girmelidir.
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: METİN VE ANALİZ BECERİSİ
Sosyal Bilimler Bölüm Başkanı Yelda Baba: Kasım ayı örnek soruları kazanımlarla uyumlu olarak hazırlanmıştır. 2021-2022 LGS sınavında bir adet öncüllü soru varken beş sorudan oluşan örnek sorulardan üç tanesinin öncüllü olması dikkat çekicidir. 4. soru Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemine dair bilgi içeren gazete başlıklarının birlikte verildiği bir görsel ile sorulmuştur. Bu soru tipi dikkat çekici olduğu gibi öğrencilerin de bilgileri dikkatle incelemesini gerektirmektedir. Kasım ayı örnek sorularında her zaman olduğu gibi metin analizi becerisine ağırlık verilmekle birlikte kavram ve terimlere, konu bilgisine hâkim olmayan öğrencilerin sadece metin analizi becerisi ile soruları çözebilmesinin zor olduğu görülmektedir. Bu sorular gösteriyor ki sınavda başarılı olacak olan öğrenciler, metin analizi becerisi gelişmiş, analiz edilen verileri sentezleyerek çıkarımda bulunabilen, konulara hâkim ve kavram bilgisi iyi olan öğrenciler olacaktır.
DİN KÜLTÜNÜ VE AHLAK BİLGİSİ: YORUMLAMA SORULARI
Genel olarak; sorular kazanımlara uygun, yeni nesil soru olarak ifade edilen tarzda hazırlanmıştır. Bilgi düzeyinde soru bulunmamaktır. Konuya dair bilgilerin olay, ayet ve şiirde yorumlanmasına yönelik sorulardan oluşmaktadır. Beş sorunun iki tanesi “Kader ve Kaza” ünitesinden, üç tanesi de “Paylaşma ve Yardımlaşma” ünitesi; zekâttan sorulmuştur. Soruların zorluk düzeyi orta düzeydedir. Soruların çözümü için sadece bilginin yetmeyeceği, anlama ve yorumlama kabiliyetini de aradığı, bu nedenle çok soru çözerek soruların çözümünün kolaylaşacağı görülmektedir. Sonuç olarak bu soruları konu bilgisi ve kavram bilgisine hâkim, bildiğini anlayan ve yorumlayan her öğrenci kolaylıkla çözecektir.
İNGİLİZCE: KELİME BİLGİSİ VE DİKKAT
Yabancı Diller Bölüm Başkanı Yonca İşlek: İngilizce Soruları incelendiğinde: İngilizce okuduğunu anlayan ve bundan sonuç çıkartabilen öğrencilerin yapabileceği nitelikte oldukları söylenebilir. Okuduğunu anlayabilmek için özellikle kelime bilgisi ancak bunun yanı sıra yapı bilgisi ve dikkat ön plana çıkmaktadır.
Örnek sorular ilk 2 üniteyi kapsamaktadır: Friendship ve Teen Life
Kelime ve yapı bilgisinden sonra soruları doğru yapabilmek için aranan beceriler:
1. Soruda tablodan veri okuma / tablo içinde özelden genele gitme / analiz
2. Soruda analiz/ çıkarım
3. Soruda okuma-anlama, özelden genele çıkarım yapabilme
4. Soruda grafik tablo okuma
5. Soruda birden fazla veriyi analiz etme ( kategori-kategori kodu – seçen kişi sayısı) /çıkarım yapabilme
Sorular daha önce LGS’de çıkmış sorularla paralellik göstermektedir. Ezber ile yapılamayacak, okuduğunu net olarak anlamayı gerektiren sorulardır.
MATEMATİK: ZAMAN ALICI SORULAR
Matematik Bölüm Başkanı Sibel Hepsev: 2022 – 2023 Eğitim Öğretim dönemine ait Kasım Ayı Örnek Sorularının Çarpanlar ve Katlar, Üslü Sayılar ve Kareköklü Sayılar kazanımlarından oluştuğu görülmüştür. Çarpanlar Katlar konusundan 2 soru , Üslü Sayılar konusundan 3 soru ve Kareköklü Sayılar konusundan 5 soru sorulmuştur. Ekim Ayı Örnek Sorularının işlem olarak daha yoğun olmasının yanında farklı ihtimallerin değerlendirilmesini içeren sorular bulunmaktadır.
