2024 LGS: Soruların yapısı değişir mi? Ne tür sorular çıkabilir?

2 Haziran’da yapılacak ve bir milyonun üzerinde öğrencinin katılımı beklenen Liseye Geçiş Sınavı (LGS) sorularında değişiklik olup olmayacağı tartışma konusu. Özellikle de Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı sorular bu tartışmayı başlattı. Her ay sınav için örnek soru yayımlayan bakanlık 2024 LGS için artık örnek soru yayımlamama kararı aldı. Ancak örnek soruların sınava girecek öğrenciler için hem bakanlığın “dilini” anlaması hem de hazırlık için önem taşıdığı eleştirileri üzerine bu kararını sınava kadar 2-3 soru örneği yayımlama olarak değiştirdi.

Geçtiğimiz ay da öğrencilerin çözeceği 6 testten örnek soruların olduğu bir örnek soru kitapçığı yayımladı. Bu örnek sorular arasında henüz işlenmemiş konulara ilişkin sorular yer aldı. Bu kitapçığın ardından ise öğrenciler de eğitimciler de 2 Haziran’da yapılacak LGS sorularında değişiklik olup olmayacağını tartışmaya başladı. Biz de eğitimcilere “MEB’in yayımladığı örnek sorular bu değişikliğe mi işaret ediyor?” diye sorduk.

Konuğumuz Uğur Okulları & Uğur Kurs Genel Müdür Yardımcısı Adil Kurt ve Uğur Okulları & Uğur Kurs Bölüm Başkanları hem soruları yorumladı, hem de bu soruya yanıt verdi.

SINAVA HAZIRLIK MARATONU BAŞLADI

2024 yılı için Liselere Geçiş Sistemi Sınavı (LGS) maratonunun başladığını belirten Uğur Okulları & Uğur Kurs Genel Müdür Yardımcısı Adil Kurt, bakanlığın örnek soru yayımlamasının LGS’ye hazırlanan öğrencilere bir referans ve sınav sorularına aşinalık kazanmalarına destek olduğunu söyledi.

AYNI METNE BAĞLI SORULAR

Kurt son yayımlanan soruları ise şöyle değerlendirdi: “Son açıklanan sorular üzerinden Türkçe bölümünü ele aldığımızda soruların ağırlıklı olarak birinci çeyrek konularını kapsadığını görüyoruz.  Bu nedenle okuduğunu anlama ve bilgiyi ölçen kazanım soruları öne çıkıyor. Yeni nesil olarak adlandırılan, beceriyi basamaklarıyla ölçen ve alt bilgiyi çağrışım yoluyla sorgulatan sorulara sadece sözel mantık yorumlama sorusuyla yer verilmiştir. Sözel mantık yorumlama sorusu dışında kalan sorular, MEB’in alışılmış soru stillerinden oluşmaktadır. Görseli olan sorularda görsel metni yansıtmada bağımsız bir unsur olarak ele alınmış ve görsel üzerinden soru sorgulanmamıştır. Sorular kısa ve orta uzunlukta tutulmuştur. Aynı metne bağlı birbiriyle bağlantılı sorulara uzun süredir sınavlarda yer verilmemesine karşın örnek sorularda karşımıza çıkması ise dikkat çekiyor.’’

2017-2018 eğitim öğretim döneminde LGS özelinde yapılan soru reformuyla Türkçe branşında yeni nesil soru anlayışına geçiş yapıldığını belirten Kurt, sonraki yıllarda pandemi ve deprem felaketinin etkisiyle sınav sorularında klasik soru stili ve yeni nesil soru stilinin harmanlandığını, sınava giren her seviyedeki öğrencinin çözebileceği yeterlilikte sorulara yer vermeye özen gösterildiğini hatırlattı.

GEÇMİŞ SORULARA BAKMAK

Kurt, şöyle devam etti: “2024 LGS Türkçe müfredatı tüm konuları kapsayacak şekilde şekillendirildi. Kasım ayında yayımlanan örnek sorulara göre soruların ağırlıklı olarak okuma-anlama becerisini ölçen ve bilgiyi sorgulatan klasik tarzda olacağı ön görülüyor. LGS sınavıyla müfredata dahil edilen sözel mantık yorumlama sorularında eşleştirme ve sıralama tekniğine, metin sorularında ise günlük hayata ilişkin içeriklere daha çok yer veriliyor. Öğrenciler, okuma becerisini geliştirmenin yanı sıra anlamın altında sorgulanan konu, ana düşünce gibi bilgiyi de ölçen sorulara da yoğunlaşmalıdır. Dil bilgisi sorularında öğrenciden bilgiyi kullanması ve soruyu öğrencinin bilgi yeterliliği ile çözmesi istenmektedir. Bu nedenle dil bilgisi konuları sık sık tekrar edilmeli ve farklı soru stilleriyle konular pekiştirilmelidir. Türkçe sorularında dikkatin ölçülmesi diğer belirleyici bir unsur oluyor. Bunun için dikkat artırıcı ve zaman kullanımına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.  MEB yayınları ile geçmiş yıllara ait MEB sınavları taranmalı ve süre dahilinde sorular çözülmelidir.”

