Üniversiteyi yurtdışında okumak: Hangi ülkede nasıl okuyabilirsiniz?

Yurtdışı eğitim her zaman gençlerin de ailelerinin de tercihleri arasında yer alıyor. Özellikle son yıllarda yurtdışı için eğilim artıyor. Biz de sizlerden gelen sorular üzerine pervinkaplancom instagram hesabından öncelikle yurtdışı üniversite ile ilgili yayın yapmak istedik. Üniversite eğitimi için yurtdışını düşünenler ne yapmalı? Hangi ülkeye nasıl başvuru yapılıyor, hangi şartlar aranıyor? Hangi diplomalar daha geçerli? Burslu okumak mümkün mü? Yurtdışında üniversite ile ilgili merak edilenleri pervinkaplancom instagram hesabına konuk olan Kare Eğitim Koordinatörü Olcay  Erten yanıtladı.
İşte sorular ve yanıtları: 

BAŞVURULAR İÇİN DOĞRU ZAMAN NEDİR?

-Yurtdışında üniversite eğitimi almak isteyenler için başvurular başladı ve bazı üniversiteler için ise kabuller de gelmeye başladı. Üniversite eğitiminde yurtdışını düşünenler için öncelikle ülkelere göre başvuru takviminden söz edebilir miyiz?
12. sınıf akademik eğitim yılına başlarken aslında üniversite başvuru sürecimizde hızlı bir şekilde başlamış oluyor. Bu nedenle öğrencilerimize yurtdışı hazırlıklarını uzun hazırlık gerektiren ülkeler için belki 10.snıftan başlayarak (SAT, ACT, AP sınav hazırlıkları gibi) genellikle de 11.sınıfta tamamlamalarını öneriyoruz. En erken başvuru İtalya’da Bocconi Üniversitesinin 11. Sınıfın yaz döneminde yapılması gereken başvurusu ile başlıyor. Daha sonra İngiltere’de Cambridge ve Oxford Üniversitesi başvuruları ile Tıp, Eczacılık, Veterinerlik gibi bölümler için başvuruların son başvuru tarihi 15 Ekim olarak karşımıza çıkıyor. Amerika’da “Early Decision” yada “ Early Action” isimleri ile karşımıza çıkabilecek erken başvuruların son tarihleri 1 Kasım veya bazı okullarda 15 Kasım olabiliyor. Daha sonra ikinci erken başvular yine bazı üniversitelerde “Early Decision II” olarak karşımıza çıkabiliyor. Normal “Regular Applications” için ise son başvuru tarihleri genellikle Kanada, Amerika, İngiltere ve Hollanda’nın “Numerus Fixus” yani kontenjan limiti olan bölümleri için Ocak olarak karşımıza çıkıyor. 12. Sınıfın ikinci döneminden sonra, Hollanda’da ve İngiltere’de kontenjan limiti olmayan başvurular, İtalya, Belçika ve diğer bazı Avrupa ülkelerinde üniversiteler, Mart, Nisan, Mayıs gibi başvurular devam ediyor diyebiliriz. 

YKS’DEN SONRA KARAR VERMEK MÜMKÜN MÜ?

-Bazı öğrenciler YKS sonrasında yurtdışı için karar veriyorlar. Bu öğrenciler dikkate alındığında nasıl bir hazırlık yapmaları gerekiyor?
YKS sonuçlarının Ağustos ayında açıklanmasını bekleyen öğrenciler yurtdışı başvurularına bu saatten sonra karar vereceklerse genellikle Amerika gibi ara dönemden Ocak başlangıçlı programlara başvuru yapabilirler yada Almanya’da Almanca hazırlık ile başlayacakları seçenekler yada Almanca hakimiyetine sahip olan öğrenciler için kontenjan limiti olmayan bazı programlara başvurular hala açık olabiliyor. Ancak diğer ülkelerde Eylül / Ekim başlangıçlı programların başvuruları çoktan geçmiş olacaktır. Yine de sınavdan önce en azından hangi ülke ve hangi üniversiteler başvuru için planlanacak ve bu okullar hangi belgeleri ve hangi sınavları istiyor bu gibi hazırlıklar yapılabilir.