Kasım Ayı örnek soruları ise işlem olarak zorlamayan fakat zaman alıcı ve farklı ihtimallerin değerlendirilmesini içeren muhakeme ağırlıklı sorulardır. Öğrencilerin matematiksel okur-yazarlığının yeterli seviyede olması ile birlikte görselleri de yorumlamaları gereken soruların yoğunluğu dikkat çekmektedir.
1, 4, 6, 7 ,8 ve 10 uncu sorular da özellikle görseldeki şekilleri yorumlamak sorunun çözümünü etkilemektedir. 2 ve 3.sorularda işlem yeteneği ön planda olduğu görülmektedir. 5. soruda aynı sonucu veren iki farklı ihtimali değerlendirerek çözüm yapması gerekmektedir. 9. Soruda verilen kriterlere uygun şekilde seçim yapması beklenmektedir.
Genel olarak tüm örnek sorularda olduğu gibi soru metninin çok dikkatli okunması, detaylara dikkat edilmesi ve görsel ile bağlantı kurulması gerekmektedir. Sorulara bakıldığında soruların çözümünü yapacak olan öğrencinin o konuyu tam olarak öğrenmiş olması gerektiği beklenmektedir.
FEN BİLİMLERİ: GÖRSEL OKUMA BECERİSİ
Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Belemir Erdem: MEB’in yayımladığı kasım ayı örnek sorularının iki tanesi Mevsimler ve İklim ünitesi kazanımlarını, sekiz tanesi DNA ve Genetik Kod ünitesinin kazanımlarını içermektedir. Sorular; anlaşılır, net ve müfredata uygun kazanımlardan oluşmaktadır. Soruların zorluk seviyesi kolay ve orta düzeydedir. Sorularda kullanılan kavramlar, öğrencilerin bilgi ve kavrama düzeyine uygundur. Sorularda görsel okuma becerisi ve veri yordama becerisi ön plana çıkmaktadır. Soruları bazında; kazanım ve beceri odaklı incelersek;
1.soru; “Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur” kazanımını pekiştiren ve tablo okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin Güneş’in doğuş ve batış saatlerini tablodan okuyup gündüz ve gece süresini karşılaştırarak hangi mevsim olduğu sonucuna ulaşması beklenmektedir.
2.soru; “Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunur” kazanımını pekiştiren ve görsel okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin, modelde yer alan fosforlu bantların parlaklığı bilgisinden yola çıkarak gelen ışınların açısını yorumlaması ve yaşanılan mevsim çıkarımı yapması beklenmektedir.
3.soru; “DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir” kazanımını pekiştiren ve model yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin tabloda yer alan DNA çalışmalarına ait ipuçlarından faydalanarak DNA modeli için gerekli olan bilgiye ulaşması beklenmektedir.
4.soru; “DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir” kazanımını pekiştiren ve görsel okuma becerisini ölçen bir sorudur. Bilgi düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin verilen modelde yer alan şekilleri karşılıklı gelen organik baz çiftleri gibi düşünerek eşleştirmesi beklenmektedir.
5.soru; “DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir” kazanımını pekiştiren ve model yorumlama becerisini ölçen bir sorudur. Bilgi düzeyinde yer alan bu soruda verilen DNA modelinde eksik olan kısmı düşünerek öğrencinin model hakkında çıkarım yapması beklenmektedir.
6.soru, “Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum yapar” kazanımını pekiştiren ve veri yordama becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin verilen genotiplere bakarak farklı olasılıkları değerlendirmesi beklenmektedir.
7.soru, “Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum yapar” kazanımını pekiştiren ve tablo okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda tabloda verilen fenotip ve genotip bilgilerine bakarak öğrencinin bezelyelere ait çekinik karakterleri tespit etmesi beklenmektedir.
8.soru, “Mutasyonla modifikasyon arasındaki farklar ile ilgili çıkarımda bulunur” kazanımını pekiştiren ve görsel okuma becerisini ölçen bir sorudur. Bu soruda öğrencinin, arının yaşam döngüsüne ait görselde yer alan bilgileri kullanarak çıkarım yapması beklenmektedir.
