2023: Eğitimde neler konuşuldu, neler değişti?

Her yıl olduğu gibi bu yıl da eğitimde yaşanan gelişmeler, değişiklikler tartışıldı ve tartışılmaya devam ediyor. Bu yıl içinde Milli Eğitim Bakanı değişti, sınıfta kalma geri geldi, açık liseye geçişler sınırlandırıldı. YÖK’ün 34 yaş üstü kadınlara özel kontenjan ayırması ise yükseköğretimde tartışmalara neden oldu. 500 tam puanlı öğrencilerin girebildiği ODTÜ, Boğaziçi gibi üniversitelere 165 puanla yerleştirmeler oldu.

TARİKAT VE CEMAAT TARTIŞILDI

Yılın son günlerinin en büyük tartışması ise eğitimde tarikat ve cemaatler oldu. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in cemaat ve tarikatları sivil toplum kuruluşları olarak nitelendirerek, bu kurumlarla protokol yapmaya devam edeceklerini ve bu kurumların “çocukların dağa çıkmasının engellendiği” sözleri ise çok tartışıldı ve tartışılmaya devam ediyor. Tekin’in bu sözlerine TÜSİAD başta olmak üzere sivil toplum örgütleri ise siyasilerden “laik ve bilimsel eğitimde tarikat ve cemaatlerin işi yoktur” açıklamaları gelirken, İstanbul Barosu ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) Tekin hakkında suç duyurusunda bulundu.

Yılın ilk ayları 50 binden fazla canın yitirildiği Kahramanmaraş merkezleri depremlerle sarsılırken, eğitime de ara verilmek zorunda kalındı. Ayrıca Liseye Geçiş Sınavı (LGS) ve Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) değişiklik yapıldı ve öğrenciler birinci dönemden sorumlu oldu. Milliyet’ten Aysel Bozan Yılmaz’ın da derlemesine göre eğitim sisteminde yaşanan değişiklikler aylara göre şöyle:

OKUL ÜCRETLERİ VE DEPREM

OCAK - ŞUBAT 

■ Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle özel okul ücret artışlarıyla ilgili yeni kararlar alındı. Buna göre yapılacak zammın, yılsonu TÜFE oranı dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenen oranı aşmayacak şekilde tespit edilmesi kararlaştırıldı.  

■ Türkiye’deki üniversitelere yabancı uyruklu öğrencilerin kabulü için gerekli olan Türkiye Yurt Dışından Öğrenci Kabul Sınavı (TR-YÖS) 13 yıl aradan sonra Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından 28 Ocak’ta tekrar düzenlendi. 

■ Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen ve 11 ili etkileyen deprem felaketi, yarı yıl tatilinin başlayacağı güne denk geldi. Okulların açılması 15 gün ertelendi. 71 ilde okullar 18 Şubat’ta ders başı yaparken deprem bölgesindeki iller, kategorilere ayrılarak peyderpey açıldı. 20 Nisan’da tüm illerde okul zili çaldı. 

Özel öğretim kurumlarının kapasitesinin yüzde 3’ünü tam burslu okutma şartı yüzde 10’a çıkartıldı. Yüzde 7’lik yeni kapasite deprem bölgesindeki öğrencilere verildi. 

165 PUANLA ODTÜ VE BOĞAZİÇİ’NE GİRDİLER

MART - NİSAN 

■ Depremin ardından bölgedeki öğrencilerin sınava hazırlanma koşulları dikkate alınarak Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamındaki merkezi sınav ile Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) öğrenciler ikinci dönemin konularından muaf tutuldu. 

■Devlet üniversitelerinde 34 yaşını tamamlamış kadınlar için özel kontenjan ayrıldı. Böylece 165 puanla ODTÜ ve Boğaziçi üniversitelerine yerleştirmeler yapıldı.

■ 3 Nisan’da üniversitelerde uzaktan eğitimin yanı sıra isteyen öğrencilere devam şartı olmadan yüz yüze eğitim imkânı da sunan hibrit eğitime geçildi. 

BAKAN ÖZER GİTTİ, TEKİN GELDİ

MAYIS - HAZİRAN  

■ Deprem bölgesindeki lise öğrencilerine kendi illerindeki devlet üniversitelerinde yüzde 25’lik ek kontenjan ayrıldı. 

■ Milli Eğitim Bakanlığı’na Yusuf Tekin atandı. Mahmut Özer’den görevi devralan Tekin, MEB’de 2013-2018 yılları arasında 5 yıl müsteşarlık yapmıştı. Yeni hükümet sistemiyle birlikte müsteşarlık makamının kaldırılmasıyla öğretim üyeliğine dönen, ardından Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’ne rektör olarak atanan Tekin, 5 yıl sonra Bakan olarak atandı.  

AÇIK LİSEYE GEÇİŞLERE SINIRLAMA

TEMMUZ - AĞUSTOS  

■ Açık lisedeki öğrenci sayıları çok tartışıldı. MEB’in eylül sonunda paylaştığı verilere göre bu kurumlardaki öğrenci sayısının 2.3 milyona ulaştığı görüldü. MEB Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle örgün eğitimden açık öğretim liselerine geçiş sınırlandırıldı. 

■ Özel okulların, devletin verdiği ücretsiz ders kitaplarını öğrencilere dağıtmadan geri dönüşüme satması üzerine bakanlık inceleme başlattı ve kitapların aktif olarak kullanılması yönünde de uyarıda bulundu. 

SINIFTA KALMA GERİ GELDİ

EYLÜL – EKİM 

■ Bakan Tekin’in imzasıyla illere gönderilen genelgeyle okul içinde ve sınıflarda cep telefonu ve bu türden cihazların kullanımı yasaklandı. 