DİPLOMA PROGRAMLARI KABULDE NE KADAR ETKİLİ?

-Başvurularda okul notları, diploma farklılıkları nasıl etkili oluyor? Özellikle lise tercihi yapacak ve yurtdışı üniversite alternatifi de düşünen ailelerin merak ettiği konulardan birisi de diploma programları oluyor. IB mi yoksa AP mi yurtdışı kabullerde etkili oluyor diye soruyorlar. Ne diyorsunuz?
Yurtdışındaki ülkelerde, Türk Lise Diploması , IB Diploması yada AP sınavları kabul edilebilirlikleri okula göre değişim gösterebiliyor. Türk Lise Diploması, Amerika, Kanada, İngiltere’de bir çok üniversitede ( Cambridge, Oxford, Imperial, UCL, Kings College London gibi bazı top okullar Foundation  ( hazırlık yılı) yada farklı diploma programları  ( IB, AP, Abitur, Matura, French Bac gibi ) yada üniversite en az 1 başarılı yıl geçirmiş olan şartı arayabilir). Avrupa’da YKS yerleşmesi ile birlikte, Almanya, Avusturya, Fransa, Belçika gibi ülkelerde, YKS’de barajı geçme şartı ile İtalya, Estonya gibi ülkelerde geçerli. IB Diploması tüm dünyada program içerisinde doğru dersler seçildiyse ve doğru puan ile diploma alındı ise geçerli. AP sınavlarında ise Lise Diplomasının üniversite birinci sınıfa başlamak için yeterli olmadığı üniversitelerde en az 3-5 ilgili dersten alınması halinde tercih edilebiliyor.  Tüm dünyada AP derslerinin de geçerliliği var diyebiliriz ancak tek başına değil yanında lise diploması da alınması gerekli. AP’den de alınması gereken ders sayısı ve istenen notlara ulaşıldığı taktirde. 

SADECE LİSE DİPLOMASI YETERLİ Mİ?

-AP ya da IB diploması olmayan öğrenciler için yurtdışından kabul almak zor oluyor mu?
Hayır. Bir çok ülkede lise diploması geçerli ancak bazı ülkelerde lise diplomasının yanında YKS de başarılı olma ve Türkiye’de bir üniversitede aynı bölüme yerleşme şartı da arayabiliyorlar. Elbette tüm dünyada birçok üniversite IB diploması yapmış ya da en az 4-5 tane başarılı notlar ile geçilmiş AP dersi almış öğrencileri muhakeme gücü yüksek, araştırma ve sunum yapmayı bilen, sorgulayıcı ve ileri düzeyde dersler almış ve başarılı olmuş adaylar olarak gördükleri için üniversiteye daha hazır ve daha başarılı olabilme ihtimali yüksek adaylar olduklarını düşünürler ve tercih edebilirler.
-Ülkelere göre aranan koşullardan örnekler verebilir miyiz? 

ABD ÜNİVERSİTELERİ: 

Öğrencinin lisede takip ettiği müfredat ne olursa olsun, (Lise müfredatı, IB, Matura, Abitur, AP…) ilk bakılan kriter not ortalaması yani akademik başarı. Bu nedenle tüm lise öğrencilerinin takip ettiği programda başarılı olmaları en önemli kriter. Notlar ne kadar yüksek ise üniversiteler tarafından kabul ihtimali de o kadar fazla oluyor. Amerika’da pandemi ile birlikte daha önceden birçok okul tarafından istenebilen SAT veya ACT sınavları tercihli olmaya başladı. Pandeminin bitimiyle birlikte bazı okullar yine bu sınavları istemeye başlarken bazıları da hala tercihli sunma imkanını öğrencilere tanımaya devam ediyor. Elbette tüm öğrencilerin İngilizce’lerinin iyi olduğunu ispatlayabilmeleri için TOEFL, IELTS ya da PTE gibi sınavlara girmeleri beklenir. Amerika genel anlamda diğer birçok ülkeye nazaran başvurulara “holistic” başvuru değerlendirme yaklaşımını benimsediğini savunur. Bu yaklaşım öğrenciyi çok yönlü değerlendirme olarak anlatılabilir. Sadece not ortalaması yada girdikleri sınav sonuçları değil bunun yanında, öğrencilerin yazdıkları başvuru kompozisyonları (motivation letter, intend letter, personal statement, essay) , örğetmenlerin yazdıkları referans mektupları, toplum hizmeti yada öğrencinin ne kadar aktif ve donanımlı olduğunu gösterir klüp etkinlikleri spor sanat vs. gibi çalışmalar  başvuruda değerlendirililen kriterler arasındadır. 

