Okul sayıları: Devlette düşüyor, özelde artıyor

İlköğretim ve ortaöğretim kademesinde kamu okulları sayısı düşerken özel okulların sayısı ise giderek artıyor. Yaşanan yükselişle birlikte özel lise sayısı 3 bini aştı. BirGün’den Deniz Güngör’ün haberine göre, AKP’nin eğitim politikaları iktidarları boyunca en çok iki temel üstüne oturdu. Bunlardan biri dincileşme, diğeri ise eğitimin olabildiğince piyasalaşmaya açılması. Bu anlamda okul öncesinden liselere kadar özel okulların sayılarında ciddi artışlar yaşandı. Özellikle 4+4+4 sistemine geçişten sonra bu durum daha da arttı. Hatta bu sistemin başladığı 2012-2013 eğitim-öğretim yılından sonra ilköğretim ve ortaöğretim kademesinde kamu okulları sayısı azalırken özel okulların sayısı ise yükseldi.

SAYILAR NASIL DEĞİŞTİ?

AKP iktidara geldiğinde ilköğretim kademesindeki toplam okul sayısı 35 bin 132’ydi. Bu okulların 34 bin 524’ü devlet, 608’i ise özel okuldu. 2012-2013’te devlet okulu sayısı 44 bin 260’a, özel okul sayısı ise 1896’ya yükseldi. Bu tarihten sonra sistemde değişiklik yapıldı. İlköğretim, ilkokul ve ortaokul olarak bölündü. Bu durum devlet okullarının da sayısının azalmasına neden oldu. İlkokul ve ortaokul toplam sayısı devlette 39 bin 758’e geriledi. Özel okulların sayısı ise 4 bin 331’e yükseldi.

Lisede de benzer bir durum yaşandı. 2002-2003’te toplam lise sayısı 6 bin 210’du. Bu liselerin 5 bin 862’si devletteyken özel lise sayısı sadece 348’di. 4+4+4 sistemine geçildiğinde ise devlet okulu sayısı 9 bin 385, özel okul sayısı 1033’tü. Son veriye göre ise devlet lisesi sayısı 9 bin 264’e düşerken özel lise sayısı 3 kattan fazla artarak 3 bin 422 oldu.

POLİTİKALAR ÖZEL SAYISINI ARTIRDI

Özel okul sayılarında 4+4+4 sistemine geçilmesinin ardından artış yaşandığına dikkat çeken Eğitim Uzmanı Ali Taştan, şöyle konuştu: “Özel okullarda okuyan 500 bini aşkın öğrenci sayısı 1 milyona yaklaştı. 4+4+4’ün etkisi tamamen eğitimin özelleştirilmesine yönelik oldu. Bu sistemle birlikte devlet okullarındaki niteliğin düşmesiyle insanlar bilimsel ve laik eğitimi satın almaya başladı.” Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2016’dan sonra özel okullara teşvik verdiğini hatırlatan Taştan, şöyle devam etti:

“Öğrenci başına verilen teşvik özel okul sayısının artmasına neden oldu. AKP iktidarının hedefi ise özel okul sayısını ve öğrenci sayısını en az yüzde 25’lere çıkarmak. Devlet okullarındaki çocukların tuvaletlerinde sabun dahi bulunmazken özel okullara para aktarılmas doğru değil. Devlet okullarında 15 milyonun üzerinde öğrenci bulunuyor. Bu okullara bütçe göndermiyorsunuz, bu çocuklar okula beslenme götüremiyor, öğle yemeği vermiyorsunuz. Önceki yıllarda yürütülen ‘Okul sütü, akıl küpü’ projesi vardı fakat uzun yıllardır bunu da yapamıyorlar. Devletteki okullarına gerekli imkânları sağlamayacaksınız ama özel okullara teşvik vereceksiniz, Türkiye Maarif Vakfı’na milyarlar aktaracaksınız… Bunlar doğru değil. Okullara bütçe oluşturmalı, öğrenci başına para göndermeli ki insanlar da güven içerisinde çocukları devlet okullarına gönderebilsinler.”

SINAV ODAKLI SİSTEMİN SONUCU

Özel okulların artmasıyla birlikte apartmanlara yapılan özel ‘butik okul’ sayısındaki artışa dikkat çeken Psikolojik Danışman ve Rehber Zehra Kulalı Gezici, “Eğitimin, sınav sistemine endekslenmesinden kaynaklı olarak ‘butik özel okullar’ dershane işlevi görüyor. Mevcut okullaşma politikaları işçileştirme, dinselleştirme ve ticarileştirme üzerine. Velilerin beklentisi de bu denli rekabetçi bir ortamda ve gelecek korkusuyla sadece çocukların akademik gelişimleri” dedi.

‘Butik özel okulların’ sınava odaklı olduğunu ifade eden Gezici, diğer özel okullara kıyasla ücretin daha ucuz olduğunu söyledi. Gezici şunları aktardı: “İktidarın teşvikleriyle birlikte ise özel okul sayısında ciddi bir artış gözlemliyoruz. Bu okullarla özel okulda çalışanların emek maliyetini düşürüyorlar. Yalnızca sınava hazırlık mantığıyla yürütülen bir sistem işliyor burada. Okullaşma politikalarından kaynaklı olarak da veliler buralara zorlanıyor.”