■ MEB Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle sınıfta kalma geri geldi. Buna göre okullarda 50 not ortalamasına sahip olmanın sınıf geçmek için yeterli olmayacağı, 4 zayıfı bulunanların sınıf tekrarı yapacağı kararlaştırıldı. Ayrıca açık öğretime geçişler zorlaştırıldı. 

■ Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği’ne göre ilkokullarda yazılı sınavlar kaldırıldı, notların öğrenci gelişim dosyasına göre verilmesi kararlaştırıldı. Ortaokul ve liselerde ise ülke, il ve ilçe, okul genelinde olmak üzere 3 farklı ortak yazılı sınav getirildi. 26 Aralık’ta 6. sınıflara yönelik Türkçe ve matematik, 27 Aralık’ta da 9. sınıf öğrencileri için Türk Dili ve Edebiyatı ile matematik dersleri için ülke genelinde ortak sınav düzenlendi.  

■Türkçe’den 70 alma zorunluluğu getirildi, ortalamayı tutturamayanların sınıf geçemeyeceği duyuruldu. 

■ MEB, üniversite sınavına hazırlanmak isteyen 12. sınıf öğrencileri için derslerin işlenmediği, devamsızlığın dikkate alınmadığı ‘hayalet sınıf’ kuran özel okullara inceleme başlattı. 

■Aydın’daki KYK Yurdu’nda asansörün düşmesi sonucu Zeren Ertaş isimli bir öğrenci hayatını kaybetti. Olayın ardından başka illerde de benzer asansör sorunlarının yaşanması üzerine Türkiye genelindeki yurtlarda öğrenciler protesto gösterisi düzenledi.  

SINIF ANNESİNE YASAK, AKRAN ZORBALIĞINA ÖNLEM

KASIM – ARALIK 

■ Bakan Tekin, tüm sınıfları kapsayacak şekilde müfredat değişikliği için çalıştıklarını duyurdu. 

■ MEB, son zamanlarda okullarda artan akran zorbalığını müfredata dahil etti. 

■ Öğretmen ile veliler arasındaki iletişimi kurmak için gönüllü olarak görev yapan ancak zaman zaman tartışmalara neden olan ‘sınıf annesi’ uygulaması yasaklandı. 

■ YÖK kararıyla Türkiye’deki 42 ve KKTC’deki 6 üniversitede bulunan adalet meslek yüksekokulları kapatıldı. 

■ Yapay Zekâ ve Robotik Kodlama, Adab-ı Muaşeret, Proje Tasarımı ve Uygulama, Temel Hukuk Bilgisi, Dijital Sanatlar, Afet Bilinci, Türk Sosyal Hayatında Aile, Okul Temelli Sosyal Sorumluluk Çalışmaları, Halk Oyunları, Düşünme Eğitimi dersleri seçmeli ders kapsamında müfredata girdi. 

PISA 2022 SONUÇLARI AÇIKLANDI

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2022 sonuçları açıklandı. 15 yaşındaki öğrencilerin temel olarak matematik ve fen okuryazarlığı ile okuma becerileri alanlarındaki becerilerini değerlendirilen 2022 PISA’ya 37’si OECD ülkesi 81 ülke katıldı. Singapur PISA 2022’de tüm alanlarda ilk sırada yer aldı.

Türkiye ise sıralamada matematikte 39, fende 34 ve okumada 36. Sırada. Türkiye’deki öğrenciler matematik, okuma becerileri ve fen alanlarında OECD ortalamasının altında puan alıyor. Matematikte öğrencilerin yüzde 39’u, fende yüzde 25’i okuma becerilerinde ise yüzde 29’u ikinci düzeyin altında yani asgari yeterliliklere ulaşamıyor. Yani okuduğunu anlamakta zorlanıyor, basit işlemleri yapamıyor.  PISA öğrencileri 6 düzeyde sıralıyor. 6 ve 5’nci düzeyler en üst seviye. Geleceğin bilim insanları, yaratıcılık gerektiren becerilere sahip kişiler bu iki düzeyde yer alıyor. Türkiye’nin durumuna bakacak olursak, matematik alanında en üst 5-6 düzeyindeki öğrenci oranımız yüzde 5, okuma becerilerinde yüzde 9, fen alanında ise yüzde 4.

ORTAK SINAVLAR YAPILDI

Eylül ayında Resmi Gazete'de yayımlanan Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği ile okul öncesinden 12. sınıfa kadar okullarda ölçme değerlendirme uygulamalarına ilişkin yeni esaslar getirilmişti. Bu kapsamda, ortaokul ve liselerde, "ülke genelinde", "il ve ilçe genelinde" ve "okul genelinde" olmak üzere 3 farklı ortak yazılı sınav yapılacağı açıklanmıştı.

Yönetmelik gereğince, bu yıl ilk kez ortaokul 6. sınıfların "Türkçe" ve "matematik" dersleri ile lise 9. sınıfların "Türk dili ve edebiyatı" ve "matematik" derslerinin ikinci yazılı sınavlarını, "ülke genelinde ortak yazılı sınav" olarak düzenleme kararı almıştı. Buna göre de birinci dönem sınavları yapıldı.

EĞİTİMDE TARİKAT VE CEMAAT TARTIŞMASI

■17 Aralık tarihinde TBMM’de yaptığı konuşmasında tarikat ve cemaatlerle protokol yaptığını açıklayan Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin hakkında İstanbul Barosu’nun ardından Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.

Cumhuriyeti’nin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu vurgulanan açıklamada “Dolayısıyla, Milli Eğitim Bakanı’nın devletin en yüce makamında yaptığı tarikatlar ve cemaatler ile iş birliklerinin devam edeceğine yönelik açıklamaları kabul edilemez niteliktedir’’denildi.