İNGİLİZ ÜNİVERSİTELERİ: 

İngiltere için, Not ortalaması, dil yeterliliği, staj veya aktiviteler, referans mektupları, bazı okul ve programlar için istenen esktra sınavlar ( LNAT, UCAT, vs.) başvuru kompozisyonları okullar tarafından istenen ana kriterler arasında yer alır.

ALMANYA’DA ÜNİVERSİTE: 

Almanya’da ana kriter not ortalaması ve lise diplomasına sahip öğrenciler için YKS’de Türkiye’de aynı bölüme yerleşme şartı aranmaktadır. Bunun yanında ülkede sunulan İngilizce lisans programları oldukça sınırlıdır. Almanca programlar için Almanca dil yeterliliği veya bazı okullarda sunulan Almanca hazırlık programları na katılım gerekecektir. Konu ile ilgili yapılmış iş tecrübesi yada stajlar bazı okullarda bazı özellikle mühendislik bölümleri için mecburi olabilir. Bu şartı bazı okullar  eğitime başladıktan sonra tamamlama imkanı da tanıyabilirler. IB diploması sahipleri dönem kaybetmeksizin birinci sınıfa direk başlayabilirler.

HOLLANDA:

Hollanda’da özellikle, DELFT, Eindhoven Technology University, Groningen , Twente gibi üniversiteler teknik bölümler için Lise Diplomasını birinci sınıfa başlamak için yeterli görmezler. Öğrencilerin lise diplomasına sahiplerse, Türkiye’de yada farklı bir ülkede en az bir sene başarılı bir şekilde lisans eğitimi tamamlamış olmaları istenir.  IB diplomaları  yada en az 4-5 adet konu ile ilgili alınmış AP dersi bu okullarda birinci sınıfa başvuru için yeterlidir. Ülkedeki diğer üniversiteler, Erasmus University Rotterdam, Tilburg, Maastrich gibi lise diplomasını başvuru için yeterli görürler.  Not ortalaması ve dil yeterliliğinin yanı sıra kontenjan limiti olan bölümler için bir çok ünivsite online olarak kendi yeterlilik sınavlarını yapmaktadırlar. 

KANADA: 

Tüm diploamalar bu ülkede geçerlidir ve ana başvuru kriteri not ortalamasının ne kadar iyi olduğudur. Dil yeterliliği de istenen diğer bir kriter. 

SAT NASIL DEĞİŞİKLİK GÖSTERDİ?

-Bu arada SAT için de değişiklikler söz konusu. Neler olduğundan söz edebilir misiniz?
SAT’de karşımıza çıkacak değişiklikler arasında şunlardan bahsedebiliriz. Dijital SAT daha kısa olacak. Mevcut SAT’de olduğu gibi sınav süresi üç saat yerine yaklaşık iki saat olacak ve soru başına daha fazla zaman ayrılacak.
Dijital test, her birine bağlı bir soru ile daha kısa okuma parçaları içerecek ve pasajlar, öğrencilerin üniversitede okudukları çalışmaları temsil eden daha geniş bir konu yelpazesini yansıtacaktır.
Matematik bölümünün tamamında hesap makinelerine izin verilecektir hatta hesap makineleri online bilgisayar yada tabletlerde bulunacaktır.
Sınavda her bölüm genel olarak iki kısıma ayrılacak. Öğrencinin ilk kısımdaki başarısı ikinci kısımda gelen soruların zorluk derecesini etkileyecektir.
Öğrenciler ve eğitimciler sonuçlarını haftalar yerine çok daha kısa sürede günler içinde öğrenebilecekler.
Değişmeyen şeylerden birisi ise puanlama sistemi ve Matematik ve İngilizce yeterliliğini ölçmeye devam edilmesi. Yine toplamda 1600 puan üzerinden puanlama yapılmaya devam edilecek.

