İTÜ’de israf’ raporu: Milyonlarca liralık cihazlar çürümeye terk edildi

Sayıştay 2021 raporuna göre, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) araştırma için kamu kaynaklarıyla satın alınan cihazlar çürümeye terk edildi. Hem hedeflenen bilimsel çalışmalar yapılmadı hem de kamu, cihazların alındığı tarihin döviz kuruyla toplamda 17 milyon 266 bin 685 TL zarara uğratıldı. Dövizle alınan bu cihazların kurdaki artış nedeniyle kamuyu uğrattığı güncel zararsa 101 milyon 425 bin 834 TL.

KAMU KAYNAĞI İSRAF EDİLDİ

Sayıştay “Kamu kaynağını israf ettiniz” dedi ve kamu kaynaklarını verimli kullanılması için uyardı. Diken’den Ayşegül Kasap’ın haberine göre Sayıştay raporuna göre, ‘İleri Araç Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme Merkezi Projesi’ kapsamında satın alınan cihazlar yıllardır kurulmamış. Gerekçeyse ‘uygun mekan bulunmaması.’ Bilim üretmek için alınan cihazlar bu gerekçeyle kaba inşaat halindeki bir binanın zemin katında uygun olmayan koşullarda tutulmuş.
Normalde cihazların teslim alınmasıyla beraber testlerinin yapılarak 36 ay sürede tamamlanması gerekiyordu. Ama bu yapılmadığı gibi projede yer alan laboratuvar inşaatına da başlamadan ve gerekli laboratuvar altyapısı kurulmadan cihazların alımı dört faz halinde 2012, 2013, 2015 ve 2020’de başlatılmış ve cihazlar 2015, 2017 ve 2020’de idareye teslim edilmiş. 
Bu cihazlar için 2012’den 2020’ye kadar toplamda 13 milyon 119 bin 993,40 TL (3 milyon 963 bin 637,29 avro) ödenmiş. 3 milyon 963 bin 637,29 avro bugünkü kurla hesaplandığında kamuya toplam zararı 71 milyon 504 bin 11 TL.

İŞTE SAYIŞTAY TESPİTLERİ

Sayıştay bu cihazların nerede tutulduklarını araştırdığında bir inşaatın zemin katında tutulduğunu öğrendi. Bunun üzerine giderek yerinde denetledi ve şu tespitleri yaptı:
Faturalarda yer alan bilgilerle cihazların fiili durumu ambalajlar ıslanmış, zarar görmüş ve üzerindeki yazılar silinmiş olduğundan karşılaştırılamadı. Dolayısıyla cihazların eksiksiz olarak teslim alınıp alınmadığı hususunda bir şey söylemek mümkün değil.
Cihazların tutulduğu ambalajlar (tahtadan yapılmış muhafaza kutuları) nem almış, kırılmalarla çökmeler olmuş, cihazlar kurulsa dahi çalışıp çalışmadıkları bilinmiyor.
Cihazların tutulduğu yer, kaba inşaat alanı olup korunaksız, kilitsiz, her tarafı açık ve su alan bir mekan.
Cihazların daha önceleri üniversitenin muhtelif yerlerinde açık alanda tutulması nedeniyle de zarar gördükleri bilgisi edinildi.
Cihazın bazı parçalarının yürütücü tarafından alınarak mekatronik laboratuvarına götürüldüğü anlaşıldı.
Sayıştay üniversitenin ‘kamu kaynağını israf’ ettiğini belirtti.

ÇÜRÜMEYE TERK EDİLEN CİHAZLAR

Çürümeye terk edilen bir diğer cihazsa ‘Meme Kanserinin Tanısı İzlenmesi için Mikrodalga Uyarımı Yermoakustik Görüntüleme Projesi’ kapsamında alınan cihaz. Bu cihaz 2014’te 376 bin 876,36 TL (210 bin 714 dolar) ödenerek satın alınmış, 2016’da teslim edilmiş. Günümüzdeki kurla hesaplandığında bu cihazın fiyatı 3 milyon 917 bin 173 TL.
Proje yürütücüsünün ölümü nedeniyle proje yarım kalmış, cihaz teslim edilmesine rağmen başka bir yürütücüye devredilmemiş, muayene ve kabul komisyonu da oluşturulamamış.
Sayıştay cihazın durumunu görmek için yerinde denetim yaptı. Cihaz elektrik elektronik mühendisliği laboratuvarlarından birinde atıl olarak bekletiliyor. Laboratuvar sorumlusunun cihaz hakkında bilgisi yok. Ayrıca burası lisans öğrencilerince aktif olarak kullanılıyor.

7 YILDIR KULLANILMIYOR

 ‘Nano Nanobilim Teknoloji İleri Araştırma Projesi’ kapsamında ‘Kuru Aşındırma ve Kimyasal Kaplama Sistemi ile Yatay Fırın Sistemi’ alımı için 2013’te 2 milyon 870 bin 979,50 TL (985 bin İngiliz Sterlini-GBP) ödenmiş. Güncel kurla fiyatı 20 milyon 241 bin 750 TL. 2014’te de 898 bin 836 TL (310 bin dolar) ödenmiş. Güncel kurla bu da 5 milyon 762 bin 900 TL. 2013-2014’teki kurla toplam ödeme 3 milyon 769 bin 815,50 TL. Bugünkü kurla, cihazların atıl bırakılarak kamunun toplamda uğratıldığı zarar 26 milyon 4 bin 650 TL.
2015’te üniversite tarafından teslim alınan bu cihazlar yedi yıldır laboratuvarda atıl bırakılmış. Sayıştay cihazlar için “Kullanılmadılar ve gelir getirici bir faaliyet için tahsis edilmediler” notunu düştü. Sayıştay İTÜ’ye ayrıca “Kamu kaynaklarını etkin ve verimli kullan” diye uyardı.