Üniversite mezunlarının gelirleri giderek düşüyor

Yüksek eğitimlilerin giderek gelirleri azalıyor. Üniversite mezunlarının maaşı ile ilköğretim mezunlarının maaşı arasındaki fark azalıyor. Gençler,  iyi bir eğitim almalarına rağmen refah içinde bir hayat yaşayamayacaklarını düşünüyor. Resmi veriler de ortalama maaşta eğitim farkının giderek düştüğünü gösteriyor. Yüksek eğitimliler gittikçe daha az kazanıyor. Euronews Türkçe’nin haberine göre üniversite mezunlarının maaşı ile ilköğretim mezunlarının maaşı arasındaki fark azalıyor. 

TÜİK verilerine göre 2006-2022 arasında ilköğretim mezunlarının ortalama ücreti/maaşı yüzde 987 artarken üniversite mezunlarının aldığı ücret/maaş yüzde 622 artış gösterdi. 2022 yılı aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş toplamda 11 bin 143 lira oldu. Aylık ortalama kişi başı kazanç toplamda 12 bin 450 lira olarak gerçekleşti.

Aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş eğitim durumuna göre değişiyor. İlkokul ve altındakiler 7 bin 830 lira alırken ilköğretim ve ortaokul mezunları 8 bin 262 TL aldı. Lise mezunlarının maaşı 9 bin 349 lira olurken yüksek öğretim mezunlarının ortalama maaşı 15 bin 49 lira olarak gerçekleşti.

SON 16 YILDA NE OLDU?

Ortalama maaş/ücret verisi her dört yılda bir açıklanıyor. Bu son 16 yıldaki değişime yakından bakıldığında yüksek öğretim mezunlarının maaşının diğerlerine göre daha az arttığı görülüyor.

2006 yılında yüksek öğretim mezunlarının maaşının ilköğretim ve ortaokul mezunlarının maaşına oranı 2,75 idi. Yani birisi 100 kazanırken diğeri 274 lira kazanıyordu. Bu oran 2022 yılında 1,82’ye kadar geriledi. Bu orandaki değişim üniversite mezunlarının aleyhine yüzde 34 oldu.

Bu oran 2014 yılında 2,61 olurken bu tarihten sonra hızlı bir düşüş dikkat çekiyor. 2018 yılında yüksek öğretim mezunlarının aylık ortalama kişi başı brüt maaşının ilköğretim ve ortaokul mezunlarının maaşına oranı 2,06 idi.

EĞİTİM DURUMU VE MAAŞ

Eğitim durumuna göre ortalama maaşının nasıl değiştiğini endeks yöntemi de gayet açık gösteriyor. Buna göre 2006’da tüm eğitim seviyelerinin maaşları 100’e eşitleniyor. 

2014 yılına kadar maaşlar birbirine oldukça yakın seyrediyor. Yani, hepsinde maaş artış oranları birbirine yakın. 2014-2018 yılları arasında ise yüksek öğretim mezunları daha aşağıda kalmaya başlıyor. 2018-2022 arasında ise üniversitelileri içeren yüksek öğretim mezunları diğer eğitim seviyelerinden iyice ayrılıyor. Çünkü üniversite mezunlarının aldığı maaş artışı çok daha düşük kalıyor.

2006-2022 yılları karşılaştırıldığında şu sonuç ortaya çıkıyor:

Bu dönemde ilkokul mezunu ve altı seviyesindekilerin ortalama maaşı yüzde 925; ilköğretim ve ortaokul mezunlarının ortalama maaşı yüzde 987; lise mezunlarının maaşı da yüzde 914 artıyor. Üniversite mezunlarının ortalama maaşı ise sadece yüzde 622 artış gösteriyor.

ASGARİ ÜCRET ORTALAMA ÜCRET OLDU

TÜİK’in tüm bu verileri Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK-AR) açıkladığı veriler ile genel anlamda örtüşüyor. DİSK-AR’a göre Türkiye’de asgari ücret işçiler için giderek ortalama ücret haline geldi. Türkiye’de 10 işçiden 6’sı asgari ücretin yüzde 20 fazlasının altında çalışıyor. Bu oran 20 sene önce 10 kişide 4'tü.