9.soru; “Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlar hakkında yorum yapar” kazanımını pekiştiren ve problem çözme becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda bezelyelerde boy uzunluğu karakterine ait üç farklı çaprazlama verilmiştir. Öğrencinin verilen çaprazlamaları inceleyerek baskın olan geni belirlemesi beklenmektedir.
10.soru; “Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarını gözlem yaparak açıklar” kazanımını pekiştiren ve görsel okuma becerisini ölçen bir sorudur. Kavrama düzeyinde yer alan bu soruda öğrencinin, fare ve fare ile beslenen baykuş popülasyonlarının birey sayılarında zamanla meydana gelen değişime bakarak varyasyonun azaldığına dair bir çıkarım yapması beklenmektedir.
UĞUR OKULLARI AKADEMİK KURUL ÜYELERİ
TÜRKÇE: GÖRSELLERİ DOĞRU YORUMLAMA
Türkçe Bölüm Başkanı Handan Büke: Kasım ayı örnek sorularında parçada anlam, sözel mantık yorumlama, yazı kuralları, cümlede anlam, eylemsi, deyim-atasözü- özdeyiş ve sözcükte anlam konularına yer verilmiştir. Sorular orta düzey zorluk seviyesindedir. 1. Soru olan sözcükte anlam sorusu geçtiğimiz yıllarda da sorulan tarzdadır. 2. Soru olan sözel mantık yorumlama, 8. Soru olan görsel yorumlama soruları seçici ve farklı yapıda hazırlanmıştır. 3. Soru birden çok kazanımı sorgulayan tarzda bir sorudur ve geçtiğimiz yıllarda benzer tarzda sorular sorulmuştur. 4. soru açıklamadan yola çıkarak örnek buldurma üzerine kurulan bir sorudur. 7. Soru olan eylemsi sorusu öncülüyle sorulduğu için kolay tarzda sorulmuştur. Metinlerde ve görsellerde fen bilimleri alanından faydalanılmıştır. Kasım ayı örnek sorularının okuduğunu anlama, görselleri doğru yorumlama ve bilgiyi kullanma üzerine temellendirildiği görülmektedir.
MATEMATİK: ZAMAN SORUNU YAŞANABİLİR
Matematik Bölüm Başkanı Pelin Sancaktar: Örnek sorularda matematik branşında en öne çıkan özellik; verilen bilginin veya sayıların yorumlandığında anlam kazanmasıdır. Matematiksel bir işleme geçiş yapmadan önce verilen bilgi, sayılar ve şekil harmanlanarak yorumlanmalıdır. Soruda yapılması istenen matematiksel işlemlere, soru kökündeki cümlelerin veya sözcük gruplarının yorumlanması ile ulaşılabilmektedir. Bu sentezleme yapılmadığında sorunun içindeki sayı ve işlemler bütünden bağımsız durmaktadır. Bu yorumun birden fazla öncül koşula dayandırılması da dikkat ile çok boyutlu düşünce gerektirmektedir.
Soru çözümünde öğrencilerin birden fazla durumu değerlendirmesi ve yorumlaması istenmiştir. Tüm ihtimalleri değerlendirmeyen öğrenciler için, en öne çıkan durum veya en kuvvetli ihtimale ait potansiyel güçlü çeldiriciler şıklarda mevcuttur ve kolaylıkla tercih edilir.
Sorular içerisinde müfredatta daha sonra karşımıza çıkacak konulara ait değinmeler vardır. Konuya hâkim olmayan öğrenciler için yine denenmesi gereken ihtimal ve analiz yapılması gereken durum sayıları artmakta bu da zaman tüketmektedir.