GÖRSEL YORUMLAMA SORULARI İÇİN GEOMETRİ BİLGİSİ KULLANILMALI

Matematik sorularının çözümünde öğrencinin bilgiye sahip olması ve bu bilgiyi temel işlemler ile birleştirerek kullanabilmesi gerektiğini ifade eden Kurt, şunları dile getirdi: “Örnek sorular hem biçimsel hem de zorluk düzeyi açısından farklılık gösteriyor. Matematik bölümünde tek satırdan oluşan sorular mevcut olup bu sorular basit bilişsel yeterlilikler gerektirmektedir. Diğer yandan bu tip sorularda zorluk derecesi artırılmak istendiğinde; yorum yapma, okuduğunu anlama gibi becerilerdense işlem becerisi ön plana çıkarılmaktadır. Ayrıca beceri temelli sorulara benzerliğin korunduğu diğer yön ise günlük hayat senaryosu da içeren soru tipinin de barındırılması olmuştur. Örneğin; drone kullanımı üzerinden sorulan eğim sorusu bu duruma bir örnektir, fakat bu sorunun da zorluk düzeyi düşük tutulmuştur. Yorum yapmayı gerektiren ve özellikle geometriye ait görsel yorumlama sorularında da yine beceri temelli yaklaşım öne çıkıyor. Fakat bu soruların çözümleri için ulaşılması gereken çıkarım ve yorumlara daha sade ve öz metinlerden geçerek ulaşmak mümkündür. Görsel yorumlama soruları ise geometrik şekillerin üzerinde tercih edilmiştir. Geometri alanında zaten bir şekli yorumlamak temel bir beceridir ve bu beceri beklentisi ile bu sorular günlük hayat senaryolarından uzakta tutularak daha saf ve berrak haliyle sorulmuştur.”

BİRDEN FAZLA ÇIKARIM GEREKTİREN SORULAR

Okuduğunu anlama becerisinin beceri temelli sorularda çok fazla ön plana çıkarken yeni yayımlanan sorularda ön planda olmadığını vurgulayan Kurt, sınava hazırlanan öğrencilere şu önerilerde bulundu:

“Yayımlanan sorulardan yola çıkarsak öğrencilere verilecek en net tavsiye; beceri temelli sorulardan özellikle derin yorumlar veya birden fazla çıkarım gerektiren soru tiplerine zamanlarının ve enerjilerinin çoğunu ayırmamaları gerektiği. Onun yerine temel işlem becerisi gerektiren, basit ve kolay ulaşılabilir yanıtları olan sorulara zaman ve enerji ayırmaları sınavdaki sorulara önceden aşinalık oluşturmalarını sağlayacaktır. Ayırt edici tipte sorular elbet olacaktır fakat değerlendirmelerimizde vurguladığımız üzere bu ayırt edicilik durumunun da işlem becerisi veya ulaşılması gereken temel çıkarımın sade metinlere gömülerek gizli tutulmasından kaynaklanması yüksek olasılıktadır.

HANGİ KONULAR ÖNE ÇIKIYOR?

Fen Bilimleri bölümünde yer alan örnek soruların da tüm üniteleri kapsadığını görmekteyiz. Örnek sorular, görsellerle desteklenmiştir. Sorulardan bazılarının kazanım odaklı olduğunu bazılarının ise verilen görseli yorumlama üzerine kurgulandığını söyleyebiliriz. Sorular; bilgiyi kullanma, verileri ve grafikleri karşılaştırma, okuduğunu anlama ve analitik düşünme yeteneği gibi becerileri ölçüyor. Sorularda günlük yaşamdan örneklere de yer veriliyor. Öğrencilerimiz, özellikle ‘DNA ve Genetik Kod’ ile ‘Madde ve Endüstri’ üniteleri üzerinde daha fazla durmalıdır.