DÖVİZ KURLARI NE KADAR ETKİLİ?

Döviz kurundaki dalgalanmalar ne kadar etkili oluyor? Yoksa yurtdışı için değişiklik olmadı mı? Talep değişmedi mi? Ya da lisans eğitimi yerine yüksek lisans için gidenlerde sayı artıyor mu?
Elbette kurlar etkili oluyor ancak yurtdışında okuma talebi her ne kadar maliyeti yüksek olan Amerika, Kanada, İngiltere gibi ülkelerden  eğitim ve yaşam maliyetleri biraz daha makul olan Avrupa ülkelerine kayarak artmış durumda diyebiliriz. Sayılarda azalma olduğunu söyleyemiyorum.

-EN ÇOK HANGİ ÜLKELER TERCİH EDİLİYOR?

Hollanda, Almanya, İtalya, Amerika, İngiltere, Kanada en çok tercih edilen ülkeler arasında sayabiliriz.

BURS BULMAK MÜMKÜN MÜ?

-Yine merak edilen konulardan birisi de burs oluyor. Hangi ülkelerden daha kolay burs alınıyor ve burs için aranan kriterler neler oluyor? Burslarda azalmalar söz konusu mu?
Burs alma kriterleri genellikle ülkelere göre değişebiliyor. En çok Amerika’da burs imkanı var diyebiliriz. Başarı bursları, sanat veya spor bursları ve limitli de olsa ihtiyaç bursları karşımıza daha çok Amerika’da çıkıyor ancak bu burslar çok başarılı öğrenciler için kimi zaman tam burs şeklinde karşımıza çıksa da çoğu zaman kısmi olarak limitlemiyor. Avrupa’da da İngiltere’de nadiren başarılı öğrenciler için tam veya limitli burslar eskiye nazaran artış gösteriyor. Bunun yanı sıra, Fransa, İtalya gibi ülkelerde de yaşama destek bursları devlet tarafından sunulabiliyor.

VİZE SORUNU YAŞIYORLAR MI?

-Son zamanlarda haberlerini de yaptık, Dışişleri Bakanlığı da gündeme getirdi. Özellikle Schengen vizesi almak isteyenler son dönemlerde zorluklarla karşılaşıyor ve ret cevabı çok sık verilmeye başlandı. Bu konu yurtdışında eğitim almak isteyen gençlere nasıl yansıyor? Uzun bekleme süreleri oluyor mu? Öğrencilere de ret geliyor mu?
Özellikle geçtiğimiz yaz döneminde vizelerde çok uzun beklemeler söz konusu oldu bu süreler bazı ülkelerde hala devam ediyor. Lisans yada yüksek lisans eğitimi için başvuru yapan tüm öğrencilerimiz geç de olsa vizelerinin tamamını alarak eğitimlerine başlayabildi. Vize sorunu genellikle 18 yaş üzeri dil okullarında görülüyor. Bu konudaki vizelerde bir çok ülkede bariz kısıtlamalar var diyebiliriz.

HANGİ SORUNLAR YAŞANIYOR?

-Yurtdışına giden öğrencilerin en sık yaşadığı sorunlar neler oluyor? Eğitim sistemiyle ilgili sıkıntı yaşanıyor mu? Uyum sorunu oluyor mu? Özellikle hangi çocuklar zorlanıyor?
Avrupa’da yaşanan problemlerin başında son dönemlerde yaşanan vize bekleme sürelerinin yanısıra, konaklama sıkıntısı diyebiliriz. Yurt ya da ev bulmak çoğu zaman bir çok Avrupa ülkesinde problem olabiliyor. Bunun yanında öğrencilerin para transferleri de bazen problemli olabiliyor. Para gönderiminde bazı bankaların masraf kesintileri ya da uzun bekleme süreleri yollanan paraların öğrencilerin eline geçmesini geciktirebiliyor.