FEN BİLİMLERİ: GÜNLÜK HAYATTAN SORULAR
Fen Bilimleri Bölüm Başkanı Filiz Polat: Sorular, Milli Eğitim Bakanlığı’nın 8. sınıf konularına ve kazanımlarına uygundur. “Mevsimler ve İklim” ünitesinden 2 soru, “DNA ve Genetik Kod” ünitesinden 8 soru sorulmuştur. 2. üniteye ağırlık verilmiştir. LGS sınavında çıkma olasılığı yüksek olan “DNA’nın Yapısı’’ ve “Kalıtım’’ konuları ile ilgili üçer soru bulunmaktadır. Örnek soruların görsellerden oluştuğu görülmektedir. Sorunun daha iyi anlaşılması ve çözülmesi için ifadelerin dikkatli okunması ve görsellere dikkat edilmesi gerekmektedir. Sorular; bilgiden çok bilgiyi kullanma, verileri karşılaştırma, okuduğunu anlama ve yorumlama yeteneğini geliştirme gibi becerileri ölçmektedir. Kalıtım konusuna ait 6 ve 9. sorularda soru kökünde kullanılan ‘kesinlikle’ ifadesinde olasılıkların tamamının gözden geçirilmesi gerekmektedir. DNA’nın Yapısı ile ilgili 4 ve 5. sorularda DNA görsellerinin dikkatli incelenmesi öğrenciyi doğru cevaba ulaştıracaktır. 1. soruda olduğu gibi Güneş’in doğuş ve batış saatlerinin sorgulandığı yani günlük hayatımızda karşılaştığımız olaylarla ilgili sorulara da yer verilmiştir. 8. soruda arıların yaşam döngüsünde ayrıntılı bir görselin kullanıldığını görmekteyiz. Soruları doğru çözebilmek için konularla ilgili kavramlara dikkat edilmelidir. Örneğin; mutasyon, modifikasyon, adaptasyon ve doğal seçilim gibi kavramların iyi öğrenilmesi gerekmektedir. Sorular zorluk derecesi bakımından orta düzeydedir.
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK: KAVRAM BİLGİSİ ÖLÇÜLÜYOR
Sosyal Bilgiler Bölüm Başkanı Burcu Sertkahya: T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük bölümü örnek soruları genel olarak metni yorumlamaya, çıkarımda bulunmaya yönelik uzun paragraflardan oluşmaktadır. Bir Kahraman Doğuyor (1. Ünite), Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar (2. Ünite) konularından sorular sorulmuştur. Neden-sonuç ve amaç ilişkisinin sorgulandığı sorular da dikkat çekmektedir. Özerk bölge, emperyalist, güçler ayrılığı ve parlamento gibi kavram bilgisini ölçmeye yönelik sorulara yer verilmiştir. Dönemi yansıtan gazete haberleri verilerek buradan çıkarımda bulunulması istenmiştir.
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: OKUMA, ANLAMA, YORUMLAMA
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bölüm Başkanı Muhammed Yasin Bekir: Din Kültürü ve Ahlak bilgisi için hazırlanan soruların yoğun olarak okuma, anlama ve yorumlama becerilerini ölçen tarzda sorulardan hazırlandığını görmekteyiz. Ayrıca kavram bilgisini sorgulayan bir soruya da örnek sorular içerisinde yer verilmiştir. Hazırlanan soruların nispeten orta zorluk derecesine sahip olduğu söylenebilir. Ancak yayımlanan örnek soru kitapçığının 2 ve 5 numaralı soruları içeriği itibariyle öğrencileri zorlayabilecek tarzdadır.
İNGİLİZCE: TABLOLARA DİKKAT
İngilizce Bölüm Başkanı Serra Erdem
Kasım Ayı örnek soruları 8. sınıfın ilk 2 ünitesini kapsamaktadır. 5 sorudan ikisi olumsuz soru köküne, diğer iki soru ise olumlu soru köküne sahiptir. Bir soruda soru cümlesi yazılmamış olup, boşluk tamamlama olarak yazılmıştır. Genellikle metinde okuduğunu verilen tablo ile ilişkilendirmeye yönelik okuduğunu anlama becerilerinin sorulduğu sorulardır. Sorularda birlikte verilen tablo ve diyalog öğrencinin hem görsel dikkatini hem de okuduğunu anlama becerilerini ölçmektedir. Sorular çıkarım sorularıdır ve hiçbir sorunun cevabı direkt olarak parçada ya da tabloda verilmemiştir. Sorulara cevap verirken sözcük anlamları direk öğrencilere verilmemiş olup, cümlelerden varsayım yapılarak soruların çözüm yoluna gidilmesi istenmiştir. Bu deneme sınavlarında geçen yıllarda olduğu gibi diyalog tamamlama soruları sorulmamıştır. Ayrıca geçen yıl yapılan MEB 22 İngilizce sınavında tablo ve grafik sorularına bu denli yer verilmemektedir. Özetle, Kasım sorularının genel anlamda zorluk derecesi orta olup, üniteye hakim ve yapı, sözcük bilgisine sahip olanların yapabileceği türden sorulardır.