Fen bilimleri dersinde kavram bilgisi çok önemlidir. Kavram yanılgısına düşülmemesi için ünitelere ait kavramların çok iyi öğrenilmesi gerekmektedir. Başarının temeli düzenli çalışmaktır. Öğrencilerimiz kendilerine uygun bir çalışma planı hazırlamalıdır. Derste işlenen konuları tekrar ederek bilgi eksiklerini mutlaka gidermeli, konuları pekiştirmek için soru çözümü yapmalıdır.  Öğrencilerimiz, konularla ilgili deney ve etkinlik videoları ile belgeseller izleyerek konu tekrarı yapabilirler. Tüm derslerde olduğu gibi fen bilimleri dersinde de okuma ve okuduğunu anlama çok önemlidir. Soru çözülürken sorulardaki metinlere ve soru kökündeki ifadelere dikkat etmeliler. Örneğin eşit, artar, azalır, değişmez gibi ifadeler sorunun doğru anlaşılması ve çözümünde çok önemlidir. Özellikle görsel sorularda şekillere dikkat etmeliler.”

OKUDUĞUNU ANLAMA YETKİNLİĞİ MUTLAKA GELİŞTİRİLMELİ

TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi örnek soruları geçen yıl hazırlanan örnek sorular ile karşılaştırıldığında bu yıl verilen örnek sorularda hemen hemen bütün ünitelere yer verilmeye çalışıldığını söyleyen Kurt, öğrencilere şu uyarılanda bulundu:

“Bu durum öğrencilerin konular ile ilgili ne tarz sorular geleceğini görmesinde ve buna uygun bir çalışma düzeni oluşturması açısından ipucu vermektedir. Sorular genel olarak metni yorumlamaya, çıkarımda bulunmaya yönelik paragraflardan oluşmaktadır. Öğrencinin var olan bilgisini ölçmeyi sağlayan sorular vardır. Sorularda kavramlara yer verilmiştir. Bütün bu sorular öğrencinin okuduğunu anlama, yorum yapma ve sonuç çıkarma becerisini ölçmeye yöneliktir. Yayımlanan sorular dikkate alındığında öğrencinin bu derse çalışırken, yaşanan olaylar arasındaki neden sonuç bağlantısını kurabilmesi için kronolojik sıraya uygun çalışması tavsiye edilebilir.

OKUDUĞUNU ANLAMA VE KAVRAM BİLGİSİ

Okuduğunu anlama ve yorumlama becerisi için dönemi yansıtan kitapların okunması, özellikle Nutuk okunması önemlidir. Bununla birlikte ders kapsamında kavram bilgisi, okuduğunu anlama çok önemlidir. Kavram çalışmalarının yapılması bol okuma ile gerçekleştirilebilir. Bunların haricinde dönemi yansıtan filmler, belgeseller izlenebilir. Böylece okunan bilgiler görselleştirilerek uzun süreli bellekte kalması sağlanacaktır. Ayrıca geçmiş yıllarda soru gelmemiş olsa bile sınav müfredatı kapsamındaki her ünitedeki her konu çalışılmalıdır. Öğrenci tüm konulara hakim olarak sınava girmelidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ait beş soru yer alan örnek kitapçığa baktığımızda yayınlanan soruların yine öğrencilerin okuduğunu anlama, yorumlama, sonuç çıkarma, problem çözme, analiz yapma, eleştirel düşünme vb. bilimsel süreç becerilerini ölçecek nitelikte olduğunu görmekteyiz. Bilgiyi kullanma, zamanı yönetme, dikkat ve odaklanmayı sağlama konusunda kendini geliştiren öğrencilerin bu sınavda başarılı olma şansı oldukça yüksektir.” dedi.

İNGİLİZCE SORULARININ YAPISI DEĞİŞEBİLİR

İngilizce örnek sorularında ünitelerin birleştirildiği soruların olmasının, LGS'de bu yıl soru yapısının değişeceği sinyalinin verilmesi olarak yorumlayan Kurt, şunlara dikkat çekti.  “Okuduğunu anlama sorularının sarmal yapıda soruluyor olması önemli bir belirleyici faktördür. Konu kazanımları ortak olan birden fazla ünitenin 2024 LGS sınavında sarmal soru tipinde birleştirilerek sorulduğunu görebiliriz. Alt ve ortak kazanımların birleştirildiği sorularda yabancı dile hâkim olan ve olmayan ya da başka bir deyişle çalışan ile çalışmayan öğrencilerin birbirinden ayrıldığını net bir şekilde görebiliriz. Bu anlamda LGS için öğrencilere verilecek en önemli taktik düzenli çalışmak, sözcük dağarcığını geliştirici alıştırmalar yapmak ve sürekli okuyarak İngilizceyi hayatımızın bir parçası haline getirmek olacaktır.”

Uğur Okulları & Uğur Kurs Genel Müdür Yardımcısı Adil Kurt

-